از دیرباز تا به امروز سنت مهریه وجود داشته بطوریکه هنگام جاری‌شدن خطبه عقد و قبول ازدواج از طرف زوجه، مهریه‌ای برای زن در نظر می‌گیرند. سنت مهریه علاوه بر مسلمانان، میان یهودیان نیز وجود دارد که هنگام فوت یا طلاق از شوهر به زن پرداخت می‌شود. میزان مهریه با توافق طرفین عقد ازدواج صورت می‌گیرد. شاید بپرسید که انواع مهریه کدامند؟ ما در این مقاله به تعریف مهریه و انواع آن پرداخته ایم. برای اطلاع از نحوه دریافت مهریه و روال قانونی آن می‌توانید با دکتر رضا عبدالمحمد (وکیل مهریه) مشورت نمایید.
تعریف مهریه
از پرکاربردترین مسائلی که امروزه در دادگاه‌های خانواده نظاره‌گر آن هستیم، مهریه است که به جهت مهم و پر کاربرد بودن آن به طور مفصل به آن می‌پردازیم.
یکی از آثاری که پس جاری‌شدن خطبه عقد بین دختر و پسر مترتب می‌شود، مهریه است؛ بطوریکه در ماده ۱۰۸۲ از قانون مدنی آمده است که: «به‌مجرد عقد، زن مالک مهر شده و می‌تواند هرگونه دخل و تصرفی در آن داشته باشد». همان‌طور که در این ماده از قانون مدنی آمده، پس از آنکه میان زوجین عقد نکاح واقع شد، زن مالک مهریه معین شده می‌شود و هر زمان که بخواهد می‌تواند نسبت به دریافت آن اقدام نماید. به طور معمول دیده می‌شود که تنها هنگام طلاق زن مطالبه مهریه را دارد؛ اما به طور قانونی هر زمان که بخواهد اقدامات لازم را دراین‌خصوص انجام دهد.
بیشتر بخوانید : قوانین مهریه 1402
تعریف مهریه در دین اسلام و قانون
در کشور ما قانون ازدواج بر مبنای قوانین دین اسلام است. به‌عنوان یک تعریف واحد می‌توان گفت مهریه مال یا تعهدی است که مرد در قبال به نکاح در آمدن زن و همچنین بهره‌مندی از رابطه زناشویی، مکلف است که به زن پرداخت نماید. مهریه باید قابلیت به‌اجراگذاشتن را دارا باشد؛ بنابراین بهتر است از تعیین مواردی که عملی‌کردن آن‌ها به‌دوراز ذهن است، خودداری شود.
بیشتر بخوانید : مطالبه مهریه در ازدواج موقت
انواع مهریه
مهریه انواع مختلفی دارد که ما در مقاله انواع مهریه و شرایط پرداخت آن ها بطور کامل به توضیح آن ها پرداخته ایم. در اینجا به اختصار آن ها را برای شما شرح می دهیم؛
بیشتر بخوانید : مواردی که مهریه به زن تعلق نمی گیرد
مهریه با توجه به نحوه پرداخت و زمان مطالبه آن به 4 دسته زیر تقسیم می شود:
- مهرالمسمی: مهریه ای که پیش از ازدواج تعیین و در سند ازدواج درج می شود مهرالمسمی می باشد.
- مهرالمثل: برای تعیین مهریه در عقد دائم محدودیت زمانی وجود ندارد. حال اگر پیش از تعیین مهریه زن قصد جدایی داشته باشد، مهرالمثل به ایشان تعلق می گیرد. میزان مهرالمثل براساس شأن زن و وضعیت خانوادگی او تعیین می گردد.
- مهرالمتعه: اگر هنگام عقد مهریه تعیین نشود و قبل از هرگونه عمل زناشویی زوجین تصمیم به جدایی گیرند، مهرالمتعه به زن تعلق می گیرد که بستگی به توانایی مالی مرد دارد.
- مهرالسنه: مهرالسنه در منابع فقهی آمده که همان مهریه دختران پیامبر است و مقدار آن برابر با پانصد درهم نقره می باشد.
