قتل های خانوادگی، اصطلاحی است که برای ارتکاب جرم قتل در میان اعضای یک خانواده مورد استفاده قرار می گیرد و مصادیق مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به کشتن فرزند توسط پدر یا مادر، کشتن پدر و مادر توسط فرزند و یا ارتکاب جرم قتل میان خواهران و برادران اشاره نمود. برای مشاوره با وکیل قتل با گروه حقوقی دکتر عبدالمحمد در تماس باشید.
بسته به اینکه کدام یک از قتل های مذکور رخ داده باشد، در قانون، مجازات های متفاوتی پیش بینی شده که از جمله آنها می توان به قصاص، دیه و تعزیر اشاره نمود. به همین دلیل آشنایی با مجازات جرم کشتن فرزند، پدر و مادر یا خواهر و برادر، ضروری به نظر می رسد؛ زیرا برخی ممکن است تصور کنند که به دلیل ارتکاب قتل در یک خانواده، مجازاتی چون قصاص برای آنها در نظر گرفته نشود، اما همان گونه که خواهیم گفت، در برخی موارد، حکم قتل های خانوادگی، قصاص یا اعدام است.
حکم قتل خانوادگی
یکی از جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد، جرم قتل است که در کنار جرم ضرب وجرح، آمار نسبتاً وسیعی از آن را می توان ملاحظه نمود. قتل، به معنای آن است که فردی به حیات دیگری آسیب زده و در یک معنای روشن، اقدام به کشتن دیگری کند. جرم قتل را می توان در یک تقسیم بندی کلی به قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطای محض تقسیم بندی کرد که هر یک، مجازات خاص خود را دارد، اما بحث مهمی که در خصوص جرم قتل مطرح است، قتل های خانوادگی است.
در طی سال های اخیر، اخبار مربوط به مصادیق مختلفی از جرم قتل های خانوادگی در رسانه ها منتشر شد که وجدان عمومی جامعه را جریحه دار نمود؛ لذا، پرداختن به این موضوع که منظور از قتل های خانوادگی چیست و این قتل ها چه حکمی دارند، پراهمیت است.
به طورکلی، قتل های خانوادگی، به آن دسته از قتل هایی گفته می شود که میان اعضای یک خانواده، چه بستگان نسبی و چه بستگان سببی، واقع شده و یکی از اعضای خانواده، بنا به دلایل مختلفی همچون مسائل ناموسی، اختلافات شدید خانوادگی، اعتیاد، فقر اقتصادی، حسادت و کینه و یا بیماری های روانی، یکی دیگر از اعضای خانواده را می کشد. از جمله قتل های خانوادگی توسط خویشاوندان نسبی، می توان به قتل فرزند توسط پدر یا مادر، قتل پدر و مادر توسط فرزند و یا قتل خواهر یا برادر اشاره نمود.
از مصادیق قتل خانوادگی میان خویشاوندان سببی نیز می توان به قتل زن یا شوهر اشاره کرد که احکام قانونی مربوط به هر کدام از آنها، در قسمت های بعد، به تفصیل، توضیح داده می شود؛ لذا نکته مهمی که در خصوص مجازات یا حکم قتل های خانوادگی وجود دارد، این است که چون اصطلاح قتل های خانوادگی، مصادیق متنوعی دارد، تبعاً حکم قانونی یا مجازات در نظر گرفته شده برای آن نیز، متفاوت خواهد بود.
به عنوان مثال، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر، با مجازات جرم کشتن فرزند توسط مادر، فرق دارد و به همین علت، در قسمت های بعد، حکم قانونی این نوع قتل ها را به تفکیک، بیان خواهیم کرد.
حکم قتل فرزند توسط پدر
یکی از مصادیق قتل های خانوادگی که نسبت به سایر موارد، از شیوع بیشتری نیز برخوردار است، کشتن فرزند توسط پدر است. قتل فرزند توسط پدر، معمولاً به خاطر مسائل ناموسی و یا اختلافات خانوادگی رخ می دهد. اما سوالی که دراین خصوص مطرح می شود، این است که حکم قتل فرزند توسط پدر چیست؟
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که حکم قانونی و مجازات کشتن فرزند توسط پدر و همچنین جد پدری (پدر پدر) در ماده 220 قانون مجازات اسلامی سال 1370 مقرر شده که بر اساس آن، اگر پدر یا جد پدری، فرزند خود را بکشند، قصاص نمی شوند؛ بلکه باید دیه قتل وی را به ورثه مقتول پرداخت کرده و همچنین، به مجازات تعزیری نیز، محکوم می شوند.
