داشتن یک نام مناسب و دلخواه از جمله حقوقی می باشد که پدر و مادر در مقابل فرزندان خود بر عهده دارند. در موارد بسیاری اشخاص به علت راضی نبودن از نامی که به وسیله ی والدین‌شان برای آنان انتخاب کرده اند ،راضی نیستند وخواهان تغییر نام خود هستند و شرط خاصی نیاز ندارد و هرکسی می تواند برای درخواست تغییر نام اقدام بکند. در نتیجه هر شخص می تواند برای یکبار نسبت به تغییر نام خود از طریق مراجعه به ادارة ثبت احوال محل صدور شناسنامه اقدام نماید. چنانچه به هر دلیل ادارة ثبت احوال مربوطه درخواست ارائه شده را نپذیرفت فرد می تواند با مراجعه به مراجع قضایی درخواست خود را مطرح و چنانچه نام جدید مورد درخواست از اسامی ممنوع نباشد دادگاه مربوطه بررسی و حکم بر محکومیت ادارة ثبت احوال صادر می کند. دستورالعمل تغییراسم در شناسنامه و تصویب آن در شورای عالی ثبت‌احوال اختیار تغییر نام نیز، همچون تغییر نام خانوادگی به سازمان ثبت احوال داده شده است و فرآیند مراجعهبه دادگاه به جهت تغییر نام و گردش قضایی برای این دادخواست کاملا حذف شده می باشد.
در حال حاضر تقاضای تغییر نام در کمیته ویژه‌ای با عنوان کمیته نام که در سازمان ثبت احوال تشکیل شده می باشد، بررسی می شود و در شرایطی که مغایرتی با دستورالعمل تغییر نام وجود نداشته باشد، با آن موافقت خواهدا شد. نحوه تغییر نام قبلی به این شکل بود که شخص متقاضی باید دادخواست خود را به دادگاه ارائه و با استفاده از وکیل، در دادگاه از خود دفاع می‌کرد در این روش ، متقاضیان تغییر نام را دچار مشکل می‌کرد و حتی بعضا متقاضیان تغییر نام، ناچار می‌شدند که اظهارات خلاف واقع مطرح کنند تا موافقت دادگاه را جلب کنند. این مورد تغییر نام چه از طریق ثبت احوال اقدام شود و چه از طریق مراجع قضایی، نسبت به تغییر اسامی مذهبی مخالفت خواهد شد مگر که نام انتخابیکه مورد درخواست می باشد نیز از اسامی مذهبی باشد و فراوانی آن نسبت به نام قبلی بیشتر باشد. به طور مثال شخصی که نام او جعفر است میخواهد تقاضای تغییر نام به علی یا محمد مکند ولی همین به شکل بر عکس آن امکان تغییر وجود ندارد.

مدارک مورد نیاز برای تغییر اسم در شناسنامه

• ارائه اصل شناسنامه و دو برگ تصویر آن.
• تکمیل فرم درخواست تغییر نام.
• پرداخت هزینه متعلقه طبق تعرفه جاری.