در فرهنگ انگلیسی به فارسی، اصطلاح اُتانازی (Euthanasia) به معانی مرگ آسان، مرگ یا قتل کسانی که دچار بیماری سخت و لاعلاج اند برای تخفیف درد آنها بکار رفته است. واژه آتانازی در نوشته های فارسی اکنون به معنای بیمارکشی طبی یا سریع در مرگ محتضر و در مواردی هم به معنای مرگ آرام و آسان به کار برده می شود.
به هرحال، آتانازی به معنی مرگ شیرین، مرگ خوب، مرگ مطلوب، قتل ناشی از ترحم مورداستفاده قرار می گیرد. در این روش، با هدف کاهش رنج و عذاب بیمار، اقدام به سلب حیات وی می شود. در فقه اسلامی، از قتل ترحمی یا اُتانازی یا مرگ شیرین حرفی زده نشده است. این موضوع از جمله مباحث مهم اخلاق پزشکی است که همچنان موردبحث و تبادل نظر قرار می گیرد. وکیل قتل در این خصوص، بهتر می تواند به شما اطلاعات بدهد.
تعریف اتانازی
قتل از روی ترحم یک اصطلاح عمومی است که بر اساس زمینه مورداستفاده معانی مختلفی را می توان از آن استنباط نمود. از نظر لغوی این واژه بیانگر عملی است که در آن مرگ بیمار به شیوه ای صورت می گیرد که کمترین میزان رنج و عذاب را برایش به همراه داشته باشد؛ بنابراین قتل از روی ترحم انواع مختلفی دارد.
واژه قتل از روی ترحم که ریشه آن از اصطلاح یونانی (Euthanasia) به معنای خوب و راحت و thanasia به معنای مرگ گرفته شده است و در معنای تحت الفظی به معنای مرگ خوب یا مرگ راحت است. در این روش، باهدف کاهش رنج و عذاب بیمار، اقدام به سلب حیات وی می شود.
انواع قتل ترحمی (اتانازی)
- قتل ترحمی (اتانازی) داوطلبانه:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق می شود که فرد از دیگری می خواهد تا او را به کام مرگ بفرستد یا در این راه به او کمک کند. در این حالت، فرد به صورت داوطلبانه و با رضایت خود درخواست قتل ترحمی را مطرح می کند.
- قتل ترحمی (اتانازی) غیرداوطلبانه:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق می شود که اتانازی بدون اعلام رضایت و نظر فرد یا بیمار انجام می شود. در این حالت، زمانی که خود فرد قادر به تصمیم گیری نباشد، خانواده یا اطرافیان در مورد قطع درمان هایی که به بهبود وضع بیمار کمکی نمی کند، تصمیم گیری می کنند.
- قتل ترحمی (اتانازی) مستقیم:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق می شود که اقدام خاصی برای پایان دادن به زندگی بیمار صورت گیرد. در این حالت، اقدامات مستقیمی برای سلب حیات بیمار انجام می شود.
- قتل ترحمی (اتانازی) غیرمستقیم:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق می شود که درمان ها و یا دستگاه های حیاتی مراقبت از بیمار در شرایطی که هیچ کمکی به بهبود وضعیت بیمار نمی کند، کنار گذاشته می شوند. در این حالت، مرگ به صورت غیرمستقیم رخ می دهد.
دیدگاه اسلام در قتل ترحمی
در دین اسلام، اعتقاد بر این است که هنگام مواجهه با معایب و گرفتاری ها، خداوند با رحمت خود، مؤمنان را به صبر و استقامت دعوت می کند. بر این اساس، هرگونه اتانازی (قتل ترحمی) و خودکشی در اسلام مردود و حرام شمرده شده است.
در آیات متعدد قرآن کریم، به این امر مهم اشاره شده است. همچنین در روایات اسلامی نیز بر این مسئله تأکید گردیده است. از مجموع این آیات و روایات می توان نتیجه گرفت که اسلام حق مرگ را برای انسان به رسمیت نمی شناسد و حیات را به عنوان امانتی در دست انسان می داند. انسان مالک حیات خودش نیست و نمی تواند آن را به دلخواه ساقط کند.
همچنین طبق آیات قرآن کریم، رضایت مقتول و انگیزه قاتل هیچ تأثیری در ماهیت قتل و حرمت عمل نخواهد داشت. ازاین رو، اسلام هرگونه قتل ترحمی را ممنوع و حرام اعلام کرده است.
