در فرهنگ انگلیسی به فارسی، اصطلاح اُتانازی (Euthanasia) به معانی مرگ آسان، مرگ یا قتل کسانی که دچار بیماری سخت و لاعلاجاند برای تخفیف درد آنها بکار رفته است. واژه آتانازی در نوشتههای فارسی اکنون به معنای بیمارکشی طبی یا سریع در مرگ محتضر و در مواردی هم به معنای مرگ آرام و آسان به کار برده میشود.
بههرحال، آتانازی به معنی مرگ شیرین، مرگ خوب، مرگ مطلوب، قتل ناشی از ترحم مورداستفاده قرار میگیرد. در این روش، با هدف کاهش رنج و عذاب بیمار، اقدام به سلب حیات وی میشود. در فقه اسلامی، از قتل ترحمی یا اُتانازی یا مرگ شیرین حرفی زده نشده است. این موضوع از جمله مباحث مهم اخلاق پزشکی است که همچنان موردبحث و تبادل نظر قرار میگیرد. وکیل قتل در این خصوص، بهتر میتواند به شما اطلاعات بدهد.
تعریف اتانازی
قتل از روی ترحم یک اصطلاح عمومی است که بر اساس زمینه مورداستفاده معانی مختلفی را میتوان از آن استنباط نمود. از نظر لغوی این واژه بیانگر عملی است که در آن مرگ بیمار به شیوهای صورت میگیرد که کمترین میزان رنج و عذاب را برایش به همراه داشته باشد؛ بنابراین قتل از روی ترحم انواع مختلفی دارد.
واژه قتل از روی ترحم که ریشه آن از اصطلاح یونانی (Euthanasia) به معنای خوب و راحت و thanasia به معنای مرگ گرفته شده است و در معنای تحت الفظی به معنای مرگ خوب یا مرگ راحت است. در این روش، باهدف کاهش رنج و عذاب بیمار، اقدام به سلب حیات وی میشود.
انواع قتل ترحمی (اتانازی)
- قتل ترحمی (اتانازی) داوطلبانه:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق میشود که فرد از دیگری میخواهد تا او را به کام مرگ بفرستد یا در این راه به او کمک کند. در این حالت، فرد بهصورت داوطلبانه و با رضایت خود درخواست قتل ترحمی را مطرح میکند.
- قتل ترحمی (اتانازی) غیرداوطلبانه:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق میشود که اتانازی بدون اعلام رضایت و نظر فرد یا بیمار انجام میشود. در این حالت، زمانی که خود فرد قادر به تصمیمگیری نباشد، خانواده یا اطرافیان در مورد قطع درمانهایی که به بهبود وضع بیمار کمکی نمیکند، تصمیمگیری میکنند.
- قتل ترحمی (اتانازی) مستقیم:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق میشود که اقدام خاصی برای پایان دادن به زندگی بیمار صورت گیرد. در این حالت، اقدامات مستقیمی برای سلب حیات بیمار انجام میشود.
- قتل ترحمی (اتانازی) غیرمستقیم:
این نوع قتل ترحمی به مواردی اطلاق میشود که درمانها و یا دستگاههای حیاتی مراقبت از بیمار در شرایطی که هیچ کمکی به بهبود وضعیت بیمار نمیکند، کنار گذاشته میشوند. در این حالت، مرگ بهصورت غیرمستقیم رخ میدهد.
دیدگاه اسلام در قتل ترحمی
در دین اسلام، اعتقاد بر این است که هنگام مواجهه با معایب و گرفتاریها، خداوند با رحمت خود، مؤمنان را به صبر و استقامت دعوت میکند. بر این اساس، هرگونه اتانازی (قتل ترحمی) و خودکشی در اسلام مردود و حرام شمرده شده است.
در آیات متعدد قرآن کریم، به این امر مهم اشاره شده است. همچنین در روایات اسلامی نیز بر این مسئله تأکید گردیده است. از مجموع این آیات و روایات میتوان نتیجه گرفت که اسلام حق مرگ را برای انسان به رسمیت نمیشناسد و حیات را بهعنوان امانتی در دست انسان میداند. انسان مالک حیات خودش نیست و نمیتواند آن را بهدلخواه ساقط کند.
