چک برگشتی چکی است که دارنده چک زمانی که برای وصول آن به بانک مراجعه کرده و با حساب خالی صادرکننده چک مواجه می شود به این چک، چک برگشتی یا چک بلامحل گفته می شود. برای وصول چنین چک هایی بهتر است از وکیل چک برگشتی کمک بگیرید. گروه حقوقی دکتر رضا عبدالمحمد آماده ارائه مشاوره در زمینه چک های برگشتی به شما عزیزان می باشد.
انواع چک
یکی از پر اهمیت ترین و پرکابرد ترین اسناد تجاری که به وفور از آن استفاده می شود چک است. چک انواع مختلفی دارد که طبق قانون تجارت به شرح ذیل می باشند:
- چک مسافرتی: این نوع از چک توسط کارمندان در بانک صادر می شود و بدین صورت است که مبلغ آن توسط هر یک از شعب یا کارگزاران آن بانک در هر جای کشور قابل پرداخت است.
- چک تضمین شده: چک تضمین شده نیز توسط بانک صادر می شود و درواقع پرداخت آن توسط بانک صادرکننده حتمی و ضمانت شده است.
- چک عادی: عموم مردم از چک عادی استفاده می کنند به این ترتیب که شخص صادرکننده برای برداشت وجه از حساب خود از بانکی خاصف چک را صادر می کند. سپس دارنده چک نیز برای وصول مبلغ آن باید به بانک مراجعه نماید.
بیشتر بخوانید : وکیل چک سرقتی
چرا چک ها را برگشت می زنند؟ شرایط برگشت زدن چک
برای برگشت زدن چک ابتدا باید نسبت به شرایط برگشت زدن چک آگاه بود. این شرایط عبارت اند از:
- در صورت عدم موجودی کافی برای وصول مبلغ درج شده در چک.
- به هنگام مبادرت ورزیدن صادرکننده چک نسبت به درخواست صدور گواهی عدم پرداخت چک.
- وجود برخی اشتباهات سهوی یا عمدی (قلم خوردگی، عدم تطبیق امضا، وجود اختلاف در مطالب چک) از طرف صادرکننده چک به هنگام تنظیم چک.
- مسدود بودن حساب صادر کننده چک.
تفاوت چک کیفری با چک حقوقی
مزیت بزرگ چک کیفری نسبت به چک حقوقی این است که دارنده چک کیفری، اگر چک وصول نشود می تواند در تاریخ چک نسبت به وجه چک کیفری و خسارات وارده شکایت خود را به دادسرا برده و درخواست خسارت نماید. در این زمان صادرکننده چک باید با حضور در دادسرا جهت بدهی خود قرار تامینی (کفالت یا وثیفه) بدهد تا از حبس و زندانی شدن جلوگیری به عمل آورد. در غیر این صورت دارنده چک می تواند به دلیل بدهی صادرکننده چک را زندانی نماید.
در مقابل دارنده چک حقوقی به هنگام پاس نشدن چک در تاریخ مقرر باید ضمن مراجعه به دادگاه و پرداخت هزینه دادرسی، دادخواست خود را مبنی بر مطالبه خسارت و وجه چک وصول نشده به دادگاه تقدیم کند. در چک های حقوقی، دارنده چک حق حبس و زندانی کردن صادرکننده چک را از خود ساقط نموده است.
بیشتر بخوانید : انواع قراردادهای بانکی
تعقیب کیفری چک!
در موارد زیر چک قابلیت تعقیب کیفری را دارا می باشد:
- سفید امضا بودن چک صادر شده.
- هنگامی که وصول وجه چک منوط به شرایط به خصوصی باشد.
- بدون تاریخ بودن چک.
- در صورتی که چک به عنوان تضمین انجام معامله یا تعهد صادر شده باشد.
شرایط شکایت کیفری از چک برگشتی
- دارنده چک 6 ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن فرصت دارد.
- در صورت صدور گواهی عدم پرداخت وجه چک توسط بانک، دارنده چک 6 ماه برای تسلیم شکایت به دادسرا زمان دارد.
- صدور چک بلامحل یا برگشتی جرم محسوب می شود و برای رسیدگی دادگاه به این جرم دارنده چک باید شکایت کیفری خود را به دادگاه ارائه نماید.
- پرداخت هزینه شکایت از چک کیفری بر عهده دارنده چک می باشد.
بیشتر بخوانید : دادگاه دعاوی پیمانکار
مدارک لازم برای شکایت از چک برگشتی
- کپی از دو طرف چک.
- کپی از گواهی عدم پرداخت چک که توسط بانک صادر می شود.
- تکمیل شکایت در فرم های آماده، امضا و تمبر زدن آن ها.
- تحویل کارت شناسایی و اصل چک برگشت خورده به همراه باقی مدارک لازم به مرجع قضایی مورد نظر.
درخواست تأمین خواسته برای چک برگشتی
در صورت تأمین خواسته اموال خوانده تا پایان دادرسی توقیف می شوند که این امر از نقل و انتقالات اموال به دیگری جلوگیری می کند. بر اساس قانون دارنده چک می تواند به همراه شکایت از چک درخواست تأمین خواسته از اموال صادرکننده چک را نیز به دادگاه تقدیم نماید.
