عقد یا صیغه موقت چیست؟
بر اساس قوانین اسلامی زن و مرد زمانی به هم محرم می شوند که برای آنها صیغه عقد موقت یا دائم خوانده شود. به این معنی که زن و مرد برای آنکه بتوانند با هم حرف بزنند و یا در جایی تنها باشند در صورتی این کار جایز است که صیغه موقت برای آنها خوانده شود در غیر این صورت حرف زدن زن و مرد یا بودن آنها در یک فضای خلوت کاری حرام و بر خلاف دستورات اسلام می باشد. در قانون مدنی ایران احکام ویژه برای عقد موقت در نظر گرفته شده است که شرایط و صحت این عقد را منوط به وجود دو رکن اساسی تعیین مدت زمان عقد و میزان مهریه قرار داده است.
یعنی اگر عقد یا صیغه موقت بین زن و مردی جاری شود و دو رکن اساسی آن یعنی زمان عقد و مهریه تعیین نشده باشد از نظر شرع اسلام و قانون مدنی عقدی باطل است. مهریه،شرایط مهریه و حداکثر و حداقل مهریه در صیغه موقت در ادامه مطلب توضیح داده می شود.
برای مشاوره وکیل مهریه با شماره 09121574297 تماس بگیرید
مهریه در صیغه موقت چیست و چه شرایطی دارد؟
عقد موقت که با عناوینی مثل نکاح موقت و عقد صیغه موقت هم شناخته می شود عقدی است که موجب محرم شدن دو انسان مونث و مذکر می شود.
برای صحت عقد موقت باید زمان و مهریه مشخص در نظر گرفته شود تا عقد از نظر شرعی و قانونی درست باشد و گناه و کارغیر شرعی بین دو طرف اتفاق نیافتد. حداقل مهریه در صیغه موقت مقدار مشخصی ندارد و ممکن است هر چیزی باشد.
مهرالمثل در عقد موقت به چه معناست؟
زمانی که زن و مرد قبل از نکاح اقدام به تعیین مهریه نکرده باشند و قبل از تعیین آن، بین آنان رابطه زناشویی رخ دهد، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد. پس واضح شد که مهر المثل فقط در زمانی که مهریه تعیین نشده کاربرد دارد و این موضوع برای عقد موقت در قانون رد شده است؛ زیرا که موجب ابطال عقد موقت می گردد. پس در عقد موقت مهرالمثل نداریم زیرا تعیین مهریه از ارکان صحت عقد نکاح موقت است.
بیشتر بخوانید : انواع مهریه و شرایط پرداخت آن ها
اهمیت مهریه در عقد موقت
تعیین مهریه در ازدواج موقت یکی از ارکان و معیارهای تعیین صحت این نوع عقد می باشد و در صورت مشخص نشدن مهریه این نوع عقد از نظر شرعی و قانونی باطل و فاقد اثر می باشد.
شرایط مهریه در عقد موقت
از جمله شرایطی که در تعیین مهریه صیغه موقت باید مورد توجه قرار گیرد آن است که مهریه در نظر گرفته شده باید ارزش مالی داشته باشد یعنی قابلیت تبدیل به پول را داشته باشد و بتواند به مالکیت زوجه درآید. همانطور که گفته شد زوجه پس از جاری شدن صیغه عقد موقت هر زمان که بخواهد می تواند مهریه تعیین شده را از زوج طلب نماید و زوج موظف به پرداخت آن است.
در صورت امتناع زوج از پرداخت مهریه در صیغه موقت، در صورتی که زوجه مدارک مکتوب یا شاهد معتبر داشته باشد می تواند با به اجرا گذاشتن مهریه در ازدواج موقت طلب خود را دریافت کند. بر اساس قانون و احکام شرع، تعیین مهریه در صیغه موقت و عقد دائم تقریبا شبیه به هم هستند اما در برخی از موارد تفاوت های بین آن ها وجود دارد. همانطور که گفته شد صحت صیغه موقت منوط به تعیین مهریه است ولی در عقد دائم این گونه نمی باشد.
زمان پرداخت مهریه در عقد موقت مشخص نیست اما پس از خوانده شدن صیغه عقد موقت هر زمان که زوجه بخواهد زوج باید مهریه را به او پرداخت کند. در ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی آمده است که در صورت فوت زن مهریه او در صیغه عقد موقت همچنان به قوت خود باقی است حتی اگر شوهر با او نزدیکی نکرده باشد.
