قتلهای خانوادگی، اصطلاحی است که برای ارتکاب جرم قتل در میان اعضای یک خانواده مورد استفاده قرار میگیرد و مصادیق مختلفی دارد که از جمله آنها میتوان به کشتن فرزند توسط پدر یا مادر، کشتن پدر و مادر توسط فرزند و یا ارتکاب جرم قتل میان خواهران و برادران اشاره نمود. برای مشاوره با وکیل قتل با گروه حقوقی دکتر عبدالمحمد در تماس باشید.
بسته به اینکه کدام یک از قتلهای مذکور رخ داده باشد، در قانون، مجازاتهای متفاوتی پیشبینیشده که از جمله آنها میتوان به قصاص، دیه و تعزیر اشاره نمود. به همین دلیل آشنایی با مجازات جرم کشتن فرزند، پدر و مادر یا خواهر و برادر، ضروری به نظر میرسد؛ زیرا برخی ممکن است تصور کنند که به دلیل ارتکاب قتل در یک خانواده، مجازاتی چون قصاص برای آنها در نظر گرفته نشود، اما همانگونه که خواهیم گفت، در برخی موارد، حکم قتلهای خانوادگی، قصاص یا اعدام است.
حکم قتل خانوادگی
یکی از جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد، جرم قتل است که در کنار جرم ضربوجرح، آمار نسبتاً وسیعی از آن را میتوان ملاحظه نمود. قتل، به معنای آن است که فردی به حیات دیگری آسیبزده و در یک معنای روشن، اقدام به کشتن دیگری کند. جرم قتل را میتوان در یک تقسیمبندی کلی به قتل عمد، قتل شبهعمد و قتل خطای محض تقسیمبندی کرد که هر یک، مجازات خاص خود را دارد، اما بحث مهمی که در خصوص جرم قتل مطرح است، قتلهای خانوادگی است.
در طی سالهای اخیر، اخبار مربوط به مصادیق مختلفی از جرم قتلهای خانوادگی در رسانهها منتشر شد که وجدان عمومی جامعه را جریحهدار نمود؛ لذا، پرداختن به این موضوع که منظور از قتلهای خانوادگی چیست و این قتلها چه حکمی دارند، پراهمیت است.
بهطورکلی، قتلهای خانوادگی، به آن دسته از قتلهایی گفته میشود که میان اعضای یک خانواده، چه بستگان نسبی و چه بستگان سببی، واقع شده و یکی از اعضای خانواده، بنا به دلایل مختلفی همچون مسائل ناموسی، اختلافات شدید خانوادگی، اعتیاد، فقر اقتصادی، حسادت و کینه و یا بیماریهای روانی، یکی دیگر از اعضای خانواده را میکشد. از جمله قتلهای خانوادگی توسط خویشاوندان نسبی، میتوان به قتل فرزند توسط پدر یا مادر، قتل پدر و مادر توسط فرزند و یا قتل خواهر یا برادر اشاره نمود.
از مصادیق قتل خانوادگی میان خویشاوندان سببی نیز میتوان به قتل زن یا شوهر اشاره کرد که احکام قانونی مربوط به هر کدام از آنها، در قسمتهای بعد، به تفصیل، توضیح داده میشود؛ لذا نکته مهمی که در خصوص مجازات یا حکم قتلهای خانوادگی وجود دارد، این است که چون اصطلاح قتلهای خانوادگی، مصادیق متنوعی دارد، تبعاً حکم قانونی یا مجازات در نظر گرفته شده برای آن نیز، متفاوت خواهد بود.
بهعنوانمثال، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر، با مجازات جرم کشتن فرزند توسط مادر، فرق دارد و به همین علت، در قسمتهای بعد، حکم قانونی این نوع قتلها را به تفکیک، بیان خواهیم کرد.
حکم قتل فرزند توسط پدر
یکی از مصادیق قتلهای خانوادگی که نسبت به سایر موارد، از شیوع بیشتری نیز برخوردار است، کشتن فرزند توسط پدر است. قتل فرزند توسط پدر، معمولاً بهخاطر مسائل ناموسی و یا اختلافات خانوادگی رخ میدهد. اما سوالی که دراینخصوص مطرح میشود، این است که حکم قتل فرزند توسط پدر چیست؟
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که حکم قانونی و مجازات کشتن فرزند توسط پدر و همچنین جد پدری (پدر پدر) در ماده 220 قانون مجازات اسلامی سال 1370 مقرر شده که بر اساس آن، اگر پدر یا جد پدری، فرزند خود را بکشند، قصاص نمیشوند؛ بلکه باید دیه قتل وی را به ورثه مقتول پرداخت کرده و همچنین، به مجازات تعزیری نیز، محکوم میشوند.
