دسته بندی انواع قتل:
مطابق با قانون مجازات اسلامی، قتل به سه نوع عمد، شبه عمد و خطای محض تقسیم گردیده است.
قانونگذار در ماده 290 قانون مجازات اسلامی صریحاً به بررسی مصادیق قتل عمد پرداخته است. قتل عمد عبارت است از زمانی که قاتل دارای قصد و هدف برای آسیب رساندن و کشتن فرد مقتول باشد که با کشتن فرد مرتکب قتل عمل میگردد.
قتل شبه عمد:
در برخی از مواردی فرد قصد و هدف کشتن شخص مقتول را نداشته و عمل ارتکابی وی هم دارای وصف کشنده نیست، ولی در نهایت منجر به مرگ فرد دیگری خواهد شد. برای مثال پزشکی در نتیجه خطای پزشکی موجب مرگ بیماری شود. ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی در خصوص این نوع قتل (برای مشاوره با وکیل قتل با شماره 09121574297 تماس بگیرید.)توضیحاتی را بیان داشته است. همچنین در نص صریح قانون نیز در حوزه قتل شبه عمد کشتن انسان در هنگام شکار حیوانات نیز به عنوان مصداقی دیگر بیان شده است.
قتل شبه عمد زمانی رخ می دهد؟
مطابق با ماده 291 قانون مجازات اسلامی قتل شبه عمدی در سه حالت اتفاق می افتد که مشمول موارد ذیل است:
1- هر زمان شخصی قصد قتل دیگری را نداشته باشد ولی قصد ارتکاب عملی را داشته باشد که سبب قتل شخص نمیگردد ولی آن عمل ارتکابی سبب قتل شود، این عمل مشمول قتل شبه عمد میباشد.
2- هر زمان فردی قصد کشتن و شکار حیوان یا تیراندازی به یک شیء و یا کشتن شخصی که وفق ماده 302 قانون مجازات اسلامی خونش هدر رفته است، را داشته باشد؛ ولی به اشتباه به یک شخص عادی صدمه بزند و او را به قتل برساند، مرتکب جرم قتل شبه عمد گردیده است.
3- هر زمان کشتن فردی به سبب بی احتیاطی یا تقصیر شخص اتفاق بیفتد، مانند سوانح و تصادفات رانندگی که مثالی بارز و صریح برای این مورد است، مرتکب قتل شبه عمد گردیده است.
بیشتر بخوانید : محاسبه دیه قتل
مجازات قتل شبه عمد:
مجازات قتل از نوع شبه عمدی به نحو کلی دیه است که در صورت مطالبه اولیای دم مقتول باید از جانب مرتکب قتل به آنها پرداخت گردد. همچنین علاوه بر دیه شخص مرتکب درخصوص بند پ به حبس نیز محکوم خواهد گردید.
قتل خطای محض:
در این نوع از قتل، هدف قاتل اساساً شخص مقتول نبوده و مقتول به نحوی اتفاقی در مسیر مرگ از جانب قاتل قرار گرفته است. برای مثال برخورد تیر خطا در موارد مختلف میتواند از مصادیق قتل خطای محض باشد. همچنین از جمله مصادیقی که در ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی در خصوص قتل خطای محض بیان گردیده است، قتل در اثر خواب و یا بیهوشی و یا صغیر یا مجنون بودن مرتکب است. چنانچه مرتکب آگاه باشد که عمل ارتکابی وی منجر به ورود جنایت به شخص دیگری خواهد شد، عمل ارتکابی وی قتل عمدی تلقی میگردد.
بیشتر بخوانید : آیا قتل عمد باعث ممنوعیت از ارث میشود؟
شمول قتل خطای محض:
مطابق ماده 292 قانون مجازات اسلامی قتل خطای محض زمانی رخ میدهد که یکی از موارد ذیل محقق گردد:
1- چنانچه فردی در حالت خواب و یا بیهوشی و حالات دیگری مانند آن مرتکب قتل شخص دیگری شود، عمل ارتکابی وی مشمول قتل خطای محض خواهد شد.
2- چنانچه قتل به واسطه کودک یا شخص مجنون ارتکاب یابد، عمل ارتکابی فرد قاتل مشمول قتل خطای محض خواهد بود.