بیشتر بخوانید : وکیل مالی و تجاریاتی
توقیف اموال برای چک برگشتی
به طور کلی امکان توقیف اموال برای چک های برگشتی وجود دارد. در توقیف اموال از طریق مراجع کیفری یا ثبتی توقیف تنها نسبت به صادرکننده چک ممکن است اما در توقیف اموال از طریق مراجع حقوقی برای مطالبه وجه چک برگشت خورده می توان اموال سایر مسئولین چک را هم برای توقیف به مرجع مربوطه معرفی نمود. برای اطلاعات دقیق تر مقاله توقیف حساب ممنوع الخروجی چک برگشتی را مطالعه بفرمایید.
بیشتر بخوانید : وکیل بورس و اوراق بهادار
ویژگی های وکیل چک برگشتی
- حضور در جلسات دادگاه
- تسریع روند دادرسی پرونده
- ارائه مشاوره حقوقی مفید به موکل
- آگاهی از حقوق قانونی موکل
- دانش و تجربه بالا
وظایف وکیل چک برگشتی
یک پایه یک دادگستری خبره در امور مالی باید تسلط کافی بر متون چک ها و ریز کلماتی که در چک ها درج می شود داشته باشد. ممکن در ظهرنویسی های چک اطلاعات نادرستی وارد شود که دلیل آن نیز فریب دادن دارنده چک است به همین دلیل نیز وکیل چک برگشتی علاوه بر مطالبه وجه مندرج در چک، با عناوینی مانند کلاهبرداری، سرقت یا جعل در سند تجاری از موکل خود دفاع نماید. در صورت کیفری بودن چک، دارنده چک باید مواردی مانند تعقیب پیگیری، تنظیم شکواییه و … اطلاعات کاملی داشته باشد که برای یک فرد معمولی زمانبر است و این بی اطلاعی جلسات دادرسی را طولانی می کند بنابراین وکیل چک برگشتی تاثیر زیادی در کاهش اطاله دادرسی دارد.
بیشتر بخوانید : صفر تا صد مراحل انحصار وراثت
قانون جدید چک در سال 1402
یکی از مهم ترین اسناد تجاری چک است که میان افراد فعال در کسب و کار های مختلف کاربرد زیادی دارد. کاربرد چک بیشتر زمانی است که افراد به هنگام خرید نقدینگی کافی ندارند و به همین دلیل نیز به صدور چک می پردازند. صادرکننده چک باید در تاریخ مقرر مبلغ چک را در حساب بانکی خود موجود داشته باشد. با گسترش استفاده از چک تخلفات ناشی از آن نیز افزایش یافته است به همین منظور نیز در سال 1401 مجلس قوانین جدیدی برای جلوگیری از جرایم مربوط به چشم تصویب کرد. طبق قانون جدید چک 1401 چک های جدید جایگزین چک های قدیمی شدند و ظهرنویسی، پشت نویسی و صدور چک در وجه حامل ممنوع اعلام شد. علاوه بر موارد ذکر شده چک های جدید تنها در صورتی اعتبار دارند که در سامانه صیاد ثبت شده باشند. بر اساس قانون جدید هرگونه نقل و انتقال چک باید در سامانه صیاد ثبت شود تا به رسمیت شناخته شود. انجام امور ثبتی مربوط به چک صیادی از طریق دستگاه پوز، اپلیکیشن ها و همچنین گوشی های هوشمند امکان پذیر است.
بیشتر بخوانید : مهلت برگشت زدن انواع چک
مراحل شکایت از چک برگشتی
پس از مراجعه به بانک و عدم وصول چک و درواقع برگشت خوردن چک، شکایت از چک برگشتی امکان پذیر خواهد بود. شکایت از چک برگشتی مراحل مختلفی دارد که به شرح ذیل می باشند:
- برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت چک از بانک
- مراجعه به مراجع قانونی برای شکایت و دادخواهی
- پرداخت هزینه های صدور اجراییه برای وصول چک
- رسیدگی به پرونده توسط مراجع ذی صلاح
بیشتر بخوانید : ماده ۴۷ و ۴۸ شرایط عمومی پیمان
پیامدهای چک برگشتی!
بر اساس قوانین جدید چک از سال 1400 برای کاهش چک های برگشتی و بلامحل ممنوعیت ها و محرومیت هایی برای صادرکننده اینگونه چک ها در نظر گرفته شده است. این محرومیت و ممنوعیت ها عبارت اند از:
- دریافت دسته چک جدید از طریق سامانه صیاد ممنوع می شود.
- از صادر شدن دسته چک جدید برای صادرکننده چک های بی محل جلوگیری خواهد شد.
- تسهیلات بانکی به این افراد پرداخت نمی شود.
- ضمانت نامه های ارزی و ریالی برای صادرکننده چک بی محل صادر نخواهد شد.
- اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی گشایش یا افتتاح نمی شود.
- نمی توانند هرگونه حساب بانکی افتتاح کنند.
- کارت بانکی جدید یا کارت هدیه برای این افراد صادر نمی شود.
- گردش مالی و پولی کلیه حساب ها و کارت های بانکی صادرکننده چک برگشتی و بی محل به میزان کسری مبلغ چک متوقف خواهد شد.
لازم به ذکر است که کلیه محدودیت های ذکر شده برای صادرکننده چک برگشتی یا بی محل تا زمان پرداخت کامل بدهی و دیون بر قوت خویش باقی می ماند.
