تجارت الکترونیکی چیست؟
تجارت به فعالیت های اقتصادی و انتفاعی از قبیل خرید و فروش کالا نمایندگی، توزیع، حمل و نقل، بیمه، امور مالی، پیمانکاری، ارائه خدمات همکاری های فنی، سرمایه گذاری، حق العمل کاری و امثال آن اطلاق می شود. در یک نگاه بسیار کلی، زمانی که تجارت از طریق ارتباطات الکترونیک این تجارت الکترونیکی محقق می شود. بر این اساس، سابقه تجارت الکترونیکی به زمانی بر می گردد که ابتدا تجار و شرکت های تجاری از طریق تلفن و سپس از طرة تلکس و فاکس به فعالیت های تجاری مبادرت کردند.
از چه زمانی تجارت الکترونیکی به میان آمد؟
تجارت الکترونیکی به معنای رایج از زمانی مطرح شد که فعالیت های تجاری از کانال کامپیوتر عملی شد. این امر ابتدا از طریق شبکه های بسته محقق شد که تنها شرکت ها و سازمان های خاصی به آن دسترسی داشتند. با گسترش اینترنت و دسترسی عموم به آن، تجارت الکترونیکی وارد فاز جدیدی شد. خرید و فروش از طریق اینترنت به سرعت گسترش یافت. شرکت های زیادی کالاها و خدمات خود را از طریق اینترنت عرضه نموده و بسیاری از خریداران نیز مایحتاج خود را از طریق اینترنت تهیه می کنند. از آنجا که روز به روز معاملات زیادتری در سطح بین المللی از طریق مبادله الکترونیکی داده ها و شبکه جهانی اینترنت انجام می گیرد و استفاده از شبکه کامپیوتری برای مذاکرات، مبادلات و انعقاد قراردادهای بین المللی رواج بیشتری می یابد، این فصل از کتاب حقوق تجارت بین الملل به تجارت الکترونیکی اختصاص پیدا کرده است.
در این فصل ابتدا تجارت الکترونیکی تعریف می شود و ویژگی های آن مورد بررسی قرار می گیرد. سپس مشکلات و مسائل حقوقی آن مطرح می گردد.
گفتار اول: مفهوم، انواع و قلمرو تجارت الکترونیکی. در این گفتار ابتدا مفهوم تجارت الکترونیکی بیان می شود، سپس انواع تجارت الکترونیکی از جهت طرفین تجارت بررسی می گردد. در آخر قلمرو تجارت الکترونیکی و عدم انحصار آن به تجارت اینترنتی بیان می شود.
الف) مفهوم تجارت الکترونیکی تجارت الکترونیکی به سازمان ها و اشخاص اجازه می دهد که با زبان دیجیتالی و از طریق کامپیوتر با یکدیگر ارتباط برقرار کرده، مذاکره نمایند و نسبت به انعقاد قرارداد و نهایتا ارائه خدمات پس از فروش اقدام کنند. در مورد مفهوم تجارت الکترونیکی اتفاق نظر وجود ندارد و تعاریف گوناگونی برای بیان آن ارائه شده است که به برخی از آن ها در اینجا اشاره می شود. سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، تجارت الکترونیکی را چنین تعریف کرده است: «تجارت الکترونیکی در معنای عام به کلیه اشکال معاملات تجاری رمان ها و اشخاص اطلاق می شود که بر فرآیند الکترونیکی و انتقال الکترونیکی داده ها از قبیل متن، صوت و تصویر مبتنی است».