ربا چیست؟
اگر دو یا چند نفر از طریق یک توافق کتبی یا شفاهی با تجارت جنس و دریافت معادل همجنس با شرط اضافی بر آن موافقت کرده یا مبلغی را قرض کنند و هنگام برگشت مبلغ اضافی دریافت نمایند، این توافق نامه ربا در نظر گرفته می شود.
تفکیک معاملات ربوی از غیر ربوی و نحوه جلوگیری از معاملات ربوی
این موضوع مهمی است که ممکن است بسیاری از افراد از آن آگاه نباشند. سود پولی ماه به ماه متفاوت است و برخی افراد از ربا پول بیشتری به دست می آورند.
بیشتر بخوانید : وکیل بانکی
مصادیق ربا چیست؟
ربا که با عنوان «اعلان جنگ با خدا و رسول او» در قرآن کریم از آن یاد شده، گناهی کبیره می باشد که در قانون اسلام نیز جزایی دارد. همچنین در تشخیص معاملات ربوی از غیر ربا و چگونگی جلوگیری از معاملات ربوی موضوع مهمی است که ممکن است بسیاری از مردم از آن آگاه نباشند.
ربا، سود و بهره و امثال آن همه به یک معناست. ربا در عرف بدین معناست که در ازای دریافت مبلغی به عنوان قرض، مبلغ بیشتری به عنوان اصل و بهره به صاحب مال تعلق می گیرد.
بیشتر بخوانید : کلاهبرداری در بورس
ربا یا به صورت معاملاتی است یا قرضی!
در بند 1 ماده 1 قانون اجرای اصل 49 قانون امامی (مصوب 1363) ربا و انواع آن را اینگونه تعریف کرده است:
ربا بر دو قسم است:
الف) ربای قرض: بهره ای که قرض گیرنده به شرط یا به ترتیب از قرض گیرنده دریافت می کند.
ب) ربای معامله: سودی است که در مقابل یا عوض یکی از طرفین معامله از طرف دیگر مازاد دریافت کند، مشروط بر اینکه معاوضه متوازن باشد و شرعا و عرفا هم نوع باشند.
در ربا، معنی مورد نظر ما معامله دو کالای مشابه اما نامتناسب است، مثلاً یکی از طرفین 10 کیلوگرم برنج هندی را با 20 کیلوگرم برنج هندی جابجا می کند. این نابرابری تجاری را ربا معاملاتی می گویند.
بیشتر بخوانید : فسخ قرارداد پیمانکاری
ربا خواری و جرم آن
ربا در اسلام حرام است و هر گونه قراردادی که بین رباخوار یا رباخوار و واسطه در معامله ربا می منعقد شود، باطل و بی اثر است. از نظر حقوقی، عقد ربای طرفین باطل است و در صورت عدم ایفای تعهدات طرفین، این معامله به دلیل «نامشروع بودن معامله» به موجب ماده 190 قانون مدنی معتبر نیست. بالاتر از وجه ی حقوقی، از لحاظ کیفری، چنانچه ثابت شود معامله طرفین معامله ی ربوی بوده، قانونگذار آن را جرم انگاری کرده است.
طبق ماده 595 قانون جزای اسلامی: «هر موافقتی میان دو نفر یا بیشتر، در معرض عقدی مانند فروشنده قرض صلح و غیره» معامله جنسی با همجنس با شرط اضافی یا دریافت مازاد بر مبلغ پرداختی ربا بوده و جرم محسوب می شود.
بیشتر بخوانید : وصول مطالبات بانکی
مرتکبین اعم از رباخوار و ربا دهنده و واسطه بین آن ها علاوه بر رد مالک به حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق و معادل ربا به عنوان جزای نقدی محکوم می شوند.
قانونگذار سه دسته از افراد را مجرم شناخته و مستحق مجازات می داند: اولی ربا دهنده، دومی ربا گیرنده و سومی واسطه بین رباخوار و رباخوار.