مفهوم و معنای لغوی محجور
واژه محجور از ریشه حجر است که در اصطلاح فقه به معنی فقه می‌باشد. محجور به شخصی گفته می‌شود که انجام برخی امور قانونی در اموال و دارایی و همچنین برخی حقوق قانونی برای ایشان ممنوع می‌باشد. این ممنوعیت به این دلیل است که فرد محجور قادر به لحاظ منافع خویش نبوده و انجام معاملات موجب ضرر و زیان ایشان می‌گردد. لازم به ذکر است که افراد محجور به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- صغار
- سفیه (غیررشید)
- مجانین
برای مشاوره حقوقی با وکیل متخصص مهریه با شماره 09121574297 (دکتر عبدالمحمد) تماس بگیرید.
صغار کیست؟
صغار یا صغیر به فردی گفته می‌شود که به سن قانونی بلوغ نرسیده‌اند. صغیر نیز به دو گروه صغیر ممیز (شخصی که بتواند خوب و بد را از یکدیگر تشخیص دهد) و صغیر غیرممیز تقسیم شده است. سن قانونی بلوغ برای دختران ۹ سال تمام قمری و برای پسران ۱۵ سال تمام قمری می‌باشد.
سفیه کیست؟
دسته دوم از محجورین افراد سفیه می‌باشند. سفیه یا غیررشید شخصی است که تصرفات عقلانی در دارایی و حقوق مالی خود ندارد. مصداق بارز سفیه، افرادی‌اند که توانایی تشخیص ضرر و منفعت خود را نداشته و به امور مادی نیز اعتنایی ندارند.
مجانین کیست؟
در ماده ۱۲۱۱ از قانون مدنی آمده است که جنون به هر اندازه‌ای که باشد باعث حجر شده و شخص مجنون قوه تعقل ندارد. این افراد از تصرف در اموال خود محروم یا ممنوع شده و امکان پرداختن به امور مالی خود را به‌صورت مستقل نخواهند داشت.
بیشتر بخوانید : مواردی که مهریه به زن تعلق نمی گیرد
چه کسی وظیفه تعیین مهریه محجورین را بر عهده دارد؟
محجورین به سه دسته اصلی صغیر، سفیه و مجنون تقسیم می‌شوند که وجه اشتراک بین همه آن‌ها این است که از تصرفات مالی یا مادی در اموال خود ممنوع هستند؛ به‌طوری‌که نمی‌توانند تعهد مادی به کسی بدهند مگر در صورت رضایت ولی قهری ایشان.
حال اگر فرد محجور قصد ازدواج داشته باشد، ازآنجاکه تعیین مهریه تکلیف و تعهدی مادی الزام‌آور است و زوج هر زمان که زوجه مهریه خود را مطالبه کند ملزم به پرداخت آن می‌باشد، پس نمی‌تواند به‌تنهایی مهریه تعیین نماید. پس چه کسی باید مهریه محجورین را تعیین کند؟ تعیین و مطالبه مهریه از شخص محجور از دسته‌های مختلف، متفاوت است که آن‌ها را به طور کامل شرح می‌دهیم:
بیشتر بخوانید : بخشش مهریه بدون بازگشت
مهریه شخص صغیر توسط چه کسی تعیین می شود؟
صغیر خود به دو دسته صغیر ممیز و صغیر غیرممیز تقسیم می‌شود. در قانون آمده است که شخص صغیر غیرممیز اراده لازم برای ازدواج و تعیین مهریه را ندارد که در این صورت ولی قهری ایشان باید مهریه را تعیین کند.
در مقابل افراد صغیر ممیز هستند که می‌توانند برخی اعمال حقوقی خود را انجام دهند. طبق قانون حداقل سن ازدواج برای پسران ۱۵ و برای دختران ۱۳ سال تعیین شده و از آنجاکه به هنگام ازدواج دختران و پسران به سن بلوغ رسیده و دیگر صغیر نیستند، می‌توانند بدون اجازه ولی قهری مهریه را معین کنند. البته دختران درهرصورت برای ازدواج به اجازه ولی قهری (پدر و جد پدری) نیاز دارند.
بیشتر بخوانید : مهریه دختر باکره
آیا شخص سفیه مستقلا می تواند ازدواج کند؟ مهریه ایشان چگونه تعیین می شود؟
شخص سفیه می‌تواند بدون اجازه ولی قهری اقدام به ازدواج کند؛ اما از آنجا که ازدواج و عقد نکاح آثار مالی چون مهریه و نفقه در پی دارد، بنابراین سفیه نمی‌تواند بدون اجازه ولی قهری مستقلاً ازدواج کند.
