مبلغی است که توسط طرفین قرارداد در قرارداد نوشته می شود تا هر یک از طرفین که به تعهد خود در موعد مقرر عمل نکند، باید مبلغی را به عنوان جریمه تاخیر پرداخت کند و به آن وجه التزام میگویند.
وجه التزام در واقع نوعی ضمانت نقض تعهد در قرارداد است. مثلاً در عقد بیع ملک می توان شرط کرد که اگر فروشنده تنظیم سند رسمی را در موعد مقرر واگذار نکند، باید به ازای هر روز تأخیر مبلغی را به عنوان وجه التزام به آن شخص پرداخت کند.
هر یک از طرفین قرارداد که در موعد مقرر به تعهد خود عمل نکند، طرف مقابل می تواند دادخواست مطالبه وجه التزام را تنظیم کند. در دعوای مطالبه وجه التزام، خواهان کسی است که تعهد به نفع او واقع شده است و خوانده کسی است که باید به تعهد خود عمل می کرد اما به تعهد خود عمل نکرده است.
گروه حقوقی رضا عبدالمحمد همراه شما در تمامی دعاوی و زمینه های ملکی با بهترین وکیل ملکی همراه شما خواهیم بود.
۱- خلع ید
۲- دعوای الزام به رفع تصرف عدواني
۳- ابطال اجراییه ثبت
دعوای التزام چیست؟
دعوای التزام یک دعوی منقول است حتی اگر ناشی از قراردادی باشد که موضوع آن املاک است، بنابراین مرجع صالح برای طرح دعوا، دادگاه محل اقامت خوانده یا محل اجرا یا انعقاد قرارداد است. پس از صدور رای محکومیت متهم به پرداخت تعهد و قطعی شدن آن، بنا به درخواست ،اجرائیه صادر و پرونده جهت اجرای احکام ارسال می شود. در این مرحله در صورت اطلاع باید ملک برای توقیف به دادگاه معرفی شود و در صورت عدم اطلاع و شناسایی، متقاضی می تواند از ادارات ثبت اسناد و املاک، بانک مرکزی، راهنمایی و رانندگی برای شناسایی ملک درخواست استعلام کند. در صورت عدم شناسایی وجه از متهم (محکوم علیه) می توان او را احضار کرد.
تبصره های حقوقی مربوط به دعاوی مطالبه وجه التزامی قرارداد
در واقع وجه التزام خسارتی مقطوع است که به موجب آن طرفین قرارداد توافق می کنند که در صورت تخلف از تعهد، آن مبلغ پرداخت شود حتی اگر ضرری به کسی که به نفع اوست وارد نشده باشد تعهد انجام شده است. اما در صورتی که وجه التزام در قرارداد پیش بینی نشده باشد، متعهد له باید ابتدا ثابت کند که در اثر تخلف از تعهد متضرر شده است و سپس کارشناس میزان ضرر را تعیین کند.
اگر مبلغی در قرارداد به عنوان تعهد تعیین شده باشد، دادگاه مکلف است متعهد را به پرداخت همان مبلغ محکوم کند و دادگاه حق افزایش یا کاهش آن را ندارد.
می توان در قرارداد شرط کرد که وصول وجه التزام توسط متعهد، مانع از ایفای تعهد اصلی توسط متعهد نمی شود.
در صورتی که مبلغ مورد توافق طرفین از حیث وجه التزام، مبلغ غیرعادی باشد، برخی از محاکم فقط تا سقف تعهد اصلی و بر اساس حد متعارف حکم صادر می‌کنند، اما برخی از دادگاه‌ها به ماده 230 قانون مدنی استناد می‌کنند و برای پرداخت مبلغ التزام به هر میزانی حکم صادر می کنند، صادر می شود. ماده 230 قانون مدنی:« اگر در معامله شرط شده باشد که متخلف در صورت تخلف مبلغی را به عنوان غرامت بپردازد، حاکم نمی تواند او را به کمتر یا بیشتر از آنچه لازم است محکوم کند.» دادخواست مطالبه وجه التزام در شرایطی از سوی خواهان به دادگاه ارائه خواهد شد که طرف دیگر قرارداد به تعهد خود بنا بر پرداخت وجه التزام عمل نکند. هنگامی که در قرارداد ها هر کدام از طرفین به تعهد خود عمل نکند طرف دیگر دادخواستی با موضوع عدم انجام تعهد تنظیم و به دادگاه ارائه خواهد کرد. این دادخواست طرح شده از انواع دعاوی مالی محسوب می شود. در صورتی محکوم شوند، فرد محکوم از سوی دادگاه ملزم به پرداخت وجه معینی به شاکی خواهد شد.
در کدام قراردادها می توان وجه التزام را شرط کرد ؟
وجه التزام صرفا عقود تملیکی می باشد، به این منظور که قراردادهایی که بر اساس آنها مالی از مالکیت فردی مطابق قرارداد خارج شده و به مالکیت فردی دیگر در خواهد آمد. از انواع بارز این قراردادها قرارداد خرید و فروش و یا عقد بیع می باشد.
مورد دیگر عقد اجاره است که اجاره دهنده در آن در برابر انتقال حق استفاده از مال خودش به مستاجر، از او اجاره بها خواهد گرفت. در اصل وجه التزام، خسارت معادل عدم انجام تعهد به انتقال سند رسمی ملک و یا مال موضوع معامله می باشد. یعنی زمانی که کسی بر اساس قرارداد تعهد خود را بنا بر انتقال مال به انجام نرساند، قادرید از وی وجه التزام مطالبه نمایید. بعد از ارسال دادخواست مطالبه وجه التزام به دادگاه این مرجع موظف خواهد بود تا به تقاضای خواهان رسیدگی کند. در صورتی که رای صادره بنا بر محکومیت خوانده ابلاغ شده باشد به خواست خواهان اجراییه صادر می شود و پرونده مذکور به اجرای احکام ارجاع خواهد شد. در این مرحله اموال محکوم و یا خوانده جهت توقیف به دادگاه از طرف خواهان معرفی خواهند شد. در صورت عدم اطلاع از اموال خوانده، شاکی قادر است با تنظیم دادخواست استعلام از بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد و راهور اموال خوانده را مورد شناسایی قرار دهد و به دادگاه معرفی کند. در صورت شناسایی نشدن اموال فرد محکوم قادر است درخواست جلب او را مطرح کند که دادگاه به دلیل عدم پرداخت وجه، فرد را مورد تعقیب قرار نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد خواهد کرد.
وجه التزام در قولنامه، خسارت عدم انجام تعهد انتقال رسمی ملک و یا مورد معامله می باشد که در قولنامه ذکر خواهد شد. چنانچه فروشنده و یا خریدار از اجرای مفاد تعهد خویش خودداری کند، مبلغی را می بایست به طرف مقابل پرداخت کند.
در این شرایط اگر فروشنده به تعهد خود را انجام ندهد، خریدار قادر است با احراز عدم اجرای تعهد، وجه التزام مقرر را مطالبه کند و یا به صورت کلی طرفین توافق خواهند کرد که در زمانی مشخص در دفترخانه حضور پیدا کرده و سند رسمی تنظیم کنند و در صورت عدم حضور هر کدام دردفترخانه، طرف دیگر موظف است مبلغی را به طرف دیگر پرداخت کند و تعهد خویش را هم انجام بدهد. در این شرایط با احراز عدم حضور متعهد می بایست وجه التزام را پرداخت کند و تعهدات خود را هم به انجام برساند.