همچنین طبق آیات قرآن کریم، رضایت مقتول و انگیزه قاتل هیچ تأثیری در ماهیت قتل و حرمت عمل نخواهد داشت. ازاینرو، اسلام هرگونه قتل ترحمی را ممنوع و حرام اعلام کرده است.
احکام قتل ترحمی از دیدگاه اسلام
از آنجا که برای مرتکبان جرم، قصد یکی از مباحث مهم عمومی است، کسی که با انگیزه خیرخواهانه، دلسوزی و ترحم و اجابت درخواست بیمار لاعلاج برای رهایی از درد و رنج، در این موارد مداخله کند، نسبت به کسی که با انگیزه حرص، طمع و انتقام مرتکب قتل شود، مشمول تخفیف مجازات خواهد بود. به نظر میرسد اتانازی (قتل ترحمی) نیز مشمول همین قانون میشود، مخصوصاً نوع داوطلبانه آن.
حکم تکلیفی قتل ترحمی:
از دیدگاه فقها، چون این فعل به حیات یک انسان پایان میدهد، به هر دلیلی باشد، حرام است و مشمول اطلاقات و عمومات حرمت قتل نفس میشود. صرف اجازه مقتول نیز نمیتواند سبب تغییر اطلاقات و تخصیص عمومات شود؛ زیرا حرمت یک حکم است که قابل اسقاط نیست.
حکم وضعی قتل ترحمی:
در مورد آیا حق قصاص و دیه باقی است یا ساقط شده، دو نظریه وجود دارد. عدهای قائل به سقوط حق قصاص و دیه شدهاند و عدهای هم قائل به عدم سقوط قصاص و دیه شدهاند. ماده 268 قانون مجازات اسلامی هم تأیید نظر فقهایی است که قائل به سقوط قصاص شدهاند.
نظر فقهای معاصر درباره قتل ترحمی:
فقهای معاصر تقریباً اتفاقنظر دارند که تسریع در مرگ بیمار توسط خودش، پزشک یا دیگران حرام است. اگر توسط خود فرد انجام شود، خودکشی محسوب میشود و اگر توسط خودش یا پزشک انجام شود، حکم قتل عمد را دارد. رضایت بیمار نیز تأثیری در حکم این عمل ندارد.
دلایل استفاده از وکیل قتل برای اتانازی
استفاده از وکیل در مسائل مربوط به اتانازی (قتل ترحمی) را میتوان به شرح زیر بیان کرد:
- پیچیدگی حقوقی و اخلاقی موضوع اتانازی: موضوع اتانازی در حوزههای حقوقی، اخلاقی و مذهبی بسیار پیچیده است. استفاده از وکیل میتواند به تبیین ابعاد مختلف این موضوع و ارائهٔ راهکارهای قانونی کمک کند.
- اختلافنظرها دربارهٔ اتانازی: همانطور که در متن آمده است، در اسلام اتانازی بهطورکلی حرام شمرده شده است. اما در مورد جزئیات آن همچون سقوط قصاص و دیه، اختلاف نظر وجود دارد. در چنین شرایطی، وکیل میتواند به تبیین این اختلافنظرها و ارائهٔ مشاورههای حقوقی کمک کند.
- حفاظت از حقوق بیمار و خانواده: در موارد اتانازی غیرداوطلبانه، وکیل میتواند از حقوق بیمار و خانوادهاش دفاع کرده و مانع از سوءاستفادههای احتمالی شود.
- پیشگیری از جرائم: در برخی موارد، اتانازی بهصورت غیرقانونی و خودسرانه انجام میشود که ممکن است منجر به جرایمی مثل قتل شود. وکیل با ارائهٔ مشاورههای قانونی میتواند از وقوع چنین جرائمی جلوگیری کند.
- تسهیل فرایند قضایی: در صورت بروز اختلافات و پروندههای قضایی مربوط به اتانازی، وکیل میتواند فرایند قضایی را تسهیل کرده و از طرف موکل در مراجع قضایی دفاع کند.
در مجموع، استفاده از وکیل در مسائل مربوط به اتانازی، به دلیل پیچیدگیهای حقوقی و اخلاقی آن، میتواند به حفاظت از حقوق افراد، پیشگیری از جرایم و تسریع در فرایند قضایی کمک کند. برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