آیا شخص مجنون به هنگام ازدواج می تواند مهریه را تعیین کند؟
از آنجا که افراد مجنون قوه عقل و درک ندارند، قادر به انجام اعمال حقوقی نیستند. برای ازدواج این افراد، پزشک باید نیاز به ازدواج آن‌ها را لازم دانسته و تایید کند؛ بنابراین افراد مجنون بدون اجازه ولی قهری قادر به تعیین مهریه نخواهند بود.
بیشتر بخوانید : مدت زمان تامین خواسته مهریه
هنگام طلاق مهریه افراد محجور به چه صورت خواهند بود؟
در مطالبه مهریه از شخص محجور، برای هر دسته از محجورین قوانین متفاوتی وجود دارد که به طور کامل آن‌ها را به شرح ذیل بررسی می‌کنیم:
- مهریه صغیر: ازآنجاکه بر اساس شرع و قانون ازدواج دختری که کمتر از ۹ سال دارد، موضوعیت ندارد؛ بنابراین تعیین یا مطالبه مهریه از شخص محجور منتفی خواهد بود.
- مهریه سفیه: در قانون کشور ما حکمی در مورد دریافت مهریه دختر سفیه نیامده که ایشان را از دریافت مهریه محروم کرده باشد. پس مهریه دختر سفیه از بین نرفته و باید پرداخت گردد. البته ولی قهری یا قیم باید اقدامات قانونی لازمه را برای دختران غیررشید و زیر ۱۸ سال انجام دهد.
- مهریه مجنون: در صورت مجنون بودن زوجه نیز مهریه به قوت خود باقی‌مانده و باید توسط مرد پرداخت شود. در صورت محجور بودن مرد، مرد موظف است مهریه تعیین شده برای زوجه را به ایشان بپردازد.
درصورت فوت محجورین تکلیف مهریه ایشان چه خواهد شد؟
اگر زن محجور باشد، بعد از فوت ایشان مهریه به قوت خود باقی خواهد ماند و بعد از فوت زن محجور ورثه ایشان می‌توانند مهریه ایشان را مطالبه نمایند. حال اگر مرد محجور بوده و فوت کند، زوجه با ارائه دادخواست مربوطه می‌تواند مهریه خود را از ما ترکه ایشان مطالبه نماید.
بیشتر بخوانید : مشاوره با وکیل آنلاین مهریه
بررسی حالات مختلف مهریه محجورین در صورت فسخ نکاح
- یکی از شرایط فسخ نکاح توسط زن که در قانون مدنی آمده است مجنون بودن زوج می‌باشد. البته باید گفت که سفیه بودن دلیل موجهی جهت فسخ نکاح نیست. در ماده ۱۱۲۱ از قانون مدنی آمده است که جنون هر یک از طرفین ازدواج برای طرف مقابل حق فسخ نکاح ایجاد می‌کند.
- اگر مرد مجنون بوده و نزدیکی بین زوجین اتفاق نیفتاده باشد، زوجه نمی‌تواند مهریه‌ای دریافت کند.
- اگر جنون بعد از نزدیکی بین زوجین باشد، مهریه به زوجه تعلق‌گرفته و ایشان می‌تواند نسبت به مطالبه و دریافت مهریه اقدام نماید.
- اگر مرد بدون اطلاع از مجنون بودن زن با ایشان ازدواج کند می‌تواند نسبت به فسخ نکاح با زن مجنون اقدام نماید. حال اگر نزدیکی میان آن‌ها اتفاق افتاده باشد، مهریه به زن تعلق خواهد گرفت.
- اگر زن بعد از ازدواج با مرد مجنون شود، زوج حق فسخ نکاح نداشته و تنها می‌تواند زن را طلاق دهد. در مورد مهریه نیز در صورت نزدیکی میان زوجین، مهریه به ایشان تعلق می‌گیرد.
آنچه در مقاله از شخص محجور چگونه مهریه مطالبه کنیم خواندیم:
محجور شخصی است که انجام برخی امور قانونی در اموال و دارایی و همچنین برخی حقوق قانونی برای ایشان ممنوع می‌باشد. محجورین به سه دسته صغیر، سفیه و مجانین تقسیم می‌شود که شرایط مطالبه مهریه از شخص محجور در هر کدام از دسته‌های گفته شده متفاوت است. ما در این مقاله شرایط مختلف آن را بررسی کرده و شرح داده‌ایم. در صورت هرگونه ابهام و سؤال می‌توانید با گروه حقوقی دکتر رضا عبدالمحمد مشورت نمایید.
