مالیات بر ارزش افزوده (VAT) مالیاتی است که به وسیله دولت وضع شده و از فعالان کسب و کار (افراد حقوقی و حقیقی) از مرحله تولید تا پخش گرفته می‌شود. زمانی که یک کالا مانند کفش تولید می‌شود تا به دست مصرف کننده برسد، خدمات زیادی بر روی آن انجام می‌شود که باید مالیات آن به صورت جداگانه پرداخت شود.
گروه‌های مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده به سه گروه مصرفی، درآمدی و تولیدی تقسیم می‌شود. مشمولان باید نسبت به پرداخت مالیات و عوارض در زمان معین شده اقدام کنند تا جریمه نشوند.
- تولیدی
- درآمدی
- مصرف
باورهای غلط در مورد مالیات بر ارزش افزوده
یک باور غلط وجود دارد که مالیات بر ارزش افزوده فقط مختص مصرف کنندگان است. در صورتی که تولیدکنندگان نیز باید مالیات پرداخت کنند. تفاوت در این است که مالیات بر ارزش افزوده‌ای که در زمان خرید به فروشنده داده می‌شود، در زمان فروش به مصرف کننده گرفته شده و باید پرداخت شود.
معافیت‌های مالیاتی
اگر شما تولید کننده محصول خاص یا در مناطق ویژه اقتصادی حضور دارید، از پرداخت این نوع مالیات معاف خواهید بود. البته باید مصرف کنندگان نیز در همان منطقه باشند.
نحوه اخذ مالیات و الکترونیکی شدن
نحوه اخذ مالیات در کشور رو به پیشرفت و در حال الکترونیکی شدن است. پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده، اداره‌های مالیاتی در رابطه با صادر کردن اظهارنامه الکترونیکی برای مودیان اقدام کنند و نیاز به خود اظهاری مالیاتی نباشد. مکانیزه شدن صندوق‌های فروش، نمونه‌ای برای این مسیر است.
تاثیرات اقتصاد بر مالیات
به طور کلی اگر اقتصاد به روز باشد، هر شخص حقوقی یا حقیقی اگر مصرف بیشتری دارد، باید مالیات بیشتری پرداخت کند و اگر تولید بیشتری دارد، مالیات کمتری پرداخت کند. این امر در جهت توسعه اقتصادی است و ایران که در عصر اقتصاد مقاومتی قرار دارد، باید در این راه قدم بگذارد.
تعریف ارزش افزوده در قانون تجارت ایران
در قانون تجارت ایران، ارزش افزوده به معنای تفاوت بین ارزش کالا یا خدمت عرضه شده با ارزش محصول یا خدمات خریداری شده در یک محدوده زمانی معین است. ارزش افزوده یک مالیات بر مصرف است و در اکثر کشورهای دنیا اجرا می‌شود. مالیات بر ارزش افزوده باید توسط واسطه‌ها در کسب و کار از مشتری یا خریدار دریافت و به حساب سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت شود.
نمونه‌ای از اخذ مالیات بر ارزش افزوده
به عنوان مثال، اگر شما پیمانکار وزارت راه و شهرسازی ایران هستید و در پروژه‌های تعریض بزرگراه‌ها فعالیت می‌کنید، زمانی که صورت وضعیت شما به تایید دستگاه نظارت و نماینده کارفرما رسید، بخشی نیز به عنوان ارزش افزوده به حساب شما واریز می‌شود تا شما آن را به حساب دولت پرداخت کنید.
الزام پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
تمامی کالا و خدماتی که در ازای دریافت هزینه‌ای ارائه می‌شوند، شامل مالیات بر ارزش افزوده هستند. مالیات بر ارزش افزوده باید طی مدت 90 روز پرداخت شود. اشخاص مشمول مالیات بر ارزش افزوده باید اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را از طریق سامانه مربوطه ارائه کرده و هزینه آن را پرداخت کنند تا مشمول جریمه دیرکرد نشوند.
