مرگ اتفاقی است که آثار و تبعات حقوقی دارد. پس از مرگ، اموال متوفی به ورثه ایشان خواهد رسید. وراث با دریافت گواهی انحصار وراثت می توانند طبق قانون سهم الارث هر یک از ورثه را مشخص و دریافت کنند. به همین دلیل نیز در قانون مدنی موادی مبنی بر بحث ارث و طبقات ارث وجود دارد. برای اطلاع از طبقات ارث و نحوه محاسبه سهم الارث هر یک از از آن ها می توانید از وکیل انحصار وراثت کمک بگیرید.
ارث چیست؟
دو تعریف متفاوت برای ارث وجود دارد:
- تعریف اول:
ارث جریان و روند انتقال قهری اموال و دارایی های متوفی به وراث ایشان می باشد. این جریان و روند با فوت متوفی آغاز شده و پس از پرداخت دیون متوفی و مالیات و … به ورثه می رسد.
- تعریف دوم:
ارث درواقع مال و اموال متوفی است که پس از فوت ایشان به ورثه می رسد. این تعریف ارث مفهومی مشابه با ترکه دارد. ترکه درواقع کلیه اموالی است که پس از پرداخت دیون و تعهدات شخصی متوفی، به ورثه تعلق می گیرد.
طبقات ارث
درجات و طبقات ارث نشان دهنده وراث نسبی و خونی متوفی هستند. در زمینه ارث پیچیده ترین مسئله چگونگی تقسیم سهم الارث ورثه می باشد که برای اینکار نیز با توجه به متنوع بودن قوانین انحصار وراثت می توانید از وکیل انحصار وراثت کمک بگیرید. در ماده 862 طبقات ارث در تقسیم ارث بصورت زیر می باشند:
- طبقه اول: والدین متوفی، فرزندان و نوه ها.
- طبقه دوم: اجداد متوفی، خواهر و برادر متوفی و فرزندانشان.
- طبقه سوم: عمو، عمه، دایی و خاله متوفی و فرزندانشان.
همچنین در قانون 862 قانون مدنی نکاتی در این مورد وجود دارد که به شرح زیر می باشند:
- در صورت وجود حتی یک فرد از هر طبقه، دیگر به افراد طبقات بعدی ارثی تعلق نمی گیرد.
- وارثان هر طبقه نیز بر اساس درجه وراثت خود سهم الارث دریافت می کنند.
- در قوانین کشور ما، تنها افرادی که از طریق تولد با یکدیگر مربوط می شوند از همدیگر ارث می برند. تنها زن و شوهر هستند که بدون نسبت خونی از هم ارث می برند.
- مراحل انحصار وراثت و تقسیم اموال باید پس از پرداخت دیون متوفی و حقوقی که بر ذمه ایشان است انجام گیرد.
7 مانع در ارث بردن از والدین
در زمینه ارث و طبقات ارث مواردی وجود دارد که در آن ها با ورثه ارثی تعلق نمی گیرد. این موانع عبارتند از:
- اگر ورثه کافر باشد از مورث مسلمان ارث نمی برد.
- اگر شخصی مورث خود را عمدا به قتل برساند دیگر از ایشان ارث نخواهد برد.
- فرزند یا فرزندان ناشی از زنا، از پدر، مادر و خویشاوندان آن ها ارث نمی برند.
- اگر مردی تهمت زنا به همسر خود بزند و به انکار نسبت فرزند بدنیا آمده با خود بپردازد، این زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. همچنین این پدر و فرزند از یکدیگر ارث نخواهند برد.
- اگر زنی در زمان فوت همسرش باردار بوده و زنده به دنیا آمدن جنین در تقسیم ارث موثر باشد، تقسیم ارث تا مشخص شدن وضعیت جنین انجام نخواهد شد.
- اگر از بین ورثه کسی غایب نفقودالاثر باشد، تا مشخص شدن وضعیت او سهمش کنار گذاشته خواهد شد.
- آخرین مورد از موانع ارث برده بودن است که در حال حاضر با توجه به لغو برده داری احکام و قوانین آن نیز منتفی شده اند.
محاسبه سهم الارث
برای انحصار وراثت و تقسیم ارث ابتدا باید ورثه مشخص گردد و سپس طبق قانون هر یک از وراث به میزان معین شده ارث خواهد برد. میزان ارث زوجه، زوج و مادر به شرح زیر می باشد:
نکته مهم در ارث بردن زن از شوهر این است که اگر مرد بیش از یک همسر دائم داشته باشد، به میزان یک هشتم از کل اموال بطور مساوی بین همسران مرد تقسیم خواهد شد.
حال اگر مادر یا پدر فوت کند تقسیم ارث ایشان بصورت ذیل است:
- در صورت داشتن یک فرزند تمامی ترکه به ایشان می رسد.
- اگر چندین فرزند داشته باشد طبق قانون ترکه بین آن ها تقسیم خواهد شد.