قانون گذار در مواد ۱۰۷۵ و ۱۰۷۶قانون مدنی تاکید کرده است که تعیین مدت در عقد موقت الزامی است همچنین در ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی خاطر نشان می شود که عدم تعیین مهریه در عقد موقت موجب بطلان عقد نکاح می گردد.
بیشتر بخوانید : چگونه مهریه را اجرا بگذاریم؟ قوانین و شرایط به اجرا گذاشتن مهریه
شرایط تعلق گرفتن مهریه در عقد موقت
برخلاف عقد دائم که انجام یا عدم انجام رابطه جنسی بین زن و مرد می تواند در میزان و چگونگی مهریه نقش داشته باشد، در صیغه موقت اینگونه نمی باشد. اساس ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی در صیغه موقت وجود یا عدم وجود رابطه جنسی تغییری در میزان مهریه ایجاد نمی کند و مرد از نظر موظف است مهریه تعیین شده را به زن پرداخت کند.
همان طور که گفته شد میزان مهریه در دوران صیغه عقد موقت باید معلوم و دارای ارزش مالی باشد یعنی مال یا اعتباری باید در نظر گرفته شود که قابل محاسبه و دریافت باشد یا امکان انتقال مالکیت آن باشد.
بیشتر بخوانید : تهاتر مهریه چیست و آیا تهاتر مهریه امکان پذیر است؟
میزان مهریه در صیغه موقت
قانونگذار معیار و ملاک مشخصی برای تعیین حداقل مهریه درصیغه موقت و سقف مهریه نظر نگرفته است و در ماده ۱۰۸۱ قانون مدنی مقرر کرده است تعیین مقدار مهریه در صیغه موقت منوط به تراضی طرفین عقد نکاح است یعنی چیزی که طرفین بر آن توافق می کنند باید مال شوهر یا در مالکیت او باشد و نمی توان چیزی را که متعلق به غیر باشد را برای مهریه صیغه موقت در نظر گرفت.
زمان پرداخت مهریه در عقد موقت
زمان پرداخت مهریه در عقد موقت از بعد از خواندن صیغه عقد موقت تا هر زمان که عقد نکاح به پایان می رسد امکان پذیر است و دریافت مهریه از طرف زوجه مهلت قانونی ندارد.
بیشتر بخوانید : نحوه مطالبه مهریه در عقد موقت
نحوه مطالبه مهریه در عقد موقت به چه شکل است؟
مطالبه مهریه در صیغه نکاح موقت مانند عقد دائم است و هیچ تفاوتی با هم ندارند. مطالبه مهریه در عقد موقت هم از طریق دادگاه و هم از طریق اجرای ثبت امکانپذیر می باشد. در صورتی که زوجه در عقد موقت دارای سند ازدواج باشند، باید به دفتر خانه محل وقوع عقد مراجعه و درخواست صدور اجرائیه نماید که در اینصورت به زوج اخطاریه ای ارسال می گردد که جهت پرداخت مهریه به دفترخانه محل وقوع عقد رجوع کند.
حکم عدم پرداخت مهریه در ازدواج موقت
در صورتی که زوج ظرف مهلت مشخص شده مهریه را پرداخت نکند اجرای ثبت نسبت به صدور اجرائیه اقدام کرده و زن می تواند اموال زوج را توقیف کند و همچنین زوجه می تواند نسبت به ممنوع الخروجی زوج اقدام نماید.
مهریه در صیغه موقت به عنوان یک حق قانونی و شرعی در نظر گرفته می شود که پس از خوانده شدن صیغه عقد موظف به پرداخت آن به زوجه می باشد.
زمان مشخصی برای پرداخت مهریه در عقد موقت وجود ندارد و بعد از جاری شدن صیغه عقد زن هر زمان که اراده کند می تواند مهریه خود را از مرد طلب نماید. اجرا گذاشتن مهریه در ازدواج موقت در صورتی امکانپذیر است که زوجه مدرکی کتبی برای ارائه به مراجع قانونی برای اثبات ادعای خود در اختیار داشته باشد یا بتواند شهودی را برای اثبات ادعای خود به مراجع قانونی معرفی نماید.
