بازداشت غیر قانونی چیست؟
بازداشت غیرقانونی یکی از جرایم علیه اشخاص می باشد که قانونگذار آن را جرم انگاری و مجازات برایش گذاشته است. عناصر تشکیل دهنده این جرم، عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی است. هر مقام یا مأمور دولتی یا نیروهای مسلح یا سایرین نباید بدون دستور مقامات ذیصلاح شخصی را بازداشت، زندانی، یا عمداً در محلی مخفی کند، مگر اینکه قانون برای دستگیری و بازداشت افراد حکمی مقرر داشته باشد.
مجازات بازداشت غیر قانونی
در صورت بازداشت غیر قانونی به حبس 3 تا 1 ساله و یا جزای نقدی از 6 تا 18 میلیون ریال محکوم خواهد شد.
رکن قانونی طبق قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 ماده 583:
هر کدام از مقامات یا نیروهای مسلح یا مقامات دولتی یا سایرین بی اجازه و دستور مقامات ذی صلاح، مگر در مواردی که قانون دستگیری و بازداشت اشخاص را مقرر داشته باشد، شخصی را توقیف یا زندانی کند یا عمداً در مکانی مخفی کند، از 1 تا 3 سال حبس یا جزای نقدی از 6 تا 18 میلیون ریال محکوم خواهد شد.
رکن مادی عناصر تشکیل دهنده عنصر مادی جرم تصرف غیرقانونی و حبس به شرح زیر است: الف) وجود شخص یا افرادی که مرتکب حبس یا بازداشت غیرقانونی می شوند.
ب) عمل بازداشت غیرقانونی: بر اساس ماده 583 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375،گرفتن آزادی امکان دارد به یکی از طرق زیر توسط مأموران یا مأموران دولتی یا نیروهای مسلح یا به نحو دیگری انجام شود، بدون مجوز از مراجع ذیصلاح انجام می شود.
بازداشت (توقیف): بازداشت کیفری عبارت است از عمل مادی دستگیری شخص و محرومیت از حرکت یا عبور و مرور برای مدت نسبتاً کوتاهی که معمولاً بیش از 24 ساعت نیست.
حبس: در اصطلاح حقوق جزا، گرفتن آزادی و اختیار شخص برای مدت معین یا غیر معینی است که در آن مدت انتظار خَلاصی و آزادی وجود ندارد. (مدت بازداشت محدود است در بازداشت توقیفی و محل بازداشت فرقی نمی کند که کجا باشد. در طی یک بازداشت غیرقانونی در حبس، آن ها برای مدت طولانی تری در مکان امن تری نگهداری می شوند که یکی از آن ها زندان است.)
ج) مخالف قانونی بودن اولاً در هر نوع جرمی. ثانیاً، در هر موردی که متهم آزاد باشد، ممکن است منجر به از بین رفتن آثار و اسباب جرم یا تبانی با شهود و مطلعین واقعه و یا امتناع شهود از شهادت شود یا در مواردی که ترس فرار یا مخفی شدن متهم وجود داشته باشد. هیچ کس دیگری نمی تواند مانع آن شود.
همچنین برای کسانی که به اتهام سرقت یا کلاهبرداری یا جعل یا استفاده از سند مجعول تحت تعقیب قرار می گیرند، در صورتی که شواهد موجود حاکی از اتهام و یک یا دو یا چند مورد محکومیت به دلیل ارتکاب هر یک از این جرایم باشد، قرار بازداشت صادر خواهد شد. به جز موارد مذکور در قانون، بازداشت و حبس اشخاص غیرقانونی بوده و جرم محسوب می شود. رکن معنوی منظور از رکن معنوی این است که مراحل بازداشت و حبس سوء و عمدی باشد.