نحوه ارائه دادخواست مطالبه وجه چک و اجرای آن
چک در اقتصاد ایران در معاملات تجاری نقش حائز اهمیتی دارد و از سال ۱۳۹۷ و پس از آن، مقنن در قانون صدور چک اصلاحاتی را انجام نمود که سبب پدید آمدن اصطلاحی به عنوان چک صیادی شد. سامانه صیاد همان سامانه صدور یکپارچه دسته چک بوده و مقنن با هدف کاهش چک های برگشتی، در مراحل صدور و دریافت و انتقال چک الزاماتی را از قبیل ثبت در سامانه اینترنتی متعلق به بانک مرکزی ایجاد نموده است و به عبارتی چکهای صیادی باید به انضمام امضا و تکمیل نمودن مندرجات در نسخه کاغذی و تحویل، در سامانه بانک مرکزی نیز ثبت گردند. البته چک های قدیمی که در بازار موجوده بوده و همچنان در دسته چک اشخاص میباشد، نیازمند ثبت در سامانه بانک مرکزی نمیباشد.
برای مشاوره با وکیل متخصص چک با شماره 09121574297 تماس بگیرید.
مراجعه و درخواست صدور اجرائیه چک از اداره ثبت اسناد
اولاً میبایست به دفتر اسناد رسمی مراجعه نموده و تقاضای صدور اجراییه را ثبت کنید. این درخواست، به اداره ثبت ارجاع شده که در این روش اصل چک اخذ شده و به جای آن رسیدی تحویل میشود و تنها میتوان علیه صادر کننده چک اقدام نمود. بنابراین چنانچه چک شما دارای ضامن یا ظهرنویس بوده و قصد اقامه دعوا علیه آنها دارید، احتمالا اقدام از ناحیه اجرای اداره ثبت روش کاربردی برای شما نخواهد بود. البته چنانچه از طریق این روش اقدام نمایید، میتوانید به طور همزمان نسبت به سایر مسئولین چک، دادخواست طرح نمایید. بعد از صدور اجرائیه و ابلاغ آن به صادر کننده چک، به درخواست شما، شخص بدهکار ممنوع الخروج خواهد شد و همچنین این امکان را دارید که با استعلام از بانک مرکزی و پلیس راهور و سازمان ثبت اسناد و املاک، اموال وی را شناسایی و توقیف نمایید و پس از توقیف و تعیین قیمت اموال ایشان توسط کارشناس، دارایی وی به مزایده عمومی گذاشته شده که هر شخص حتی بدهکار و طلبکار قادر است در مزایده شرکت نموده و با پرداخت بالاترین قیمت، اموال توقیف شده را خریداری نماید.
بیشتر بخوانید : وکیل چک برگشتی
طرح شکایت کیفری به اتهام صدور چک بلا محل
مقنن به جهت حصول اطمینان از اینکه چک های اصداری در نهایت پرداخت میشود، با شرایطی مجازات حبس را در قانون پیش بینی نموده است. چنانچه چک شرایط ذیل ماده ۱۲ قانون صدور چک را دارا نباشد، کیفری محسوب شده و از طرق کیفری قابلیت اقدام دارد. فلذا به عنوان نمونه چکی که جهت پرداخت، شرطی در آن درج گردد و یا از باب تضمین صادر شده باد و یا سفید امضا و یا وعده دار صادر گردیده باشد، قابلیت طرح شکایت کیفری نخواهد داشت.
اقدام به ارائه دادخواست مطالبه وجه چک از جانب دادگاه
با عنایت به این روش دادخواست مطالبه وجه چک طرح شده و بعد از طی روند رسیدگی قضایی و قطعیت حکم، اجرائیه از ناحیه دادگاه صادر میگردد. چنانچه دارایی از بدهکار چک توقیف گشته باشد، بعد از کارشناسی از طریق مزایده فروخته شده و مبلغ چک از محل مزایده برداشته خواهد شد. ولی چنانچه مسئولین چک از جمله صادرکننده، ضامن و ظهرنویس، دارایی نداشته باشند که با فروش آن بتوان مبلغ چک را وصول نمود و از طرفی دیگر نتوانستند اعسار خود از پرداخت مبلغ چک را اثبات نمایند، جلب و بازداشت خواهند شد.
در این روش قابلیت مطالبه خسارات تاخیر تادیه وجود دارد و میتوان علاوه بر صادرکننده، مبلغ مندرج در چک را از ضامن و ظهرنویس مطالبه نمود. همچنین میتوان قبل از رسیدگی و صدور دادنامه نهایی، دارایی کلیه مسئولین چک را توقیف نمایید. درواقع قانون، برای چک مزایایی قائل شده که یکی از آنها، امکان تامین خواسته بدون تادیه خسارت احتمالی میباشد.
