از مهمترین عواملی که باعث اختلافات موجود در ماده 36 قانون بورس می شود، تخلفات کارگزاران بورس است. این اختلافات عموما به دلیل فعالیت حرفه ای این مراکز می باشد که چنانچه توافق و صلح در کانون ها صورت نگیرد، هیات داوری بورس به آن ها رسیدگی می کند. این اختلافات که میان کارگزاران و سرمایه گذاران به وجود می آید اغلب به 2 دسته تقسیم می شود که عبارتند از مالی و غیر مالی. ما در این مطلب به مهم ترین آن ها می پردازیم.
تخلف کارگزاران بورس شامل چه مواردی است؟
تخلف کارگزاران بورس به دو دسته ذیل تقسيم می شود:
- تخلفات مالی کارگزاران
- تخلفات غیر مالی کارگزاران
گروه حقوقی رضا عبدالمحمد آماده ارائه مشاوره به شما در زمینه تخلف کارگزاران بورس با بهترین وکیل بورس خواهد بود.
به منظور جلوگیری از کلاهبرداری در سبدگردانی لازم است تا اطلاعاتی در این مورد به دست آورید. در قدم اول بهتر است تا با کلمه سبدگردانی آشنایی داشته باشید. به انتخاب موارد سرمایه گذاری و همچنین نظارت بر آن ها با توجه به نوع هدف گذاری سرمایه گذار و ریسک لازم برای آن موارد سبدگردانی می گویند. به فرد و یا افرادی که این اقدامات را انجام می دهند سبدگردان گفته می شود. این افراد با توجه به هدف و نیاز های شما سهام های مناسبی را خرید و فروش می کنند به جای شخص مشتری، از دلایل بصرفه بودن کمک گرفتن از سبدگردانان با توجه به مسائلی که ذکر کردیم آشنایی و دانش و تجربه آن ها در این بازار می باشد. در مقابل انجام این فعالیت ها برای سرمایه گذاران مدیر مجموعه کارمزدی را مطالبه می کند. برای جلوگیری از احتمال کلاهبرداری بهتر است با شرکت دارای اعتبار و شناخته شده قرارداد ببندید و همینطور این شرکت ها افراد متخصص و قابل اعتمادی هم در اختیار دارند.
فرد امین سبدگردانی چه کسی است؟
به منظور جلوگیری از کلاهبرداری و تخلف کارگزاران بورس در سبدگردانی بورس وجود یک فرد امین بسیار دارای اهمیت می باشد. این فرد به عنوان ناظر و یک فرد حقوقی بر فعالیت های سبدگردانی است. به منظور انتخاب فرد امین لازم است تا قراردادی عقد شود. در غیر این صورت نمیتوان سبدگردانی را به کسی واگذار کرد. در صورت نبستن قرارداد با سازمان های رسمی و یا حتی شخصی امکان دارد مشکلات زیادی به وجود آید و حتی متحمل ضرر هنگفتی در سرمایه خود شوید.
تخلفات مالی کارگزار بورس
گاهی اوقات اشتباه کارگزاران بورس باعث ضرر و زیان عده ای می شود که این تخلف کارگزار به صورت مالي است حال در این قسمت ما تخلفات کارگزاران بورس را به شما شرح خواهیم داد:
- فروش سهام سرمایه گذاران بدون اجازه
یکی از عمده ترین عوامل ایجاد اختلاف در هیات داوری فروش سهام بدون دریافت درخواست فروش از سرمایه گذار می باشد. در این اختلاف کارگزار باید ثابت کند که سفارش فروش را دریافت کرده و از آن جایی که برخی سفارش ها ثبت نمی شود و به صورت تماس تلفنی است سندی برای اثبات آن نیست و سرمایه گذار حتی در صورت سفارش هم می تواند منکر آن شود و در نزد هیات داوری از کارگزار شکایت کند و مدعی فروش فضولی سهام شود.