برای کسب اطلاعات دقیق‌تر، مقاله اظهارنامه مالیاتی را مطالعه کنید.
مزایا و معایب مالیات بر ارزش افزوده
روش پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به شکل خود اظهاری در اظهارنامه مالیاتی می‌باشد که توسط صاحبان کسب و کار و مشاغل پرداخت می‌شود. یکی از مزایای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده این است که می‌تواند از فرارهای مالیاتی جلوگیری کند. البته این نوع مالیات می‌تواند به افزایش تورم نیز منجر شود، زیرا هزینه و ارزش تمام شده فروش در تمامی مراحل تولید تا مصرف را افزایش می‌دهد.
محاسبات مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده در فعالیت‌های اقتصادی مختلف، روش محاسبه به خصوصی دارد. هر گروه از کسب و کار دارای روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده جداگانه‌ای می‌باشد. مالیات بر ارزش افزوده به چهار فصل عنوان می‌شود:
- حساب عوارض خرید کالا یا خدمات
- حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید کالا یا خدمات
- حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش کالا یا خدمات
- حساب عوارض فروش کالا یا خدمات
هزینه مالیات بر ارزش افزوده باید طبق ارزش محصول با خدماتی که در صورت حساب آن درج می‌شود پرداخت شود. در صورت وجود نداشتن مدارکی که نشان دهنده ارزش واقعی این کالا باشند، مالیات آن بر اساس بهای روز تعیین و محاسبه خواهد شد.
فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در نرم‌افزار اکسل
برای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در نرم‌افزار اکسل از فرمول محاسبه ارزش افزوده استفاده می‌شود که به صورت زیر است:
=A3 × %18 =C3 ÷ 118 × %18 =C3 – B3 =A3 × %118
مدت زمان تسلیم و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده
هر سه ماه یا در پایان هر فصل، به مالکان مشاغل و کسب و کارها مهلت داده می‌شود تا با مراجعه به سامانه مالیات بر ارزش افزوده، ابتدا به تکمیل اظهارنامه ارزش افزوده و سپس پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در طی دو فیش مالیات به نرخ 6% و عوارض به نرخ 3% بپردازند. در فصل زمستان به دلیل تعطیلات عید نوروز، مهلت پرداخت تا پایان فروردین ماه تمدید می‌شود.
واردات و صادرات و مالیات بر ارزش افزوده
صادرات یا فروش کالا و خدمات به خارج کشور شامل مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شود. در صورت ورود کالا یا خدمات به شکل قانونی به کشور، مالیات بر ارزش افزوده از آن کسر و پس از آن اجازه خروج آن از گمرک صادر می‌شود.
سوالات متداول
آیا ماشین‌آلات خطوط تولید مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند؟
ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در کسب و کار مشمول مالیات ارزش افزوده نمی‌شوند. مالیات پرداختی توسط مؤدیان ثبت نام شده بابت انواع نهاده‌ها از جمله ماشین‌آلات خطوط تولید کارخانجات و دیگر تجهیزات که به جهت فعالیت اقتصادی مورد استفاده قرار گرفته‌اند، از مالیات‌های وصول شده توسط آن‌ها در اولین دوره مالیاتی با ارائه اظهارنامه ارزش افزوده و درخواست مودیان قابل استرداد می‌باشد.
آیا تکالیف عملیاتی نظام مالیات ارزش افزوده ساده است؟
مودیان با فرآیند دشواری روبرو نیستند. مودیان مالیات بر ارزش افزوده کافی است در زمان فروش کالاها و عرضه خدمات، صورتحساب را صادر کنند و علاوه بر بهای کالاها و خدمات عرضه شده، مالیات بر ارزش افزوده را محاسبه و از طرف دیگر معامله اخذ نمایند. همچنین باید اطلاعات و اسناد و مدارک خرید و فروش خود را نگهداری نمایند و با تکمیل اظهارنامه ساده فصلی، تسویه حساب کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با دکتر عبدالمحمد تماس بگیرید: 09121574297