بیشتر بخوانید : وکیل چک سرقتی
دادخواست صدور اجراییه از جانب دادگاه
این روش مختص به چک های صیادی میباشد. در واقع در خصوص چک صیادی میتوان مستقیما از طریق دادگاه درخواست صدور اجراییه نمود. در این روش بدون آنکه رسیدگی قضایی در دو مرحله برگزار گردد، به طور مستقیم اجرائیه صادر شده و پرونده اجرایی تشکیل خواهد شد و دارایی صادرکننده چک از پلیس راهور، سازمان ثبت اسناد و املاک و بانک مرکزی استعلام و شناسایی میشود. از جمله مزایای این روش، هزینه دادرسی بسیار کم و صدور فوری اجرائیه بدون نیاز به گذراندن روند و مراحل رسیدگی قضایی میباشد، همچنین یکی از مزایای مهم آن، قابلیت جلب و بازداشت صادر کننده چک میباشد. در واقع چنانچه دارایی از صادرکننده چک یافت نشود و نتواند اعسار خود از پرداخت محکوم به (وجه چک) را اثبات نماید، تا زمان تادیه و پرداخت مبلغ چک بازداشت خواهد شد. اما از جمله معایب این روش آن است که تنها میتوان علیه صادرکننده چک دادخواست طرح نمود و امکان طرح دعوا نسبت به ضامن و ظهرنویس از این طریق وجود ندارد و فقط در خصوص اصل مبلغ چک اجرائیه صادر خواهد شد و خسارت تاخیر تادیه قابل مطالبه نمیباشد.
بیشتر بخوانید : مشاوره با وکیل سفته
دعوای حقوقی مطالبه وجه چک
جهت اقامه دعوای حقوقی مطالبه وجه چک میبایست در ابتدا دادخواست مطالبه وجه چک را تنظیم کرده که این دعوا هم علیه صادر کننده چک و هم علیه هر شخصی که پشت آن را امضا و ظهرنویسی نموده و هم علیه ضامن‌ها قابل اقامه و طرح میباشد. کلیه اشخاص فوق الذکر هر کدام به نحوی مستقل در برابر دارنده چک مسئول تادیه تمام مبلغ چک میباشندکه این امر منوط به آن است که دارنده وظایف قانونی خود را در ظرف مهلتی که قانون مقرر کرده، رعایت نماید.
بیشتر بخوانید : حکم جلب چک صیادی
وظایف و تکالیف دارنده چک
اولاً دارنده چک ظرف مدت مقرر ۱۵ روز از تاریخ صدور چک (چنانچه محل صدور چک و بانک مربوطه یکجا باشد) یا ۴۵ روز (چنانچه محل صدور چک و بانک مربوطه در دو جای متفاوت باشد) یا ۴ ماه (چنانچه محل صدور چک خارج از ایران و بانک مربوطه در داخل کشور باشد) وجه چک را از بانک مطالبه کرده و گواهی عدم پرداخت اخذ نموده باشد. ثانیاً دارنده چک در مدت مقرر یک سال از زمان اخذ گواهی عدم پرداخت حق اقامه دعوا دارد.
چنانچه دارنده چک این دو وظیفه خود را انجام ندهد، تنها می‌تواند علیه صادر کننده یا ضامن وی اقامه دعوا حقوقی نماید.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوای حقوقی و دادخواست مطالبه وجه چک
1- دادگاهی که چک مزبور در حوزه آن صادر گردید باشد.
2- دادگاهی که محل اقامت صادرکننده چک یا هر یک از اشخاصی که پشت چک را امضا یا ظهرنویسی کرده و یا محل اقامت ضامن‌ها، در حوزه آن دادگاه باشد.
3- دادگاهی که محل استقرار بانک صادر کننده گواهی عدم پرداخت در حوزه آن باشد.
بیشتر بخوانید : ابطال اجرای ثبتی
تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک
جهت ارائه دادخواست مطالبه وجه چک میبایست در این دادخواست اطلاعات ذیل را وارد نمایید:
خواهان
نام و مشخصات فردی و محل اقامت خواهان را در این قسمت بنویسید. محل اقامت، نشانی محلی بوده که خواهان در آن سکونت داشته و مرکز مهم امور وی نیز در آنجا میباشد.
خوانده
نام و مشخصات صادر کننده چک و یا هر یک از اشخاصی که پشت آن را امضا و ظهرنویسی نموده است و یا هر کدام از ضامن‌ها را در این قسمت درج نمایید.
وکیل یا نماینده حقوقی
چنانچه وکیل اقدام به تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک نماید، میبایست در این بخش اقدام به قید نام و مشخصات خود نماید. نماینده حقوقی از جانب اشخاص محجور یعنی شخص سفیه یا مجنون به سبب نداشتن اهلیت برای طرح دعوا در دادگاه، اقامه دعوا مینماید.
تعیین خواسته و بهای آن
در این بخش میبایست بهای خواسته را به نحوی دقیق و روشن مشخص نمایید. برای مثال: تقاضای مطالبه وجه چک به میزان ۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال، در واقع بهای خواسته همان مبلغ درج شده در چک میباشد. همچنین در این بخش مییبایست تقاضای پرداخت تمامی خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه را از دادگاه نمایید.
دلايل و منضمات دادخواست مطالبه وجه چک
در این بخش میبایست نام مدارکی را که به پیوست دادخواست تقدیم و از طریق دفاتر خدمات قضایی بارگذاری نموده اید، بنویسید. مدارکی از قبیل کپی برابر با اصل چک و گواهی عدم پرداخت اصداری از جانب بانک.
در بخش پایانی دادخواست خویش، میبایست آنچه را که از دادگاه تقاضا نمودید را نوشته و درخواست‌های خود را به نحوی دقیق مشخص نمایید.
