قتل در تصادفات رانندگی، یکی از مسائل پیچیده و نگران کننده در دنیای امروز است. با افزایش استفاده از وسایل نقلیه، حوادث جانی ناشی از این تصادفات نیز به طور چشمگیری افزایش یافته است. اغلب مردم تصور می کنند که مجازات قتل در تصادف رانندگی برای راننده، همان قصاص است. درحالی که در قانون، قتل در تصادفات رانندگی، قتل غیرعمد محسوب می شود و مجازات آن، دیه تصادف و حبس است، نه قصاص.
قتل ناشی از تصادفات رانندگی، در زمره قتل های غیرعمد قرار می گیرد و قانون، برای آن قصاص در نظر نگرفته است. بلکه، مجازات آن، پرداخت دیه به بستگان مقتول و محکومیت به حبس است. این نوع قتل، زمانی غیرعمد محسوب می شود که به دلایل سه گانه زیر رخ داده باشد:
- بی احتیاطی راننده: مانند رانندگی با سرعت غیرمجاز یا عدم رعایت سرعت مجاز.
- عدم رعایت مقررات رانندگی: مانند نقض قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی.
- نداشتن مهارت کافی در رانندگی: مانند رانندگی بدون داشتن گواهینامه یا مهارت ناکافی.
حتی اگر تصادف به دلیل سرعت زیاد یا سبقت غیرمجاز باشد، باز هم راننده مرتکب قتل عمد نشده است؛ زیرا قصد کشتن فرد دیگر را نداشته و صرفاً به دلیل نقض مقررات رانندگی، منجر به مرگ وی شده است. این موضوع در مورد رانندگی بدون گواهینامه نیز صادق است و قانون، آن را قتل عمد نمی داند.
مجازات قتل در تصادفات رانندگی
همان طور که قبلاً بیان شد، قتل در تصادفات رانندگی از نوع قتل غیرعمد محسوب می شود و مجازات قصاص برای آن در نظر گرفته نشده است. در عوض، مجازات قتل در تصادفات رانندگی، طبق قانون مجازات اسلامی، شامل موارد زیر است:
- حبس:
– مجازات حبس برای قتل در تصادفات رانندگی، از شش ماه تا سه سال است.
– امکان تخفیف در مجازات حبس وجود دارد، درصورتی که جهات تخفیف مانند رضایت اولیای دم، عدم سابقه محکومیت، اعمال خاص مرتکب پس از وقوع جرم و سایر موارد قانونی مشاهده شود.
- پرداخت دیه:
– در صورت مطالبه اولیای دم، مرتکب باید دیه را پرداخت کند.
– بخشش دیه توسط اولیای دم، موجب انتفای کلی مجازات نمی شود و صرفاً باعث تخفیف مجازات خواهد شد.
همچنین، لازم به ذکر است که درصورتی که مالک فعلی خودرو، آن را به شخص دیگری منتقل کند؛ اما انتقال گیرنده بدون تعویض پلاک اقدام به رانندگی کند و مرتکب قتل در تصادف رانندگی شود، مالک سابق خودرو و دارنده پلاک نیز به لحاظ قانونی مسئول خواهند بود؛ مگر اینکه انتقال خودرو و عدم تصرف آن را اثبات کنند؛ بنابراین، توصیه می شود پس از انتقال خودرو، حتماً استعلام پلاک فعال آن با کد ملی انجام گیرد.
در چنین مواردی، حضور یک وکیل متخصص در دعاوی کیفری برای دفاع از حقوق متهم بسیار ضروری است تا بتواند در مسیر تعیین مجازات و جبران خسارت، بهترین راهکارها را ارائه دهد.
در صورت نیاز به وکیل قتل در پرونده های ناشی از تصادفات رانندگی، برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
قانون مجازات تصادف منجر به فوت
بر اساس قانون مجازات اسلامی و ماده ۵۰۴ آن، مجازات تصادف منجر به فوت به شرح زیر است:
اگر راننده با سرعت مجاز و مهارت کافی قوانین را رعایت کرده باشد، اما قادر به کنترل وسیله نقلیه نبوده و قصد قبلی نداشته باشد و همچنین تصادف در مکان هایی مانند اتوبان و بزرگراه اتفاق بیفتد که حضور شخص ثالث در آن مجاز نیست، در این شرایط ضمان (مسئولیت) راننده منتفی است. اما در غیر این صورت، راننده ضامن خواهد بود.