بیشتر بخوانید : مطالبه مهریه در ازدواج موقت
آنچه در مقاله مهریه زن در عقد موقت خواندیم
از انواع عقد نکاح، نکاح موقت است که بر خلاف نکاح دائم صحت صیغه موقت منوط به تعیین مهریه است. قانون گذار در مواد ۱۰۷۵ و ۱۰۷۶ قانون مدنی به صراحت تاکید می کند که تعیین مدت در عقد موقت الزامی می باشد. همچنین در ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی خاطرنشان می کند که عدم تعیین مهریه در عقد موقت موجب بطلان عقد نکاح می شود. حداقل مهریه صیغه موقت و حداکثر مهریه میزان مشخصی ندارد و وابسته به تراضی طرفین است. اجرا گذاشتن مهریه در ازدواج موقت در صورتی امکانپذیر است که زوجه مدرکی کتبی برای ارائه به مراجع قانونی برای اثبات در اختیار داشته باشد یا بتواند شهودی را برای اثبات ادعای خود به مراجع قانونی معرفی کند.
سوالات متداول:
آیا در عقد موقت تعیین مهریه ضروری است؟
بله، در عقد موقت تعیین مهریه از ارکان اصلی صحت عقد است. اگر مهریه قبل از جاری شدن عقد موقت مشخص نشود، عقد از نظر شرعی و قانونی باطل خواهد بود. مهریه باید دارای ارزش مالی باشد و پیش از عقد تعیین شود.
آیا در عقد موقت، زن می تواند در هر زمان مهریه خود را مطالبه کند؟
بله، زن در هر زمان از مدت عقد موقت می تواند مهریه خود را مطالبه کند. حتی اگر مدت عقد به پایان برسد یا نزدیکی انجام نشده باشد، حق زن برای مطالبه مهریه پابرجاست.
آیا در عقد موقت مهریه به نصف کاهش می یابد؟
در صورتی که زن در عقد موقت باکره باشد و نزدیکی صورت نگیرد، مهریه به نصف کاهش می یابد. این مورد بر اساس قوانین شرعی و ماده 1096 قانون مدنی است.
مهریه در عقد موقت چگونه تعیین می شود؟
مهریه در عقد موقت بر اساس توافق زوجین تعیین می شود و می تواند شامل هر چیزی باشد که دارای ارزش مالی است، مانند پول، طلا، یا اموال منقول و غیرمنقول. مهریه باید به گونه ای باشد که قابلیت تملک داشته باشد.
در صورت فوت زن یا مرد در عقد موقت، چه اتفاقی برای مهریه می افتد؟
در صورت فوت زن، وراث او می توانند مهریه را از مرد یا وراث او مطالبه کنند. همچنین، اگر مرد فوت کند، زن همچنان حق مطالبه مهریه را دارد و می تواند از وراث مرد مهریه خود را دریافت کند.
اگر عقد موقت ثبت نشده باشد، زن چگونه می تواند مهریه خود را مطالبه کند؟
در صورتی که عقد موقت ثبت نشده باشد، زن می تواند از طریق شهادت شهود (دو مرد یا یک مرد و دو زن) یا اقرار مرد در دادگاه، عقد را اثبات و مهریه خود را مطالبه کند. حتی اگر عقد به ثبت نرسد، حقوق مالی زن از بین نمی رود.
مهریه در عقد موقت چگونه قابل مطالبه است؟
مهریه در عقد موقت از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت قابل مطالبه است. اگر عقد به ثبت رسیده باشد، زن می تواند درخواست صدور اجرائیه از دفترخانه محل وقوع عقد داشته باشد و در صورت امتناع مرد از پرداخت، نسبت به توقیف اموال یا ممنوع الخروجی او اقدام کند.
آیا در عقد موقت عدم تعیین مهریه موجب بطلان عقد است؟
بله، عدم تعیین مهریه در عقد موقت موجب بطلان عقد است. مهریه یکی از ارکان اصلی عقد موقت است و تعیین آن پیش از جاری شدن صیغه ضروری است.
آیا می توان در عقد موقت مهریه را به مال غیرمنقول اختصاص داد؟
بله، در عقد موقت مهریه می تواند شامل مال غیرمنقول مانند زمین یا خانه باشد، به شرطی که این مال متعلق به زوج باشد و امکان انتقال آن به زن وجود داشته باشد.
مهریه در عقد موقت چه تفاوتی با عقد دائم دارد؟
در عقد موقت، تعیین مهریه پیش از عقد الزامی است و عدم تعیین آن عقد را باطل می کند. در حالی که در عقد دائم، مهریه می تواند بعد از عقد نیز تعیین شود. همچنین، در صورت عدم نزدیکی در عقد موقت و باکره بودن زن، مهریه به نصف کاهش می یابد.