- فروش سهام کمتر از مقدار سفارش
در این نوع از اختلاف سهامدار مقدار معینی را برای فروش به کارگزار سفارش می دهد و چنانچه کارگزار مقدار کمتری نسبت به میزان تعیین شده را به فروش برساند و قیمت باقی مانده سهام کاهش یابد و در نتیجه این عمل سرمایه گزار متضرر شده باشد، کارگزار مقصر شناخته شده و موظف به پرداخت ما به التفاوت به سرمایه گذار می باشد. - عدم خرید سهام توسط کارگزار
کارگزار طبق خواسته و دستور سهامدار موظف به خرید سهام مورد نظر می باشد. حال چنانچه سهامدار مبلغی را به کارگزار دهد در ازای خرید سهامی و کارگزار مبلغ را دریافت کند و سهام را بدون دلیل خریداری نکند و باعث خسارت شود باید وجه مورد نظر و خسارت را جبران کند. - خرید سهامی به جزء سهام مورد نظر سرمایه گذار
در این نوع از اختلاف سهامدار به خرید سهام شرکتی خاص و یا تغییر سهامش میل دارد اما کارگزاری با پیشنهاد سهام مورد نظر خود و یا سهامی که از پیش خریداری کرده خواسته سرمایه گذار را رد کند. - تاخیر کارگزار در اجرای دستور فروش
اگر در به اجرا رسیدن دستور فروش تاخیری به وجود آید موجب می شود که انجام معاملات بورس با تاخیر مواجه شود که باعث مسئولیت مدنی کارگزار خواهد شد، این تاخیر به وجود آمده احتمال دارد به علت وجود صف (که ناشی از عدم کارایی بازار است)، حذف نام مشتری، نبودن قیمت مناسب و یا فراموشی کارگزار باشد. در یکسری موارد که سهامدار، سهام خود را در اختیار کارگزار قرار داده تا به فروش رساند ولی کارگزار با امکان فروش سهام مزبور و نبود صف اجرای دستور فروش را به تاخیر اندازد و در تاریخ دیگر و به قیمتی کمتر از قیمت تاریخ درخواست، در تابلو به فروش رسانده و به این ترتیب موجب خسارت سهامدار گردد، خلاف حدود وکالت عمل کرده است و این موضوع می تواند از موارد بروز اختلاف میان سهامدار و کارگزار باشد. بنابراین سهامدار می تواند درخواست جبران ضرر و زیان وارده را نماید.
بهتر است برای جلوگیری از این اختلاف و اطمینان از انجام دستورات مشتریان، کارگزار کنترل های داخلی متناسب را انجام داده و از سیستم order and book کمک گیرد.
تخلفات غیر مالی کارگزار بورس
گاهی اوقات اشتباه کارگزاران بورس باعث ضرر و زیان عده ای می شود که این تخلف کارگزار به صورت غیر مالي است حال در این قسمت ما تخلفات کارگزاران بورس را به شما شرح خواهیم داد:
- سوءاستفاده از کد سهامداران توسط کارگزاری
کد سهامدار در اصل همان شناسه هر فرد می باشد. در صورتی که یک کد سهامداری در بازار بدهکار باشد به این معنی است که صاحب کد بدهکار است، حتی در صورتی که از معاملات اطلاعی نداشته باشد و یا معاملات را فرد دیگر انجام دهد، ملاک تعیین اسناد موجود است که به نام فرد در سیستم کارگزاری و همچنین در سامانه معاملات به ثبت رسیده. در کارگزاری ها این امکان وجود دارد که به دلیل تشابه نام و یا کد معاملاتی سهامی برای فرد اشتباه خریداری شود یا از کد او به فروش برسد. این اشتباهات عموما سهوی و غیرعمدی صورت می گیرد اما در برخی موارد ممکن است به دلیل فساد مالی و با قصد و نیت انجام شود. در کل این اقدامات به هر شکل که بدون دریافت اجازه از مشتریان از کد آن ها سوءاستفاده هایی صورت گیرد، دریافت کد و انجام معامله با مشخصات سهامدار جعلی و … غیر قانونی می باشد و شرکت کارگزاری باید خسارات به وجود آمده را جبران کند.
در راستای پیشگیری از این اتفاقات بهتر است پس از هر سفارش سهامداران انجام معامله را از کارگزاری پیگیری کنند . - رفتار و برخورد ناصحیح کارگزاری ها
از عمده این رفتار می توان به عدم و یا پاسخ گویی بد به نظرات و انتقادات و همچنین خودداری از انجام دستور ها و سفارشات و انجام آن ها طبق منافع خود. - سوء استفاده و استفاده شخصی از سرمایه مشتریان
استفاده شخصی و یا سوءاستفاده از سرمایه مشتریان برای خود و یا دیگر افراد تخلف به حساب می آید و چنانچه سهامدار طرح دعوی کند باعث محکومیت کارگزاری شده و جدا از جبران خسارت باعث لغو مجوز فعالیت و یا حتی تاسیس نیز می شود. - مشاوره غلط و گمراه کننده به مشتریان ارائه مشاوره اشتباه جدا اینکه ناشی از اطلاعات ناکافی باشد ممکن است با قصد و نیت خاصی باشد که در این صورت به دلیل به وجود آوردن ضرر باعت اختلاف میان مشتریان و کارگزار می شود که در همین راستا موجب ضرر کردن سرمایه گذار شوند. اما چنانچه سرمایه گذار دستور خرید را بدون مشخص کردن نام سهام و یا شرکتی امضاء کند به کارگزار این اجازه را داده تا با نظر خودش سهام ها را خریداری کند.