همچنین، بر اساس ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی، اگر بی مبالاتی یا بی احتیاطی راننده موجب قتل غیرعمد شود، مجازات وی شش تا سه سال حبس خواهد بود. از طرف دیگر، در صورت نداشتن گواهینامه معتبر، داشتن سرعت غیرمجاز یا حالت مستی راننده، مجازات منجر به فوت تشدید خواهد شد.
دیه تصادف منجر به مرگ
بر اساس قانون مجازات اسلامی و ماده ۵۰۴ آن، مجازات تصادف منجر به فوت به شرح زیر است:
- در شرایطی که راننده با سرعت مجاز و مهارت کافی قوانین را رعایت کرده باشد، اما قادر به کنترل وسیله نقلیه نبوده و قصد قبلی نداشته باشد و همچنین تصادف در مکان هایی مانند اتوبان و بزرگراه اتفاق بیفتد که حضور شخص ثالث در آن مجاز نیست، در این شرایط ضمان (مسئولیت) راننده منتفی است. اما در غیر این صورت، راننده ضامن خواهد بود.
- در خصوص دیه تصادف منجر به مرگ:
– درصورتی که راننده ضامن باشد، باید دیه را به اولیای دم پرداخت کند.
– میزان دیه بر اساس قوانین مربوطه محاسبه و تعیین می شود.
– اولیای دم می توانند دیه را مطالبه کنند.
– بخشش دیه توسط اولیای دم، موجب انتفای کلی مجازات نمی شود و صرفاً باعث تخفیف مجازات خواهد شد.
همچنین، بر اساس ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی، اگر بی مبالاتی یا بی احتیاطی راننده موجب قتل غیرعمد شود، مجازات وی شش تا سه سال حبس خواهد بود. از طرف دیگر، در صورت نداشتن گواهینامه معتبر، داشتن سرعت غیرمجاز یا حالت مستی راننده، مجازات منجر به فوت تشدید خواهد شد.
قابل گذشت بودن جرم قتل غیرعمد در تصادف منجر به مرگ
در مورد جرم قتل غیرعمد ناشی از تصادف، این سؤال مطرح است که آیا این جرم قابل گذشت است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که اصل بر غیرقابل گذشت بودن جرائم است. اما اگر شرایطی مندرج در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی محقق شود، امکان قابل گذشت بودن جرم فراهم خواهد شد.
در مورد جرم قتل غیرعمد ناشی از تصادف رانندگی، وکیل جرائم معتقد است که این جرم با پرداخت دیه توسط راننده، می تواند قابل گذشت باشد. البته تنها نکته مهم این است که تقصیر راننده در تصادف رانندگی غیرقابل گذشت است و صرفاً با رضایت اولیای دم می توان در حبس یا سایر مجازات ها تخفیف در نظر گرفت؛ بنابراین، در صورت تحقق شرایط قانونی، جرم قتل غیرعمد ناشی از تصادف رانندگی می تواند با پرداخت دیه، قابل گذشت باشد، اما تقصیر راننده در وقوع تصادف غیرقابل گذشت خواهد بود.
امکان خرید حبس در مجازات تصادف منجر به فوت
همان طور که قبلاً اشاره شد، مجازات تصادف منجر به فوت درصورتی که عمدی نباشد، پرداخت دیه و حبس از ۶ ماه تا ۳ سال است. در خصوص امکان خرید حبس در این جرم، باید گفت که بر اساس قوانین جاری، امکان تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی یا سایر اشکال مجازات وجود دارد. اما این امر تنها با تشخیص و نظر مراجع قضایی صالح امکان پذیر است و به صورت خودسرانه و با پرداخت وجوه امکان پذیر نیست.
در واقع، قانون گذار امکان تبدیل مجازات حبس را پیش بینی کرده است، اما این امر منوط به رأی و تشخیص مراجع قضایی مربوطه است و فرد محکوم نمی تواند به طور دلخواه اقدام به خرید حبس خود کند؛ بنابراین، امکان خرید حبس در مجازات تصادف منجر به فوت وجود ندارد و این امر باید طبق تشریفات قانونی و با تشخیص مراجع قضایی صورت گیرد.
