شیوه وصول چک برگشتی

همانطور که می دانید مهم ترین سند تجاری چک می باشد که به وفور نیز مورد استفاده است. استفاده زیاد از چک مشکلات آن را نیز افزایش می دهد. یکی از این مشکلات، پاس نشدن چک ها و سپس برگشت خوردن آن ها می باشد. پاس نشدن چک با چک برگشت خورده کمی تفاوت دارد. مسئله مهمی که در مورد چک های برگشت خورده وجود دارد، روش های وصول چک برگشتی می باشد.

چک برگشتی

چک درواقع ورقه ای است که صادرکننده چک مبلغی را درون آن مشخص کرده و بانک نیز مبالغ را در حساب ایشان نگاه میدارد. سپس دارنده چک با مراجعه به بانک و ارائه ورقه چک، مبلغ مورد نظر را از حساب ایشان برداشت می کند. مبلغ قابل دریافت توسط چک را صادر کننده چک می تواند از قبل تأمین کرده باشد و یا اینکه بانک مبلغ را به عنوان اعتبار به حساب صادرکننده چک واریز کند. حال اگر صادرکننده چک حساب خود را بصورت نقدی یا اعتبار قابل استفاده نزد بانک تأمین نکرده باشد در این صورت چک مورد نظر برگشتی به حساب می آید.

در چه مواردی چک برگشت خورده یا بلامحل محسوب می شود؟

• صادرکننده چکی را صادر کند اما در حساب بانکی خود وجه نقد یا اعتبار قابل پرداخت به میزان لازم را نداشته باشد. و یا اینکه از قبل وجه نقد داشته اما پیش از سر رسید موجودی حساب خود را خالی کرده باشد.
• چک دارای خط خوردگی، اختلاف در محتویات متن، عدم تطابق امضا و … باشد. در این صورت بانک از پرداخت وجه به دارنده چک خودداری خواهد کرد.
• زمانی که صادرکننده چک از قبل به بانک اعلام کند که هیچ وجه نقدی به دارنده چک پرداخت نگردد.
• صادرکننده چک با وجود اطلاع قبلی از بسته بودن حسابش، چک صادر کند و یا اینکه پس از صدور چک از طریق اعلام مفقودی چک و … اقدام به مسدود کردن حساب بانکی خود کند.

آیا وصول چک برگشت خورده امکان پذیر است؟

امروزه قوانین و مقررات چک بسیار متنوع اند اما باید گفت که با استفاده از روش های وصول چک برگشتی، می توان چک برگشت خورده را وصول کرد. از زمان پیدایش چک صیادی و با توجه به دقیق و متمرکز بودن آن ها، میزان صدور چک های بلامحل بطور چشمگیری کاهش پیدا کرده است. برای راحتی و آسودگی خاطر، هنگام برخورد با عدم دریافت وجه چک، می توانید با وکیل چک برگشتی مشورت کنید.

روش های وصول چک برگشتی

برای دریافت وجه چک های برگشتی می توانید با وکیل چک مجرب مشورت کنید. در حالت کلی برای وصول چک برگشت خورده سه روش وجود دارد:

1. وصول چک برگشتی از طریق کیفری

یکی از روش های وصول چک برگشتی، اقدام به روش کیفری می باشد. برای این روش باید ضمن مراجعه به دادگاه، ظرف مدت نهایتاً 6 ماه بعد از تاریخ سر رسید چک، آن را برگشت بزنید و سپس باقی مراحل را انجام دهید. اگر از تاریخ سر رسید چک بیشتر از 6 ماه بگذرد، دیگر نمی توان از طریق کیفری برای وصول وجه چک اقدام نمود. مسئله بعدی در روش کیفری این است که نمی توان از ضامن یا ظهر نویس چک شکایت کرد. و تنها صادرکننده چک باید در این خصوص پاسخگو باشد.

مسئله بعدی در اقدام به روش کیفری این است که از چک های سفید امضا، مشروط، بدون تاریخ، موعد دار و همچنین چک تضمین نمی توان شکایت کیفری کرد.

2. وصول چک برگشتی با استفاده از اداره ثبت

یکی دیگر از روش های وصول چک برگشتی، اقدام از طریق اداره ثبت است.