در ماده 612 قانون مجازات اسلامی، در خصوص مجازات تعزیری کشتن فرزند توسط پدر، مقرر شده است که اگر فردی، دیگری را به قتل رسانده و به هر علتی قصاص نشود، درصورتی که اقدام او، موجب ایجاد اخلال در نظم و امنیت جامعه شود، یا سبب تجری مرتکب یا دیگر افراد جامعه شود، دادگاه، وی را به مجازات حبس از سه تا ده سال محکوم می کند؛ بنابراین، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر، حتی در صورت ارتکاب قتل عمدی، قصاص یا اعدام نیست، بلکه پدر باید به ورثه فرزند، دیه پرداخت کند و از آن جهت که یکی از موانع ارث، قتل است، خود پدر، از آن، بهره مند نمی شود.
علاوه بر این، پدر، به مجازات تعزیری حبس از سه تا ده سال نیز محکوم می شود، اما این حکم، صرفاً مختص پدر است؛ نه مادر.
حکم قتل فرزند توسط مادر
قتل فرزند توسط پدر، اعدام ندارد؛ بلکه پدر، از باب اخلال در نظم جامعه و تجری دیگران، به مجازات تعزیری حبس از ده تا سه سال محکوم می شود. اما سوالی که دراین خصوص مطرح می شود، این است که حکم قتل فرزند توسط مادر چیست؟ آیا مادر نیز، در صورت کشتن فرزند، از مجازات قصاص یا اعدام تبرئه می شود؟
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که مادر، همچون پدر، دارای معافیت از مجازات اعدام نبوده و به همین دلیل، درصورتی که مادر، اقدام به قتل خانوادگی نسبت به یکی از فرزندان پسر یا دختر خود نموده باشد، مانند سایر مجرمین، به جرم وی رسیدگی شده و ممکن است، در صورت وجود ادله اثبات قتل و اینکه قتل صورت گرفته، از نوع قتل عمد است، به مجازات قصاص یا اعدام محکوم شود که در صورت تقاضای اولیای دم، این مجازات در خصوص وی قابل اعمال است.
اما اگر کشتن فرزند توسط مادر، به صورت یک قتل شبه عمد بوده باشد، حکم قانونی آن، قصاص یا اعدام مادر نیست؛ بلکه مستلزم پرداخت دیه توسط وی است. به علاوه اینکه، اگر قتل فرزند توسط مادر، به صورت خطای محض باشد، (مثل اینکه مادر، در طی شب، بر روی فرزند نوزاد شیرخوار خود غلتیده و او اشتباهاً بمیرد)، مجازات قتل خطای محض، پرداخت دیه توسط عاقله یا خود وی است.
حکم قتل پدر و مادر توسط فرزند دختر و پسر
در قسمت های قبل، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر و مادر را مورد بررسی قرار داده و حکم قانونی آن را بیان کردیم. در تکمیل موضوع قتل های خانوادگی، می بایست قتل پدر و مادر توسط فرزندان پسر و دختر را نیز توضیح داده و بگوییم که اگر فرزند پسر یا دختر، اقدام به کشتن پدر یا مادر خود کند، چه مجازاتی در انتظار وی است؟
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که قتل پدر و مادر توسط فرزندان، اعم از پسر و یا دختر، مشمول مجازات جرم قتل است. به طورکلی، زمانی که فرزند پسر یا دختر، پدر یا مادر خود را به صورت عمدی به قتل می رساند، به تقاضای اولیای دم، به قصاص یا اعدام محکوم می شود؛ مگر اینکه اولیای دم، رضایت دهند، اما در صورت وقوع قتل شبه عمد و قتل خطای محض، می بایست دیه پرداخت شود.
در مورد قتل پدر یا مادر توسط فرزند پسر یا دختر، حکم قانونی و مجازات آن مشابه قتل عمد است و فرزند می تواند به تقاضای اولیای دم به مجازات قصاص یا اعدام محکوم شود. همچنین، اگر قتل به صورت شبه عمد یا خطای محض باشد، فرزند ملزم به پرداخت دیه خواهد بود. این حکم شامل هر دو جنسیت (پسر و دختر) می شود و تفاوتی بین آنها وجود ندارد.
برای مشاوره می توانید با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
