سرقت مستوجب تعزیر چیست؟
بر اساس قانون 267 قانون مجازات اسلامی، سرقت یا دزدی به جرمی گفته می شود که در آن فردی، اقدام به ربودن مال دیگری نماید. به لحاظ میزان مجازاتی که برای ارتکاب این جرم پیش بینی شده است می توان سرقت را به دو نوع سرقت حدی و سرقت تعزیری یا سرقت مستوجب تعزیز، تقسیم بندی نمود.
سرقت مستوجب تعزیر به سرقتی گفته می شود که حکم مجازات آن، مجازات تعزیری می باشد و نه مجازات حدی. اما سوالی که در خصوص این نوع سرقت مطرح می شود آن است که در چه شرایطی میتوان سرقت انجام شده را سرقت مستوجب تعزیر دانست. و حکم به مجازات تعزیری برای مرتکب آن صادر نمود؟
برای تشخیص حدی یا تعزیری بودن سرقت، ابتدا می بایست به ماده 268 قانون مجازات اسلامی، مراجعه نمود که در آن شرایط سرقت حدی به صورت کامل قید گردیده است. بنابراین اگر سرقت واقع شده، جمیع شرایط مذکور در این ماده را به صورت همزمان دارا باشد، سرقت از نوع حدی بوده و در غیر این صورت، سرقت مستوجب تعزیر است.
حکم مجازات سرقت مستوجب تعزیر چیست؟
این نوع سرقت به دو نوع، ساده و مشدد قابل تقسیم هستند. و از آن جهت که سرقت های تعزیری، انواع و اقسام مختلفی دارند، به تبع نوع سرقت تعزیری، حکم و مجازات متفاوتی نیز خواهند داشت.
بر اساس ماده 661 قانون مجازات اسلامی، سرقتی که مقرون به شرایط سرقت های تعزیری مشدد نباشد، سرقت تعزیری ساده محسوب می شود. حکم مجازات جرم سرقت تعزیری ساده، معادل سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و تا 74 ضربه شلاق می باشد. با این حال برای سرقت های تعزیری مشدد، حسب مورد، حکم مجازات متفاوتی مقرر شده است. که مجازات سرقت های تعزیری مشدد، ضمن مواد 651 الی 660 قانون مجازات ذکر شده است.
مراحل نحوه شکایت در خصوص سرقت مستوجب تعزیر چیست؟
ابتدا فرد شاکی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه نموده و متن شکواییه سرقت را به ثبت می رساند. تا به مرجع قضایی صالح، همچون، دادسرای ویژه سرقت، ارجاع گردد. لازم به ذکر است که شاکی می بایست اسناد و مدارکی که در اختیار دارد را نیز ضمیمه شکواییه نموده تا بتواند اقدام به اثبات سرقت نماید.
سپس، پرونده به دادسرای محل وقوع جرم ارجاع می شود. و مقامات دادسرا، از جمله دادیار و بازپرس، اقدام به انجام تحقیقات مقدماتی نموده و کلیه اطلاعات مورد نیاز در خصوص ارتکاب جرم سرقت را جمع آوری می نمایند تا قادر به ارائه نظر نهایی در خصوص ارتکاب یا عدم ارتکاب سرقت مستوجب تعزیر توسط متهم باشند.
در مواد 15 تا 18 قانون مجازات، جرایم حد، قصاص و دیه تعریف گردیده است، که در ادامه به آنها می پردازیم:
- حد جزایی می باشد که موجب کیفیت و نوع میزان اجرای آن در شرع مقدس معین گردیده است. جرائمی مانند محاربه، سرقت مشمول حد، شرب خمر ، افساد فی الارض از جرایم حد میباشند. یعنی میزان مجازات ثابت است و به قاضی بستگی ندارد.
- قصاص، مجازات اصلی جنایات عمدی نفس و منافع و اعضاء میباشد که در این قانون به شرح کتاب سومش اعمال می شود.
- دیه، مالی است که در جنایات غیر عمد وارده بر اعضای بدن و جان افراد و یا در مواقعی که امکان قصاص نیست، پرداخت می گردد.
دادگاه در صدور حکم تعزیری مرتکب، با توجه به مقررات قانونی، موارد زیر را رعایت می نماید:
الف- انگیزه و وضعیت روحی مرتکب در حین ارتکاب جرم.
ب- نحوه ارتکاب جرم، میزان تخلف از وظیفه و عواقب زیانبار آن.
ج- اعمالی که پس از ارتکاب جرم انجام میشود.
د- موقعیت و سوابق فردی، اجتماعی و خانوادگی مرتکب و تأثیر تعزیر بر وی.
درجه جرم سرقت تعزیری
قانون مجازات اسلامی جرایم تعزیری را در ماده 19 از 1 تا 8 درجه بندی کرده است. از آنجایی که سرقت تعزیری نیز در زمره جرایم تعزیری قرار دارد، پس در یکی از این درجات قرار می گیرد.
جایگاه سرقت تعزیری در این درجات ثابت نبوده و با توجه به ساده یا مشدد بودن سرقت تعزیری، درجه بندی متفاوتی خواهد داشت. حتی در سرقت مشدد نیز برای شرایط مختلف آن متفاوت خواهد بود.