تجارت متقابل چیست؟
استقلال کشورهای مستعمره، تشکیل کشورهای جدید، درگیر شدن دولتها در طرح های عمرانی و زیربنایی پرهزینه، عدم تعادل بین واردات و صادرات، کمبود ارز معتبر خارجی برای واردات کالاها و خدمات خارجی، نیاز به فناوری و دانش فنی و توسعه نیافتگی اقتصادی و اعمال تحریم ها و محدودیت های اقتصادی باعث شده است که در دهه های اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه به معاملات تهاتری و تجارت متقابل روی آورند و در نتیجه روش های نوینی از معاملات تهاتری و تجارت متقابل در پاسخ به این نیازها به وجود آمد. ارزش معاوضه معمولی کالا با کالا در حالی که هر روزه در تجارت بین الملل کاهش می یابد، معاملات نوین شبه تهاتری بین کشورها رواج پیدا می کرد. از اینجا که تا حدی چنین شیوه های نوین به معاملات تهاتری نزدیک می باشند، گاهی به اسامی «معاملات شبه تهاتری» و «معاملات تهاتری» شناخته می شوند.
اسامی مختلف تجارت متقابل
اصطلاحات و عباراتی که توسط نویسندگان و تجار برای توصیف کلی این روش های جدید به کار می رود متفاوت و مبهم است. «تجارت موازی»، «ترتیبات دوجانبه قراردادی»، «تجارت متقابل»،«بيع متقابل»، «معاملات تهاتری» و «معاملات جبرانی» از مورد اصطلاح هایی می باشند که به شکل عمومی برای بیان کلی این روش های جدید به کار رفته اند. حتی نسبت به عناوین هر کدام از این روش ها نیز بین نویسندگان و تجار توافقی وجود ندارد. با وجود این، عبارات «معاملات تهاتری»، «تجارت متقابل» و «بیع متقابل» بیش از سایر عبارات به کار می روند. عبارت «تجارت متقابل» در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به صورت بسیار گسترده در کتب و مقالات به کار رفته است و امروزه در تجارت بین الملل کاملا رایج می باشد و بیشتر از سایر عبارات به کار گرفته می شود.
مبادله کالا با کالا
مبادله کالا با کالا بدون پول یکی از قدیمی ترین روش های تجارت داخلی و خارجی بوده است. پیش از به وجود آمدن پول به مفهوم امروزی ، مبادله کالا با کالا واحد شیوه تجارت محسوب می شد و در نتیجه حجم مبادلات تجاری بسیار ناچیز بود، چرا که انجام معامله منوط بود به اینکه یک طرف همان کالایی را نیاز داشت که دیگری عرضه می کرد. به درستی انسان فهمید که برای مقابله با حد و حدود های مزاحم روش مبادله، می بایست «کالای واسطه» به وجود آورد تا بتواند تجارت را بین افرادی که دارای نیازهای گوناگونی هستند، تسهیل کند. کالای واسطه نهایتا به ایجاد پول منجر گردید و از آن به بعد عمده معاملات از طریق واسطه ای به نام پول انجام گرفت. اگرچه پول توانست نیاز به مبادله کالا را به شدت کاهش دهد، اما هرگز به طور کامل جایگزین نشد. معاوضه مانند یک شیوه غیراصلی و تکمیلی همراه معامله های مالی ادامه پیدا کرد.