دعوای تصرف
در صورتی که موضوع حقی که منشأ دعوی است، تصرفات قبلی خواهان آن باشد. یعنی خواهان در واقع دارای مال یا حقی است که از آن به عنوان دعوای تصرف یاد می شود و در این خصوص اینکه آیا خواهان واقعاً در دعوی حقی دارد یا نه، ملاحظه نمی شود. در واقع قانونگذار به متصرف قبلی اموال غیرمنقولی که مال آن ها از طریق تصرف عدوانی بدون مالکیت شده باشد، اجازه داده است که طرح دعوا بدون دلیل صورت گیرد، حتی اگر متصرف دلیلی برای مالکیت داشته باشد، بنابراین قانونگذار متصرفان را از مال محروم کرده است. اشغال را ممنوع و به حمایت متصرف و تصرف میپردازد.
بیشتر بخوانید : کمیسیون ماده 12 [قانون زمین شهری]
ادعای تصرف
به زبانی آسان: اگر شخصی دارای مال یا حقوقی باشد و واقعاً در تصرف باشد، قانونگذار برای تصرف عملی شخص ارزش قائل است و پس از تصرف به این موضوع رسیدگی نمی‌کند که آیا آن شخص واقعاً آن حق را دارد یا خیر. اموال یا حق قانون در اختیار او باشد (در تصرف) قانون از آن محافظت می کند. پس اگر شخصی در ملکی تصرف کرده باشد (مثلاً مستأجر باشد یا در ملک دیگری مجانی سکونت داشته باشد یا ملک خود را داشته باشد و در ملک سکونت داشته باشد و …) تصرف نامیده می شود. تصرف او به عنوان مثال، 1 سال سابقه مالکیت دارد. اما شخص قهراً و عدوانی مال را از دست متصرف قبلی خارج می کند و قانونگذار آن را منع کرده است و طرف می تواند علیه شخصی که مال را تصرف عدوانی کرده اقامه دعوی کند.
بیشتر بخوانید : پایان کار شهرداری
انواع دعوای تصرف
قانون آیین دادرسی مدنی دارای سه نوع دعوای تصرفی است:
- دعوی تصرف عدوانی
- دعوی آزار و اذیت (مزاحمت)
- دعوای ممانعت از حق
بیشتر بخوانید : وکیل سرقفلی
تصرف عدوانی به چه معناست؟
اگر شخصی بدون رضایت موجر یا مستاجر زمین یا مالک آن ملکی را به زور تصرف کند، تصرف عدوانی نامیده می شود. تصرف عدوانی طبق قانون به دو نوع تصرف عدوانی کیفری و تصرف عدوانی قانونی تقسیم می شود.
انواع تصرف عدوانی
بر اساس قانون تصرف عدوانی به دو دسته تصرف عدوانی کیفری و تصرف عدوانی حقوقی تقسیم می شود. شرح هر یک از انواع تصرف عدوانی به شرح زیر می باشد:
-
تصرف عدوانی کیفری:
تصرف عدوانی کیفری در لغت به معنای تصرف کردن آگاهانه اموالی که متعلق به شخصی دیگر است. در قانون تصرف عدوانی جرم به حساب می آید و در صورت اثبات جرم، مجازات آن بین یک ماه تا یک سال خواهد بود. تصرف عدوانی کیفری برای اموال غیر منقول کاربرد دارد و شخص باید مالکیت مال غیر منقول را ثابت کند.
-
تصرف عدوانی حقوقی:
تصرف عدوانی با نوع کیفری شباهت زیادی دارد در مقابل تفاوت های آن ها کم است.
تفاوت های تصرف عدوانی حقوقی و کیفری:
- در تصرف عدوانی کیفری احراز مالکیت الزامی بوده در صورتی که در تصرف عدوانی حقوقی نیازی به این امر نیست.
- در تصرف حقوقی باید دادخواست حقوقی به دادگاه ارائه شود اما در تصرف کیفری تنها طرح شکایت کیفری برای تعقیب جزایی متهم و صدور حکم رفع تصرف کفایت می کند.
- رکن روانی مسئله یکی از مسائل تاثیرگذار در تصرف است که تفاوت اصلی آن ها نیز هست.
تصرف عدوانی پارکینگ آپارتمان‌ها
یکی از رایج ترین دعاوی تصرف مربوط به پارکینگ ساختمان ها است. در بسیاری از موارد دیده شده که مالک بخشی از پارکینگ مستاجر را تصرف کرده و مورد استفاده خود قرار داده است. حال اگر در اجاره نامه پارکینگ از موارد مستاجره ذکر شده باشد، در این حالت مستاجر می تواند دادخواستی برای گرفتن حقوق خود تنظیم نماید.
تصرف عدوانی در ملک مشاع
تصرف به حقوق دیگری در آپارتمان زیاد اتفاق می افتد، برای مثال اگر شما با فردی به صورت شراکتی ملکی را خریداری کرده و از همان ابتدا محدوده استفاده هر یک مشخص شده باشد، اما با گذر زمان یکی از شرکا از حد خود فراتر رفته و سهم دیگری را تصرف نماید. در چنین مواردی فرد می تواند برای گرفتن حق خود دادخواستی به دادگاه ارائه نماید. در نهایت نیز دادگاه با بررسی شواهد موجود دستور رفع تصرف را صادر خواهد کرد.
تفاوت تصرف عدوانی با خلع ید
- تصرف عدوانی در دو نوع حقوقی و کیفری موجود است در صورتی که خلع ید یک دعوای حقوقی بوده و باید به شکل حقوقی درخواست شود.
- دعاوی خلع ید شامل تمامی اموال منقول و غیر منقول است اما تصرف عدوانی فقط برای اموال غیر منقول کاربرد دارد.
- دعوای عدوانی در دسته دعاوی غیر مالی قرار دارد و هزینه آن باید مطابق با دعاوی غیرمالی محاسبه و پرداخت شود این در حالیست که خلع ید در دسته دعاوی مالی قرار دارد و هزینه آن نیز مطابق با دعاوی مالی محاسبه و پرداخت می گردد.
- در دعاوی تصرف عدوانی تنها سابقه تصرف کفایت می کند اما دعوای خلع ید باید حتما توسط مالک و با ارائه سند بیان شود.
- در تصرف عدوانی پرونده به صرف فوریت مورد رسیدگی واقع می شود و دادگاه نیز موقتا برای متصرف حکم عدم تصرف صادر می نماید اما طرح دعاوی خلع ید با تشریفات قانونی صورت گرفته و اجرای حکم آن نیز قطعی است.