- کارگزار صورتحساب را به سرمایه گذار ارائه نمی کند
در حالت کلی ارائه صورت حساب معتبر به مشتری بعد از انجام معاملات لازم بوده و این امر برای نظارت و کنترل مطلوب بر وضعیت حساب ها ضرورری می باشد؛ لذا عدم انجام آن می تواند زمینه کلاه برداری و سو استفاده در عملیات کارگزاران را فراهم آورد. طبق بند ۲۲ آیین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران، کارگزاران وظیفه دارند ضمن رعایت سفارش مشتری از فرم های مخصوصی که به وسیله بورس طراحی شده باشد برای پذیرش سفارشات خرید و فروش مشتریان استفاده کند. البته قانونگذار به این امر اکتفا نکرده و کارگزار را مکلف کرده که پس از اجرای سفارش، گزارشی از صورت وضعیت معاملات انجام شده را به اطلاع مشتری برساند. در مورد سفارشات الکترونیکی نیز در صورت انجام معامله، بایستی وضعیت حساب مشتری از جمله معاملات انجام شده و وجوه دریافتی و پرداختی، همچنین فهرستی از موجودی اوراق بهادار و سفارش های اجرا نشده خرید و فروش، به صورت الکترونیک برای مشتری ارسال گردد.
اگر مشتری با امضای خود با شرکت کارگزاری توافق کند که سفارشات را برایشان انجام دهند، باید صورت وضعیت حساب مشتری خود را تا مدت زمان ۲۴ ساعت پس از به پایان رسیدن روزی که معامله به درخواست مشتری به انجام می رسد در اختیار وی قرار دهد. چنانچه فردی بخواهد از کارگزاری بورس در زمینه تخلفی شکایت کند قادر است از راه های متفاوتی این اقدام را انجام دهد به طور کلی بهترین گزینه از راه اداره رسیدگی به شکایت و حمایت های حقوقی (سمتا) خواهد بود. از موارد دیگر می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- شکایت از راه قوه قضاییه
- شکایت در سازمان بازرسی کل کشور
- شکایت به کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار
- سامانه رسمی ثبت تخلفات بورس
همانطور که دیدید به راحتی می توان به تخلف کارگزاران بورس اعتراض و شکایت انجام داد. مراجعی که برای رسیدگی به تخلفات کارگزاران بورس در نظر گرفته شده به دو بخش اداری و قضایی تقسیم بندی می شود. لازم است بدانید که برای رسیدگی به تخلفات رعایت مراتب متفاوتی لازم نیست یعنی که در صورت مراجعه به بخش اداری و دریافت نکردن پاسخ و عدم نتیجه گیری باید به بخش قضایی مراجعه کنید و باید توجه داشته باشید که بهتر است برای دریافت نتیجه مطلوب و در زمان کوتاه تری مراجعه به بخش اداری در الویت قرار گیرد.
مراجع قضایی جهت شکایت علیه کارگزاری های بورس
اشخاص قادر هستند تا به وسیله مراجع قضایی اقدام کنند و به جهت خسارت هایی که به دلیل مسئولیت های قراردادی متحمل شده اند دعوایی را طرح کنند. ممکن است که این طرح دعوی حقوقی نباشد از همان رو که در قانون بورس اوراق بهادار اشاره شده که بعضی از تخلف های کارگزاران جرم محسوب می شود و شامل مجازات می باشند. چنانچه فردی بخواهد از راه مراجع قضایی اقدامات را انجام دهد لازم است به همراه مدارک شناسایی و مستندات خودشان به دفتر های خدمات قضایی به منظور ثبت دادخواست و یا شکایت نامه رجوع فرمایند.
مراجع اداری جهت شکایت علیه کارگزاری های بورس
مراجع اداری را سازمان بورس به منظور حفظ و صیانت از کل افراد فعال در بازار سرمایه و وضع مقررات از سوی شورای عالی بورس و کمیسیون تخصص خود قرار داده است که افراد می توانند به طور مستقیم با طرح شکایت در این نهاد های نظارتی خواهان پیگیری این موضوع شوند. این نهاد ها عبارتند از:
- کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار
- سامانه اداره رسیدگی به حمایت ها و شکایت های حقوقی سازمان بورس اوراق بهادا
- سازمان بازرسی کل کشور
توضیحات خوبی داشتید
ممنونم
ممنون از توجه شما.