در ماده 612 قانون مجازات اسلامی، در خصوص مجازات تعزیری کشتن فرزند توسط پدر، مقرر شده است که اگر فردی، دیگری را به قتل رسانده و به هر علتی قصاص نشود، درصورتیکه اقدام او، موجب ایجاد اخلال در نظم و امنیت جامعه شود، یا سبب تجری مرتکب یا دیگر افراد جامعه شود، دادگاه، وی را به مجازات حبس از سه تا ده سال محکوم میکند؛ بنابراین، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر، حتی در صورت ارتکاب قتل عمدی، قصاص یا اعدام نیست، بلکه پدر باید به ورثه فرزند، دیه پرداخت کند و از آن جهت که یکی از موانع ارث، قتل است، خود پدر، از آن، بهرهمند نمیشود.
علاوه بر این، پدر، به مجازات تعزیری حبس از سه تا ده سال نیز محکوم میشود، اما این حکم، صرفاً مختص پدر است؛ نه مادر.
حکم قتل فرزند توسط مادر
قتل فرزند توسط پدر، اعدام ندارد؛ بلکه پدر، از باب اخلال در نظم جامعه و تجری دیگران، به مجازات تعزیری حبس از ده تا سه سال محکوم میشود. اما سوالی که دراینخصوص مطرح میشود، این است که حکم قتل فرزند توسط مادر چیست؟ آیا مادر نیز، در صورت کشتن فرزند، از مجازات قصاص یا اعدام تبرئه میشود؟
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که مادر، همچون پدر، دارای معافیت از مجازات اعدام نبوده و به همین دلیل، درصورتیکه مادر، اقدام به قتل خانوادگی نسبت به یکی از فرزندان پسر یا دختر خود نموده باشد، مانند سایر مجرمین، به جرم وی رسیدگی شده و ممکن است، در صورت وجود ادله اثبات قتل و اینکه قتل صورتگرفته، از نوع قتل عمد است، به مجازات قصاص یا اعدام محکوم شود که در صورت تقاضای اولیای دم، این مجازات در خصوص وی قابل اعمال است.
اما اگر کشتن فرزند توسط مادر، بهصورت یک قتل شبهعمد بوده باشد، حکم قانونی آن، قصاص یا اعدام مادر نیست؛ بلکه مستلزم پرداخت دیه توسط وی است. بهعلاوه اینکه، اگر قتل فرزند توسط مادر، بهصورت خطای محض باشد، (مثل اینکه مادر، در طی شب، بر روی فرزند نوزاد شیرخوار خود غلتیده و او اشتباهاً بمیرد)، مجازات قتل خطای محض، پرداخت دیه توسط عاقله یا خود وی است.
حکم قتل پدر و مادر توسط فرزند دختر و پسر
در قسمتهای قبل، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر و مادر را مورد بررسی قرار داده و حکم قانونی آن را بیان کردیم. در تکمیل موضوع قتلهای خانوادگی، میبایست قتل پدر و مادر توسط فرزندان پسر و دختر را نیز توضیح داده و بگوییم که اگر فرزند پسر یا دختر، اقدام به کشتن پدر یا مادر خود کند، چه مجازاتی در انتظار وی است؟
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که قتل پدر و مادر توسط فرزندان، اعم از پسر و یا دختر، مشمول مجازات جرم قتل است. بهطورکلی، زمانی که فرزند پسر یا دختر، پدر یا مادر خود را بهصورت عمدی به قتل میرساند، به تقاضای اولیای دم، به قصاص یا اعدام محکوم میشود؛ مگر اینکه اولیای دم، رضایت دهند، اما در صورت وقوع قتل شبهعمد و قتل خطای محض، میبایست دیه پرداخت شود.
در مورد قتل پدر یا مادر توسط فرزند پسر یا دختر، حکم قانونی و مجازات آن مشابه قتل عمد است و فرزند میتواند به تقاضای اولیای دم به مجازات قصاص یا اعدام محکوم شود. همچنین، اگر قتل بهصورت شبهعمد یا خطای محض باشد، فرزند ملزم به پرداخت دیه خواهد بود. این حکم شامل هر دو جنسیت (پسر و دختر) میشود و تفاوتی بین آنها وجود ندارد.
برای مشاوره میتوانید با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