بیشتر بخوانید : مطالبه مهریه بعد از تقسیم ترکه
سوالات متداول از شخص محجور چگونه مهریه مطالبه کنیم؟
انواع محجور را نام ببرید.
محجور به سه دسته اشخاص صغیر، سفیه و مجنون تقسیم می‌شود.
مهریه محجور توسط چه کسی تعیین می‌گردد؟
شخص غیررشید می‌تواند مهریه را تعیین کند؛ اما ولی قهری ایشان در صورت نیاز می‌تواند نسبت به تنفیذ یا رد آن اقدام نماید. برای افراد مجنون امکان تعیین مهریه وجود نداشته و تعیین مهریه باید توسط ولی قهری یا قیم معین شود.
پرداخت نفقه همسر و فرزندان توسط پدرشوهر یا جد پدری به چه صورت است؟
پدرشوهر وظیفه‌ای در قبال پرداخت نفقه همسر نداشته؛ اما نفقه فرزندان در صورت تمکن مالی کافی بر عهده جد پدری می‌باشد.
مطالبه مهریه از شخص محجور چگونه انجام می‌شود؟
مطالبه مهریه از شخص محجور با مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست قانونی انجام می‌شود. دادگاه با بررسی مدارک و شرایط، در خصوص نحوه پرداخت مهریه تصمیم‌گیری می‌کند. در صورت نیاز، ولی یا قیم شخص محجور به نمایندگی از او در دادگاه حاضر می‌شود.
نفقه همسر محجور بر عهده کیست؟
نفقه همسر محجور بر عهده ولی یا قیم محجور است. این افراد باید هزینه‌های زندگی همسر محجور را تامین کنند و در صورت عدم توانایی، دادگاه تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کند.
آیا امکان توقیف اموال محجور برای پرداخت مهریه وجود دارد؟
بله، اموال شخص محجور می‌تواند برای پرداخت مهریه توقیف شود، اما این اقدام نیاز به حکم دادگاه دارد و باید تحت نظارت قیم یا ولی قانونی محجور انجام شود.
مسئولیت اعمال حقوقی صغیر ممیز چگونه است؟
صغیر ممیز می‌تواند اعمال حقوقی غیرمالی را انجام دهد، اما برای اعمال حقوقی مالی نیاز به اجازه ولی یا قیم دارد. بدون این اجازه، اعمال حقوقی وی باطل است.
نحوه ارائه دادخواست مهریه از طرف زن چگونه است؟
زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست رسمی، درخواست مهریه خود را مطرح کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و شرایط، در خصوص نحوه پرداخت مهریه تصمیم‌گیری می‌کند.
آیا زن محجور می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند؟
زن محجور می‌تواند از طریق ولی یا قیم خود مهریه را مطالبه کند. در این صورت، ولی یا قیم به نمایندگی از زن محجور اقدام به ارائه دادخواست و پیگیری مراحل قانونی می‌کند.
معنی محجور چیست؟
محجور به فردی اطلاق می‌شود که به دلایلی مانند صغر سن، جنون یا سفاهت، توانایی انجام امور حقوقی خود را ندارد و نیاز به ولی یا قیم برای انجام این امور دارد.
تفاوت بین محجور و مهجور چیست؟
محجور به فردی گفته می‌شود که توانایی انجام امور حقوقی خود را ندارد، در حالی که مهجور به چیزی اطلاق می‌شود که فراموش شده یا کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بحث حقوقی، بیشتر از واژه محجور استفاده می‌شود.
چگونه می‌توان مهریه را از شخص محجور مطالبه کرد؟
برای مطالبه مهریه از شخص محجور، باید به دادگاه مراجعه و دادخواست ارائه کرد. قیم یا ولی قانونی محجور باید در این فرآیند شرکت کنند و مدارک لازم را ارائه دهند تا دادگاه در خصوص نحوه پرداخت مهریه تصمیم‌گیری کند.
نمونه دادخواست فروش مال محجور چگونه است؟
نمونه دادخواست فروش مال محجور باید شامل اطلاعات شخصی محجور، شرح اموال مورد نظر برای فروش و دلایل نیاز به فروش باشد. این دادخواست باید توسط ولی یا قیم محجور تنظیم و به دادگاه ارائه شود تا پس از بررسی، تصمیم مقتضی اتخاذ گردد.
