مفهوم اعسار از پرداخت مهریه و شرایط قانونی آن
اعسار از پرداخت مهریه به معنای عدم توانایی مالی زوج در پرداخت یکجای مهریه به زوجه است. به موجب ماده 1 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، “معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به تادیه دیون خود نباشد.” در واقع، زمانی که زوج اموالی بیش از مستثنیات دین (منزل مسکونی در شان، اثاثیه منزل، وسیله نقلیه و …) نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد.
تعریف اعسار و تفاوت آن با افلاس
در حقوق ایران، اعسار به وضعیتی گفته می شود که شخص به دلیل عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود، به طور موقت قادر به پرداخت بدهی های خود نیست. در مقابل، افلاس یا ورشکستگی، که بیشتر در حقوق تجارت مطرح است، به موجب ماده 412 قانون تجارت به حالتی اطلاق می شود که تاجر به دلیل توقف در پرداخت دیون خود، قادر به انجام تعهدات تجاری خود نباشد. در واقع، اعسار حالت عام ناتوانی در پرداخت دیون است، خواه شخص تاجر باشد یا غیر تاجر، اما افلاس مختص تجار است.
شرایط پذیرش اعسار از پرداخت مهریه
برای پذیرش اعسار از پرداخت مهریه، زوج باید ثابت کند که:
- عدم کفایت دارایی: زوج باید به دادگاه اثبات کند که اموال او، به جز مستثنیات دین، برای پرداخت یک جای مهریه کافی نیست.
- عدم دسترسی به اموال پنهان: زوج نباید اموالی را مخفی کرده باشد و یا به طور صوری اموال خود را به دیگران منتقل کرده باشد تا از پرداخت مهریه فرار کند.
- مستثنیات دین: اموالی که جزء مستثنیات دین محسوب می شوند، مطابق ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، شامل منزل مسکونی، اثاثیه منزل، وسیله نقلیه شخصی و ابزار کار هستند. این اموال برای حفظ حداقل معیشت زوج ضروری بوده و قابل توقیف برای پرداخت مهریه نیستند.
بار اثبات اعسار
اثبات اعسار بر عهده مدعی اعسار، یعنی زوج، است. ماده 7 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی صراحتاً بیان می کند که “در مواردی که وضعیت سابق مدیون دلالت بر ملائت (توانایی مالی) وی داشته یا مدیون در عوض دین، مالی دریافت کرده یا به هر نحو تحصیل مال کرده باشد اثبات اعسار بر عهده اوست…” 1 زوج می تواند برای اثبات اعسار خود از شهادت شهود، استشهادیه محلی و ارائه لیست اموال خود استفاده کند.
نحوه اعتراض به ادعای اعسار زوج از پرداخت مهریه
پس از تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج، دادگاه وقت رسیدگی تعیین می کند و به زوجه ابلاغ می شود تا در جلسه رسیدگی حاضر شده و دفاعیات خود را ارائه دهد. زوجه می تواند با ارائه مدارک و مستندات، به ادعای اعسار زوج اعتراض کند. در این قسمت به مراحل و نحوه اعتراض زوجه به این ادعا می پردازیم.
مهلت و مرجع صالح برای اعتراض
زوجه پس از ابلاغ دادخواست اعسار زوج، 20 روز فرصت دارد تا به این دادخواست اعتراض کند. این مهلت برای افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه است (ماده 348 قانون آیین دادرسی مدنی). مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض، همان دادگاه خانواده ای است که به دادخواست اعسار رسیدگی می کند.
نحوه تنظیم لایحه دفاعیه
در صورتی که زوجه قصد اعتراض به رای مهریه صادر شده در خصوص اعسار را دارد، تنظیم یک لایحه دفاعیه قوی و مستدل، نقش حیاتی در رد ادعای اعسار زوج ایفا می کند. در این لایحه، زوجه باید با استناد به مدارک و مستندات، دلایل خود برای رد ادعای اعسار زوج را به طور دقیق و شفاف بیان کند. به عنوان مثال، اگر زوج دارای اموال پنهان یا حساب های بانکی مخفی است، زوجه باید در لایحه خود به این موارد اشاره کرده و مستندات مربوطه را ارائه دهد. همچنین، اگر زوج دارای شغل پردرآمدی است، زوجه می تواند با ارائه فیش حقوقی یا سایر مدارک مرتبط، این موضوع را به دادگاه اثبات کند.
