در این مقاله به بررسی موضوع توقیف اموال برای مهریه و مراحل و شرایط آن خواهیم پرداخت. نحوه توقیف اموال برای مهریه از طریق اداره ثبت و دادگاه را بررسی خواهیم کرد. در ادامه، شرایط و مراحل دقیق توقیف اموال برای وصول مهریه را توضیح میدهیم و همچنین به این سؤال پاسخ خواهیم داد که چه زمانی اموال برای مهریه توقیف می شود. یکی از سوالات رایج نیز این است که آیا می توان برای ملک اوقافی توقیف یا به فروش رساند؟ که به آن نیز خواهیم پرداخت. در نهایت، روش های رفع توقیف املاک یا سایر اموال نیز مورد بررسی قرار می گیرد.
یکی از روش های اجرایی برای وصول مهریه، توقیف اموال مرد، به ویژه ملک، است. این فرآیند طبق قوانین مدنی ایران و بر اساس شرایط خاص، انجام می شود. در این راستا، قوانین مختلفی مانند ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده و سایر مواد قانونی مربوط به مهریه، شرایط توقیف ملک و نوع اموالی که می توانند برای پرداخت مهریه توقیف شوند را مشخص کرده اند. توقیف ملک ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشاعی بودن یا وکالتی بودن ملک متفاوت باشد و شرایط خاص خود را برای اجرایی شدن داشته باشد.
البته توقیف هر کدام از این موارد روال های قانونی خود را دارد. برای مطالعه و آگاهی بیشتر از لینک های زیر استفاده کنید.
مفهوم مهریه و تاریخچه آن
مهریه از حقوق مالی میباشد که به محض جاری گشتن عقد نکاح به ملکیت زوجه در می آید و زوجه این امکان را دارد که هر زمان که بخواهد مهریه خود را از همسرش مطالبه نماید. در واقع مهریه حق قانونی زوجه بوده و میتواند برای مطالبه آن به صورت قانونی اقدام نماید. هنگام مطالبه مهریه همیشه بیم و خوف از این موضوع وجود دارد که مرد به محض اطلاع از قصد همسر خود اقدام به نقل و انتقال اموال خود به اشخاص دیگر مینماید تا از ایفای تعهد و دین خویش امتناع ورزد؛ بر همین مبنا تنها راه حل زوجه توقیف اموال مرد همسرش برای وصول مهریه میباشد. مطابق بخشنامه ای از قوه قضاییه در سال 1399، شیوه و مراحل توقیف اموال بابت وصول مهریه تغییر یافت و تابع یکسری اصول و شرایط خاص قرار گرفت.
توقیف اموال بابت مهریه چگونه انجام می شود؟
تا قبل از صدور و ابلاغ بخشنامه مذکور، نحوه توقیف اموال برای وصول مهریه مشمول توقیف اموال بابت مهریه از طریق دادگاه و یا از طریق اداره ثبت بود و زوجه اختیار داشت که با در نظر گرفتن شرایط خود و همسرش، برای توقیف اموال به هرکدام از مراجع بالا رجوع نماید. اما بعد از صدور و ابلاغ این بخشنامه تغییراتی در نحوه مطالبه مهریه و روشهای توقیف اموال بابت مهریه ایجاد نمود.
مطابق این بخشنامه:
تمامی خانم هایی که برای مطالبه مهریه خود اقدام مینمایند؛ در ابتدا موظف اند تا برای مطالبه مهریه خود و توقیف اموال همسر بابت مهریه به اداره ثبت مراجعه کنند. چنانچه اداره ثبت قادر نباشد ظرف مدت دو ماه از ثبت درخواست توقیف اموال بابت مهریه، به شناسایی اموال قابل توقیف شوهر برای مهریه اقدام نماید یا ظرف مدت مهلت مقرر شش ماهه به اجرای سند ازدواج و وصول مهریه اقدام کند، زن این امکان را دارد که با دریافت گواهی از اجرای ثبت، جهت مطالبه مهریه به دادگاه خانواده رجوع نماید. دفاتر خدمات قضایی الکترونیک و دادگاه خانواده تا پیش از صدور گواهی مزبور، باید از قبول دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال در جهت آن خودداری نمایند.
مراحل و شرایط توقیف اموال برای وصول مهریه توسط اداره ثبت
این روند مشمول مراحل و شرایط ذیل است:
زوجه میبایست ابتدا به دفترخانه محل انعقاد عقد نکاح مراجعه نموده و درخواست صدور اجراییه کند تا سردفتر این درخواست را به آخرین نشانی محل اقامت معین شده برای شوهر در سند نکاحیه ارسال نماید و زن را به اداره ثبت مربوطه جهت تشکیل پرونده ارجاع میدهد. زوجه با اجراییه اصداری و قبض ارسال اطلاعیه برای همسرش و سایر اسناد مورد نیاز (شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج) به اداره ثبت مراجعه نموده و بعد از تشکیل پرونده اجرایی، یک نسخه از آن را برای زوج ارسال مینماید و به ایشان مهلت داده تا ظرف مدت 10 روز برای پرداخت مهریه یا معرفی اموال اقدام کند.