احکام قتل ترحمی از دیدگاه اسلام
از آنجا که برای مرتکبان جرم، قصد یکی از مباحث مهم عمومی است، کسی که با انگیزه خیرخواهانه، دلسوزی و ترحم و اجابت درخواست بیمار لاعلاج برای رهایی از درد و رنج، در این موارد مداخله کند، نسبت به کسی که با انگیزه حرص، طمع و انتقام مرتکب قتل شود، مشمول تخفیف مجازات خواهد بود. به نظر می رسد اتانازی (قتل ترحمی) نیز مشمول همین قانون می شود، مخصوصاً نوع داوطلبانه آن.
حکم تکلیفی قتل ترحمی:
از دیدگاه فقها، چون این فعل به حیات یک انسان پایان می دهد، به هر دلیلی باشد، حرام است و مشمول اطلاقات و عمومات حرمت قتل نفس می شود. صرف اجازه مقتول نیز نمی تواند سبب تغییر اطلاقات و تخصیص عمومات شود؛ زیرا حرمت یک حکم است که قابل اسقاط نیست.
حکم وضعی قتل ترحمی:
در مورد آیا حق قصاص و دیه باقی است یا ساقط شده، دو نظریه وجود دارد. عده ای قائل به سقوط حق قصاص و دیه شده اند و عده ای هم قائل به عدم سقوط قصاص و دیه شده اند. ماده 268 قانون مجازات اسلامی هم تأیید نظر فقهایی است که قائل به سقوط قصاص شده اند.
نظر فقهای معاصر درباره قتل ترحمی:
فقهای معاصر تقریباً اتفاق نظر دارند که تسریع در مرگ بیمار توسط خودش، پزشک یا دیگران حرام است. اگر توسط خود فرد انجام شود، خودکشی محسوب می شود و اگر توسط خودش یا پزشک انجام شود، حکم قتل عمد را دارد. رضایت بیمار نیز تأثیری در حکم این عمل ندارد.
دلایل استفاده از وکیل قتل برای اتانازی
استفاده از وکیل در مسائل مربوط به اتانازی (قتل ترحمی) را می توان به شرح زیر بیان کرد:
- پیچیدگی حقوقی و اخلاقی موضوع اتانازی: موضوع اتانازی در حوزه های حقوقی، اخلاقی و مذهبی بسیار پیچیده است. استفاده از وکیل می تواند به تبیین ابعاد مختلف این موضوع و ارائهٔ راهکارهای قانونی کمک کند.
- اختلاف نظرها دربارهٔ اتانازی: همان طور که در متن آمده است، در اسلام اتانازی به طورکلی حرام شمرده شده است. اما در مورد جزئیات آن همچون سقوط قصاص و دیه، اختلاف نظر وجود دارد. در چنین شرایطی، وکیل می تواند به تبیین این اختلاف نظرها و ارائهٔ مشاوره های حقوقی کمک کند.
- حفاظت از حقوق بیمار و خانواده: در موارد اتانازی غیرداوطلبانه، وکیل می تواند از حقوق بیمار و خانواده اش دفاع کرده و مانع از سوءاستفاده های احتمالی شود.
- پیشگیری از جرائم: در برخی موارد، اتانازی به صورت غیرقانونی و خودسرانه انجام می شود که ممکن است منجر به جرایمی مثل قتل شود. وکیل با ارائهٔ مشاوره های قانونی می تواند از وقوع چنین جرائمی جلوگیری کند.
- تسهیل فرایند قضایی: در صورت بروز اختلافات و پرونده های قضایی مربوط به اتانازی، وکیل می تواند فرایند قضایی را تسهیل کرده و از طرف موکل در مراجع قضایی دفاع کند.
در مجموع، استفاده از وکیل در مسائل مربوط به اتانازی، به دلیل پیچیدگی های حقوقی و اخلاقی آن، می تواند به حفاظت از حقوق افراد، پیشگیری از جرایم و تسریع در فرایند قضایی کمک کند. برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
سوالات متداول درباره قتل از روی ترحم
آیا اتانازی در ایران قانونی است؟
خیر، اتانازی در ایران غیرقانونی و غیراخلاقی بوده و ممنوع است.
در چه کشور هایی اتانازی قانونی است؟
کشورهایی مانند هلند، بلژیک، کانادا و برخی ایالت های آمریکا اتانازی را تحت شرایط خاص مجاز می دانند.
چه تفاوتی بین اتانازی فعال و غیرفعال وجود دارد؟
اتانازی فعال به معنای اقدام مستقیم برای پایان دادن به زندگی است، در حالی که اتانازی غیرفعال شامل قطع درمان یا عدم شروع آن است.