مدارک و مستندات لازم برای رد اعسار
زوجه برای رد ادعای اعسار از پرداخت مهریه می تواند مدارک و مستندات زیر را به دادگاه ارائه دهد:
- اسناد مالکیت: اگر زوج دارای املاک و مستغلات است، زوجه می تواند با ارائه اسناد مالکیت، این موضوع را به دادگاه اثبات کند.
- پرینت حساب های بانکی: زوجه می تواند با ارائه پرینت حساب های بانکی زوج، گردش مالی و موجودی حساب های او را به دادگاه نشان دهد.
- اطلاعات مربوط به معاملات و فعالیت های اقتصادی زوج: اگر زوج دارای کسب وکار یا فعالیت اقتصادی خاصی است، زوجه می تواند اطلاعات مربوط به آن را به دادگاه ارائه دهد.
- شهادت شهود: زوجه می تواند از شهادت شهودی که از وضعیت مالی زوج اطلاع دارند، استفاده کند.
- تحقیقات محلی: زوجه می تواند از دادگاه درخواست کند تا تحقیقات محلی در خصوص وضعیت مالی زوج انجام شود.
نقش وکیل در اعتراض به اعسار از پرداخت مهریه
با توجه به پیچیدگی های قوانین و مقررات مربوط به مهریه و اعسار، استفاده از خدمات وکیل مهریه متخصص در این زمینه می تواند بسیار کمک کننده باشد. وکیل با دانش و تجربه خود می تواند در جمع آوری مدارک، تنظیم لایحه دفاعیه، حضور در جلسات دادگاه و دفاع از حقوق زوجه نقش موثری ایفا کند.
مزایای استفاده از وکیل متخصص
استفاده از وکیل مهریه مزایای متعددی دارد، از جمله:
- آشنایی با قوانین و رویه های قضایی: وکیل متخصص با قوانین و مقررات مربوط به مهریه، اعسار و توقیف اموال بابت مهریه آشنایی کامل دارد و می تواند بهترین راهکار حقوقی را برای دفاع از حقوق زوجه ارائه دهد.
- افزایش شانس موفقیت: وکیل با تجربه خود می تواند شانس موفقیت زوجه در پرونده را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
- صرفه جویی در زمان و هزینه: وکیل با انجام امور حقوقی مربوط به پرونده، در زمان و هزینه زوجه صرفه جویی می کند.
- کاهش استرس و اضطراب: وکیل با بر عهده گرفتن امور حقوقی، از بار روانی و استرس زوجه می کاهد.
نحوه انتخاب وکیل متخصص
برای انتخاب وکیل مهریه متخصص، باید به نکات زیر توجه کرد:
- تخصص و تجربه: وکیل باید در زمینه دعاوی خانواده و مهریه تخصص و تجربه کافی داشته باشد.
- سابقه و شهرت: وکیل باید دارای سابقه و شهرت خوبی در زمینه وکالت باشد.
- میزان حق الوکاله: میزان حق الوکاله وکیل باید منصفانه و متناسب با پیچیدگی پرونده باشد.
- ارتباط موثر: وکیل باید با موکل خود ارتباط موثر برقرار کرده و او را در جریان روند پرونده قرار دهد.
رویه قضایی و آرای وحدت رویه مرتبط
بررسی رویه قضایی و آرای وحدت رویه مرتبط با اعسار از پرداخت مهریه، به درک بهتر نحوه اجرای قوانین و تفسیر آنها توسط محاکم کمک می کند.
بررسی آرای وحدت رویه مرتبط با اعسار
یکی از مهم ترین آرای وحدت رویه مرتبط با اعسار، رأی وحدت رویه شماره ۷۲۲ مورخ ۱۳۹۰/۱۰/۱۳ است. این رای به موضوع مستثنیات دین پرداخته و تعیین می کند که چه اموالی از زوج، قابل توقیف برای پرداخت مهریه نیست. همچنین، آرای دیگری نیز در خصوص شرایط پذیرش اعسار و نحوه رسیدگی به آن صادر شده است که وکلای متخصص با آنها آشنایی دارند.