پس از بازگشت پاسخ ابلاغیه، چنانچه شوهر ظرف 10 روز از ابلاغ بری پرداخت مهریه یا معرفی مال اقدام نکند، زوجه قادر است جهت درخواست توقیف اموال بابت مهریه از طریق اداره ثبت اقدام کند که در این مرحله اگر مالی در مالکیت شوهرش باشد و مشمول مستثنیات دین نباشد، برای توقیف جهت وصول مهریه خود معرفی نماید. البته برای طی کردن روال قانونی حتما نیاز به مشاوره وکیل مهریه خواهید داشت.
مراحل و شرایط توقیف اموال برای وصول مهریه توسط دادگاه
اگر اداره ثبت قادر نباشد ظرف مدت مقرر دو ماه از ثبت درخواست توقیف اموال به شناسایی و توقیف اموال مرد اقدام نماید و یا ظرف مدت مقرر شش ماه وصول مهریه اقدام کند، زوجه این امکان را دارد که با دریافت گواهی از اجرای ثبت، برای دریافت مهریه خود به دادگاه خانواده مراجعه نماید. چنانچه میزان مهریه تا 20 میلیون تومان باشد، دادخواست به شورای حل اختلاف ارجاع میگردد؛ ولی چنانچه میزان مهریه بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، دادخواست به دادگاه خانواده ارسال میگردد.
از آنجایی که در مرحله توقیف اموال برای مهریه از طریق اداره ثبت، مالی از مرد به دست نیامده و زن اجباراً به دادگاه مراجعه کرده، بنابراین بعید است در این حالت هم مالی از مرد بدست بیاید. البته چون این امکان وجود دارد که در فاصله بین اجرای ثبت تا توقیف اموال برای مهریه توسط دادگاه، مالی مانند ارث مشمول داراریی مرد گردد، باز هم احتمال درخواست توقیف اموال برای مهریه امکان خواهد داشت.
دادگاه خانواده با بررسی دادخواست مهریه، وقت دادرسی تعیین کرده و در جلسه ای به درخواست مهریه رسیدگی کرده و رای صادر مینماید.. این رای بعد از سپری شدن 20 روز از تاریخ ابلاغ به زوج، قطعی بوده و میتوان برای اجرای آن اقدام کرد.
در مرحله اجرا زن این امکان را دارد که چنانچه در این فاصله به مالی از همسرش دسترسی پیدا نموده و همچنان تا تاریخ اجرا، دادخواست تامین خواسته ارائه نداده باشد، میتواند جهت ارائه درخواست توقیف اموال برای مهریه از طریق دادگاه و فروش اموال به واسطه مزایده و وصول مهریه اقدام کند.
چه زمان اموال برای مهریه توقیف می گردد؟
زوجه قادر است می تواند هرگاه که بخواهد در دادگاه خانواده دعوای مطالبه مهریه خود را مطرح نماید و زوج موظف است که دین خود را به همسرش پرداخت نماید. چنانچه مرد از پرداخت مهریه همسرش بعد از طرح دعوای مطالبه مهریه و صدور حکم قطعی مبنی بر پرداخت آن، امتناع نماید، بحث توقیف اموال برای پرداخت مهریه مطرح میگردد که این امر تابع ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی میباشد.
مطابق همین ماده چنانچه مالی از محکوم علیه جهت توقیف اموال برای وصول مهریه یافت نشود، محکوم علیه به درخواست محکوم له تا وقتی که مهریه را پرداخت نماید، حبس خواهد شد. البته چنانچه میزان مهریه زوجه بیش از حد نصاب مشخص شده در قانون باشد، امکان توقیف اموال برای وصول مهریه و یا حبس زوج وجود نخواهد داشت. همچنین چنانچه زوج بعد از صدور حکم قطعی، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به همان دادگاه ارسال نماید، مادامی که اعسار او رد نشده باشد زوجه نمیتواند او را جلب نماید.
آیا می توان برای ملک اوقافی را توقیف یا به فروش رساند؟
مطابق قانون فروش ملک اوقافی فقط زمانی امکان دارد که ملک دارای خسارات عدیده باشد و رفع این موضوع به شکل دیگری ممکن نباشد که در این صورت مرد این امکان را دارد که با مراجعه به دادگاه و ادعای اعسار و تثبیت اقساط ماهانه به رفع توقیف ملک اقدام کند که در نهایت با تایید دادگاه دیگر علتی جهت توقیف ملک وجود نخواهد داشت.
رفع توقیف املاک یا سایر اموال به چه شکل است؟
چنانچه در توقیف اموال زوج اشتباهی شده باشد و برای مثال ملکی که زوج در آن اقامت دارد و یا خودرویی که با آن کار میکند، توقیف شده باشد، زوج این امکان را دارد که برای رفع توقیف اموال خود اقدام نماید. و برای این موضوع زوج باید لیستی از اموال و دارایی های خود آماده نماید و سپس این موارد را به واسطه اداره ثبت به دادگاه ارائه نماید و در نهایت دادگاه بعد از بررسی و انجام استعلام های لازم حکم به رفع توقیف اموال مرد را صادر مینماید.
