دیه چیست؟
یکی از مهم ترین جریمه هایی که در قانون مجازات اسلامی برای بعضی از جرم ها در نظر گرفته شده دیه است. طبق ماده 448 از قانون مجازات اسلامی دیه مقدار مشخص شده ایست که در شرع مقدس به دلیل بروز جنایت غیر عمدی بر منفعت، نفس یا عضو و همچنین جنایت عمدی و مواردی که به دلایل متفاوت مجازات قصاص را در پی ندارند در نظر گرفته شده است.
اگر دیه برای قتل معین شود دیه نفس و اگر برای آسیب به اعضای بدن (جرح) تعیین گردد دیه اعضا نامیده می شود که مبلغ آن توسط رییس قوه قضاییه تعیین و اعلام می گردد. دیه باید به شخص بزه دیده و در صورت فوت ایشان به ورثه فرد پرداخت شود.
در برخی موارد در صورت بروز جرم مجازات قصاص برای مجرم تعیین می شود اما فرد بزه دیده یا اولیای دم قصد رضایت دارند در این حالت باید دیه توسط مجرم پرداخته شود.
نحوه تعیین مبلغ دیه در سال 1403
نکته مهم دررابطه با مبلغ دیه این است که در هر سال با سال قبل متفاوت بوده و در ابتدای سال توسط رییس قوه قضاییه تعیین و اعلام می گردد. مبلغ دیه براساس نرخ تورم که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی در هر سال مشخص می شود، تعیین می گردد. بر همین اساس نیز در ماده 549 از قانون مجازات اسلامی آمده است که موارد دیه نفس در مقررات شرع تعیین شده و میزان آن نیز در ابتدای هر سال توسط رییس قوه قضاییه و طبق نظر مقام معظم رهبری تعیین و اعلام می گردد. حال پس از اعلام مبلغ دیه در هر سال توسط قوه قضاییه، تمامی اشخاص که ملزم به پرداخت مهریه شده اند باید براساس نرخ دیه تعیین شده، نسبت به پرداخت دیه اقدام نمایند. نکته حائز اهمیت در این رابطه این است که اگر جرم در سال های قبل به وقوع پیوسته باشد، پرداخت دیه باید به نرخ روز صورت گیرد.
بیشتر بخوانید : تهدید به قتل و مجازات آن
نرخ دیه کامل انسان در سال 1403
همانطور که پیش تر گفتیم نرخ دیه در هر سال نسبت به سال قبل و براساس تورم حاکم بر جامعه افزایش می یابد. همچنین میزان دیه در ماه های حرام (محرم، رجب، ذی الحجه، ذی القعده) با دیگر ماه ها متفاوت بوده و بالطبع بیشتر خواهد بود. (به اندازه یک سوم نرخ قیمت دیه کامل افزایش می یابد). برای گرفتن دیه در پرونده های قتل میتوانید از راهنمایی های وکیل قتل استفاده کنید.
در حال حاضر میزان دیه در سال 1403 در ماه های غیر حرام برابر با یک میلیارد و دویست میلیون تومان و در ماه های حرام برابر با یک میلیارد و ششصد میلیون تومان می باشد.
دیه کامل زن در سال 1403
در قانون ما دیه زن و مرد یکسان نیست. در ماده 550 از قانون مجازات اسلامی آمده است که دیه قتل زن نصف دیه مرد می باشد. در ماده 560 نیز در این رابطه آمده است که دیه زن و مرد در اعضا و مناغفع تا کمتر از ثلث دیه کامل مرد یکسان اند و درصورتی که این مقدار به ثلث یا بیشتر تغییر یابد، دیه زن به نصف کاهش می یابد.
این دو ماده در مفهوم ساده تر به این معنا هستند که اگر دیه خسارات بدنی وارد شده به فرد از یک سوم دیه کامل مرد کمتر باشد، دیه زن برابر با دیه مرد خواهد بود. اما اگر این خسارات وارده به فرد بیشتر از یک سوم آن باشد، دیه زن به اندازه نصف دیه مرد در نظر گرفته می شود.
بیشتر بخوانید : جرم ضرب و شتم و مجازات آن
دیه کامل مرد در سال ۱۴۰۳
به طور کلی اگر شخصی به جسم دیگری صدمه ای وارد نماید باید مبلغی را به عنوان دیه به ایشان بپردازد. حال اگر فرد مصدوم مردی مسلمان باشد دیه به صورت تمام و کمال و اگر مصدوم زن باشد دیه به اندازه نصف مبلغ دیه مرد باید پرداخت گردد.
در حالت بعدی اگر مرد غیر مسلمان باشد، طبق ماده 554 از قانون مجازات اسلامی اگر دین مجنی علیه یکی از ادیان پذیرفته شده مانند زرتشتی، صابئی، مسیحی یا کلیمی باشد، دیه تعلق گرفته به آن ها برابر با دیه مسلمانان خواهد بود.
در مقررات جدید میزان دیه پرداختی به زنان با مردان برابر بوده اما درصورتی که بزه دیده زن باشد، فرد مسئول در پرداخت دیه باید مانند قبل به میزان نصف دیه مرد را بپردازد و باقی مبلغ آن توسط صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت می گردد.
نکته مهم در پرداخت دیه این است که در تصادفات رانندگی شرکت های بیمه باید خسارات وارده را بدون درنظر گرفتن دین، جنسیت و … تا سقف تعیین شده تعهدات بیمه پرداخت نمایند. در مقابل نیز مراجع قضایی باید مبلغ مازاد بر دیه موضوع این ماده را تحت عنوان بیمه حوادث در انشای مبنی بر پرداخت دیه درج نمایند.