بیشتر بخوانید : نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز
مهریه بر اساس استطاعت مالی به دو دسته زیر تقسیم می شود:
- مهریه عندالمطالبه: مهریه ای است که در زمان مطالبه توسط زن، مرد باید فارغ از شرایط مالی خود، آن را بپردازد.
- مهریه عندالاستطاعه: مهریه ای است که مرد تنها در صورت تمکن مالی کافی موظف به پرداخت آن است.
مواردی که می‌توانند موضوع مهریه واقع شوند کدام‌اند؟
مطابق آنچه که در قانون آمده، هر چیزی که دارای ارزش مالی باشد می‌تواند به‌عنوان مهریه تعیین گردد. در حال حاضر باتوجه‌به شرایط موجود و کاهش ارزش وجه رایج مملکت بیشتر برای مهریه، سکه بهارآزادی معین می‌شود. به‌طورکلی مهریه باید شرعی و مطابق قانون باشد.
بیشتر بخوانید: قسط بندی مهریه برای مرد بیکار
ویژگی‌های بارز مهریه
در مطالب بالا تعریف مهریه را برای شما شرح دادیم حال باید بدانیم که مهریه چه ویژگی و خصوصیات بارزی را باید داشته باشد. ویژگی‌های مهریه عبارت‌اند از:
۱. مهریه تعیین شده باید مشخص و در دسترس باشد؛ مانند خودرو، طلا، ملک و… .
۲. مال باید به‌صورت دین باشد مانند بخشی از دارایی، مبلغی مشخص و… .
۳. به‌صورت منفعت مشخص باشد؛ مانند اجاره‌بهای ملک و… .
۴. می‌تواند به‌صورت کار یا عملی باشد؛ مثلاً آموزش علم، تخصص و هر چیز دیگری.
بیشتر بخوانید : بهترین راه فرار از پرداخت مهریه چیست؟
نکات مربوط به مهریه
- مهریه‌ای که تعیین می‌شود باید حتماً ارزش مالی داشته باشد. مثلاً خانه، ماشین، سکه، پول و… باشد، در غیر این صورت باطل خواهد بود.
- مرد در هر حالت موظف به پرداخت مهریه است، حتی بعد از فوت مرد نیز مهریه جزو دیونی است که بر گردن مرد است و باید از اموال زوج پرداخت گردد.
- خیانت و رابطه نامشروع زن، تأثیری در عدم دریافت مهریه توسط ایشان نداشته و درهرصورت مرد باید آن را پرداخت نماید. طبق قانون حتی با وجود خیانت نیز باید پرداخت گردد. اگر مرد از زوجه شکایت کیفری نماید نیز زن می‌تواند مهریه خود را دریافت نماید.
- ازآنجاکه مهریه جزو دیون ممتاز به‌حساب می‌آید، زن در صف طلبکاران می‌تواند جزو اولین نفرات باشد؛ زیرا مهریه بر سایر دیون ارجحیت دارد.
بیشتر بخوانید : اجرا گذاشتن مهریه
آنچه درباره مهریه چیست خواندیم.
مهریه مالی است که هنگام جاری‌شدن خطبه عقد معین می‌شود و مرد نیز هر زمان که زن مطالبه کند، موظف به پرداخت آن خواهد بود. ما در این مطالب سعی کردیم به طور کامل تعریف مهریه و ویژگی‌های آن را شرح دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر دراین‌رابطه می‌توانید با وکیل مهریه مجرب مشورت نمایید.
سوالات متداول
آیا پرداخت مهریه در طلاق از طرف زن و طلاق توافقی الزامیست؟
بطور کلی پرداخت مهریه در انواع طلاق الزامی است مگر زمانی که طرفین توافق کنند که زن مهریه ای دریافت نکند.
شرایط پرداخت مهریه به چه صورت می باشد؟
در صورتی که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه را داشته باشد، باید در همان ابتدای امر آن را بپردازد، اما اگر تمکن مالی کافی برای پرداخت را نداشته باشد با اثبات آن در دادگاه مهریه قسط بندی می شود.
نحوه محاسبه مهریه به چه صورت است؟
در هر زمان با مطالبه مهریه، مهریه مندرج در سند ازدواج طبق شاخص بانک مرکزی به نرخ محاسبه می شود.