تحلیل رویه قضایی در خصوص اعتراض به اعسار
با بررسی نمونه هایی از آرای دادگاه ها در خصوص اعتراض به ادعای اعسار از پرداخت مهریه، می توان به نکات مهمی که قضات در رسیدگی به این نوع دعاوی مدنظر قرار می دهند، پی برد. به عنوان مثال، دادگاه ها به دقت به مدارک و مستندات ارائه شده توسط طرفین توجه می کنند و در صورتی که زوجه بتواند تمکن مالی زوج را اثبات کند، ادعای اعسار زوج رد خواهد شد. در مواردی که زوج مدعی قسط بندی مهریه به علت اعسار است، رویه قضایی نشان می دهد که دادگاه ها با بررسی دقیق وضعیت مالی زوج، اقساط را متناسب با درآمد وی تعیین می کنند.
خلاصه اعتراض به عدم استطاعت مالی زوج جهت پرداخت مهریه
اعتراض به عدم استطاعت مالی زوج جهت پرداخت مهریه، حقی قانونی برای زوجه است که می تواند در صورت اثبات تمکن مالی زوج، از تضییع حقوق خود جلوگیری کند. زوجه می تواند با ارائه مدارک و مستندات لازم و استفاده از خدمات وکیل متخصص، شانس موفقیت خود در این مسیر را افزایش دهد. در نهایت، هدف از این نوشتار، ارائه اطلاعات حقوقی دقیق و کاربردی به زوجه در زمینه اعسار از پرداخت مهریه و نحوه اعتراض به آن بود.
سوالات متداول اعتراض به عدم استطاعت مالی زوج جهت پرداخت مهریه
اگر زوج در زندان باشد، آیا باز هم می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهد؟
بله، حتی اگر زوج در زندان باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. در این صورت، دادگاه به وضعیت مالی او رسیدگی خواهد کرد و در صورت احراز شرایط اعسار، ممکن است با تقسیط مهریه موافقت کند.
آیا می توان به جای مهریه، مالی را به عنوان جایگزین به زوجه واگذار کرد؟
بله، با توافق طرفین، می توان مالی را به عنوان جایگزین مهریه به زوجه واگذار کرد. این توافق باید در قالب صلح نامه و به صورت رسمی تنظیم شود.
اگر زوج فوت کند، تکلیف مهریه زوجه چه می شود؟
در صورت فوت زوج، مهریه زوجه از ماترک او پرداخت می شود. زوجه می تواند برای مطالبه مهریه خود به دادگاه مراجعه کند.
آیا مهریه به نرخ روز محاسبه می شود؟
بله، بر اساس قانون، مهریه وجه رایج عندالمطالبه بوده و زوجه می تواند مهریه را به نرخ روز مطالبه کند.
آیا می توان از طریق اجرای ثبت برای توقیف اموال زوج بابت مهریه اقدام کرد؟
بله، زوجه می تواند از طریق اجرای ثبت، برای توقیف اموال بابت مهریه زوج اقدام کند. در این صورت، نیازی به مراجعه به دادگاه نیست.
در چه صورتی می توان حکم جلب زوج را بابت مهریه گرفت؟
در صورتی که زوج از پرداخت مهریه خودداری کند و اموالی از او برای توقیف در دسترس نباشد، زوجه می تواند با مراجعه به دادگاه و اثبات این موضوع، حکم جلب زوج را دریافت کند.
آیا بخشیدن مهریه قابل رجوع است؟
بله، در صورتی که بخشیدن مهریه به صورت هبه غیر معوض باشد، زوجه می تواند در دوران عده از بخشش خود رجوع کند.
آیا زوجه می تواند همزمان با درخواست طلاق، مهریه خود را نیز مطالبه کند؟
بله، زوجه می تواند همزمان با درخواست طلاق، مهریه خود را نیز از طریق دادگاه مطالبه کنند.
آیا امکان توقیف حقوق زوج بابت مهریه وجود دارد؟
بله، در صورتی که زوج کارمند باشد، می توان تا سقف یک چهارم حقوق او را بابت مهریه توقیف کرد.
اگر زوج پس از صدور حکم اعسار، متمکن شود، آیا زوجه می تواند دوباره برای مطالبه مهریه اقدام کند؟
بله، در صورتی که زوج پس از صدور حکم اعسار، صاحب مال شود یا به نحوی تمکن مالی پیدا کند، زوجه می تواند با ارائه مدارک و مستندات، مجدداً برای مطالبه مهریه خود اقدام کند.
آیا این مطالب به شما کمک کرد؟
میانگین امتیاز این مقاله 0 / 5. تعداد کسانی که امتیاز داده اند : 0
اولین امتیاز دهنده این مقاله باشید.