در این روش نیز مانند روش کیفری تنها ظرف مدت 6 ماه پس از تاریخ سررسید چک می توان از طریق اداره ثبت اقدام نمود. همچنین تنها امکان شکایت از شخص صادرکننده چک وجود دارد و نمی توان از ضامن یا ظهر نویس چک شکایت کرد.

3. وصول چک برگشتی از طریق حقوقی

آخرین روش وصول چک برگشتی، اقدام به روش حقوقی است. در روش حقوقی، دارنده چک ظرف مدت 15 یا 45 روز و یا نهایتاً 4 ماه از تاریخ سررسید چک، گواهی عدم دریافت وجه چک را از بانک دریافت کند. دلیل متفاوت بودن زمان اقدام به روش حقوقی، متفاوت بودن محل صدور چک می باشد.

پس از دریافت گواهی عدم دریافت وجه چک باید به دادگاه حوزه مربوطه مراجعه و سپس به تنظیم دادخواست علیه صادرکننده چک بپردازند. تنظیم این دادخواست ملزم به پرداخت هزینه می باشد بطوریکه برای یک میلیون تومان، 5 درصد و برای مبالغ بالاتر 2 درصد از مبلغ چک می باشد.

نکته حائز اهمیت این است که تمامی انواع چک ها قابل اقدام به شیوه حقوقی می باشند اما گاهی ممکن است جنبه کیفری آن منتفی شود و تنها بتوان از طریق حقوقی پیگیری نمود.

مجازات چک برگشتی برای صادرکننده چک

طبق ماده 7 قانون مجازات صادرکننده چک برگشتی برای صادرکننده چک به شرح زیر می باشد:

الف- اگر مبلغ چک مورد نظر کمتر از یک میلیون تومان باشد، صادرکننده چک حداکثر به 6 ماه حبس محکوم خواهد شد.

ب- اگر مبلغ چک مورد نظر بین یک تا پنج میلیون تومان باشد، صادرکننده چک به 6 ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.

ج- اگر مبلغ چک مورد نظر بیشتر از پنج میلیون تومان باشد، صادرکننده به یک سال تا 2 سال حبس محکوم می شود و همچنین به مدت دو سال از داشتن دسته چک محروم خواهد شد.

*تبصره: موارد بالا جهت چک های بلامحل که برای معادلات نامشروع یا بهره وری صادر شده نمی باشند.

مزایای چک صیادی

با شروع فعالیت سامانه صیاد، ثبت چک در سامانه هنگام صدور چک الزامی شد و این مسئله سبب شد تا چک مورد نظر در تمامی بانک های کشور قابلیت نقد شدن داشته باشد. هنگام ثبت چک در سامانه صیاد، می توان اعتبار حساب شخص صادرکننده چک را نیز بررسی کرد که همین امر سبب کاهش چک های برگشت خورده شد.

روش وصول چک برگشتی صیادی

با گسترش استفاده از چک و افزایش روزافزون چک های بلامحل، چک های صیادی برای نظم بخشیدن به نظام چک پدید آمدند. ویژگی حائز اهمیت چک های صیادی این است که تنها شخص ثبت شده در سامانه به عنوان مالک، توانایی وصول چک مورد نظر را دارد.

ویژگی دیگر چک های صیادی این است که اگر موجودی حساب صادرکننده چک کمتر از مبلغ چک باشد، می توان از سایر حساب های شخص صادرکننده چک جهت تأمین میزان مبلغ چک استفاده کرد.

حال اگر از این طریق نیز موجودی حساب کمتر از مبلغ چک باشد، دارنده چک می تواند چک را برگشت زند و سپس با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت وجه چک به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.

سپس بعد از بررسی پرونده دادگاه برای صادرکننده چک ابلاغیه صادر می کند و ایشان ظرف مدت 10 روز باید مبلغ چک را بپردازند. درصورت عدم پرداخت وجه چک طبق قانون، صادرکننده چک با محکومیت های درج شده در قانون مواجه خواهد شد.

کلام آخر

در باور عموم درصورت پاس نشدن چک، دیگر مطالبه و دسترسی به وجه چک امکان پذیر نخواهد بود. اما با استفاده از روش های وصول چک برگشتی می توان چک برگشت خورده را وصول کرد. با پیدایش سامانه صیاد و چک های صیادی، نگرانی عموم در رابطه با چک های برگشتی و چک های بلامحل کاهش پیدا کرده است.