3- هر زمان فردی قصد ارتکاب قتل نداشته و حتی قصد ارتکاب عمل واقع شده بر فرد مقتول را نداشته است، در چنین حالتی نیز قتل واقع شده مشمول قتل خطای محض خواهد شد.
مجازات قتل خطای محض:
بر اساس قانون مجازات قتل خطای محض دیه بوده که در صورت مطالبه اولیای دم مقتول، باید به آنان پرداخت گردد. چنانچه شخصی که مرتکب قتل خطای محض گردیده، کودک باشد به اقدامات تامینی و تربیتی نیز محکوم خواهد گردید و چنانچه قاتل مجنون باشد تا زمان رفع حالت خطرناک در محلی مناسب نگهداری خواهد شد.
سوالات متداول تفاوت قتل خطای محض و شبه عمدی
تفاوت قتل خطای محض و شبه عمدی چیست؟
قتل خطای محض هنگامی رخ میدهد که قاتل هیچ‌گونه قصد و نیت جنایت را نداشته باشد، ولی بر اثر اشتباه یا غفلت، فردی را به قتل برساند. در مقابل، قتل شبه عمد زمانی است که قاتل نیت انجام عمل را دارد، اما قصد کشتن فرد را ندارد و مرگ به‌طور غیرمستقیم رخ میدهد.
خطای محض چیست؟
خطای محض به معنای انجام عملی است که باعث مرگ فرد دیگری شود، بدون آنکه قاتل قصد و نیت جنایت را داشته باشد. این نوع قتل ناشی از غفلت یا بی‌توجهی است.
قتل شبه عمد به چه معناست؟
قتل شبه عمد زمانی رخ میدهد که فرد قصد انجام عملی را دارد که به‌طور مستقیم قصد کشتن کسی را ندارد، اما عمل او منجر به مرگ دیگری میشود. به عنوان مثال، ضرب و شتم که منجر به مرگ میشود.
فرق شبه عمد و خطای محض در چیست؟
فرق اصلی میان شبه عمد و خطای محض در نیت و قصد قاتل است. در قتل شبه عمد، قاتل نیت انجام عملی را دارد که منجر به مرگ میشود، اما قصد کشتن فرد را ندارد. در خطای محض، قاتل هیچ‌گونه نیت و قصدی برای قتل ندارد و عمل او ناشی از غفلت یا اشتباه است.
انواع قتل کدام‌اند؟
انواع قتل شامل قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطای محض میباشد. قتل عمد با نیت و قصد قبلی انجام میشود، قتل شبه عمد بدون نیت قبلی و بر اثر اعمال خطرناک انجام میشود و قتل خطای محض ناشی از غفلت و اشتباه است.
آیا قتل خطای محض مجازات دارد؟
بله، قتل خطای محض نیز مجازات دارد. در قوانین ایران، مجازات قتل خطای محض معمولاً پرداخت دیه است. این نوع قتل به دلیل عدم قصد و نیت جنایت، مجازات‌های سنگین‌تری نسبت به قتل عمد ندارد.
مثال‌هایی از خطای محض چیست؟
مثال‌هایی از خطای محض شامل تصادف رانندگی که منجر به مرگ فردی میشود یا اشتباه پزشکی که باعث فوت بیمار میگردد، میباشد. در این موارد، قاتل هیچ‌گونه قصد و نیتی برای قتل ندارد.
چگونه می‌توان خطای محض را تشخیص داد؟
تشخیص خطای محض با بررسی نیت و قصد قاتل در زمان انجام عمل صورت می‌گیرد. اگر قاتل هیچ‌گونه نیتی برای قتل نداشته و عمل او ناشی از غفلت یا اشتباه باشد، خطای محض محسوب میشود.
آیا قتل شبه عمد و خطای محض می‌توانند همزمان رخ دهند؟
خیر، قتل شبه عمد و خطای محض نمی‌توانند همزمان رخ دهند زیرا هر کدام شرایط و نیت‌های متفاوتی دارند. قتل شبه عمد با نیت انجام عملی که منجر به مرگ میشود ولی قصد قتل ندارد انجام میشود، در حالی که قتل خطای محض ناشی از غفلت و بدون نیت قتل است.
مجازات قتل شبه عمد چیست؟
مجازات قتل شبه عمد در قوانین ایران شامل پرداخت دیه و حبس میباشد. میزان مجازات بسته به شرایط و نحوه وقوع قتل تعیین میشود.