- اگر پدر و مادر وی در قید حیات باشند و فرزندی هم نداشته باشد، یک سوم از ارث به مادر و دو سوم آن نیز به پدر خواهد رسید.
- اگر پدر و مادر در قید حیات بوده و فرزند نیز داشته باشد، سهم پدر و مادر به یک ششم کاهش یافته و باقی ترکه طبق قانون میان فرزندان تقسیم خواهد شد.
محاسبه سهم الارث فرزند فوت شده
زمانی که فرزند خانواده ای فوت می کند، تقسیم اموال او با توجه به مجرد یا متاهل بودن او، فرزند داشتن یا نداشتن و همچنین در قید حیات بودن والدینش متفاوت خواهد بود. این حالت های مختلف عبارتند از:
- متوفی متاهل باشد: در صورت متاهل بودن متوفی، طبق ماده 913 قانون مدنی، اگر فرد فوت شده مرد باشد همسر او به اندازه یک چهارم و اگر فرد فوت شده زن باشد همسر او به اندازه یک دوم از ترکه ارث خواهد برد. باقی اموال نیز بین باقی وراث تقسیم خواهد شد.
- متوفی فرزندان و پدر و مادر داشته باشد: اگر متوفی در هنگام فوت هم فرزند داشته باشد و هم والدین او در قید حیات باشند، از آنجا که همه این افراد در یک طبقه دسته بندی می شوند نحوه تقسیم ارث بین آن ها به شرح زیر می باشد:
- والدین و فرزند یا فرزندان پسر: در این حالت هر یک از والدین به اندازه یک ششم ارث برده و باقی ترکه به فرزندان می رسد. نکته مهم در این حالت این است که دیگر به باقی وراث ارثی تعلق نخواهد گرفت.
- والدین و یک فرزند دختر: در این حالت طبق ماده 908 از قانون مدنی، هر یک از والدین به اندازه یک ششم و فرزند دختر نیز به اندازه نصف ترکه ارث خواهند برد. باقی ترکه نیز بین باقی ورثه تقسیم می شود.
- والدین و چند فرزند دختر: در این حالت نیز طبق ماده 909 از قانون مدنی دو سوم از ترکه بطور مساوی بین فرزندان دختر تقسیم می شود، یک ششم اموال نیز به والدین تعلق می گیرد و در نهایت باقی اموال بین بقیه ورثه تقسیم می گردد.
- والدین متوفی فوت شده و فقط فرزندان باشند: طبق ماده 907 از قانون مدنی تقسیم ارث به شرح ذیل خواهد بود:
- یک فرزند داشته باشد (خواه دختر یا پسر باشد): تمامی ترکه به او خواهد رسید.
- چندین فرزند یک جنس داشته باشد: ترکه بطور مساوی بین آن ها تقسیم می گردد.
- چندین فرزند دختر و پسر داشته باشد: فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر ارث خواهند برد.
- والدین متوفی در قید حیات بوده و فرزندی نداشته باشد: در این حالت طبق ماده 906 قانون مدنی، اگر یکی از والدین در قید حیات باشد تمامی ترکه را به ارث می برد. اگر پدر و مادر میت هر دو در قید حیات باشند، مادر به اندازه یک سوم و پدر به اندازه دو سوم از ترکه ارث خواهند برد.
محروم کردن اولاد از ارث
افراد می توانند بدون دخالت دیگران در مورد دارایی های خود تصمیم بگیرند و اموال خود را به شخص مورد نظر خود منتقل کنند، خانواده ایشان نیز نمی توانند اعتراضی در این رابطه داشته باشند. در قانون کشور ما محرومیت از ارث وجود ندارد و هر شخص تنها در مورد یک سوم از اموال خود می تواند تعیین تکلیف کند. بقیه اموال باید طبق قانون بین بقیه ورثه تقسیم گردد. حال اگر فردی بخواهد میزان ارث بیشتری به یکی از ورثه یا حتی شخصی دیگر بدهد، باید قبل از فوت انتقال اموال را انجام دهد.
کلام آخر
یکی از مسائل مهم در انحصار وراثت و تقسیم اموال، طبقات ارث و محاسبه سهم الارث هر طبقه می باشد. در حالت کلی میزان سهم الارث ورثه طبق قانون مشخص و پرداخت می گردد، اما شرایطی نیز وجود دارد که سهم الارث بیشتری به یک یا تعدادی از ورثه پرداخت شود. در مقابل، شرایطی نیز وجود دارد که سهم الارثی به ورثه تعلق نگیرد.
سلام وقت بخیر
من همسرم چند ماه پیش فوت شدن و پدر مادر ایشون هم زمانی که بچه بودن فوت شدن. الان از ارثیه همسرم چیزی به برادرای ایشون هم میرسه؟ یا که تمامش به بنده که همسرش هستم میرسه؟
سلام وقتتون بخیر
پدربزرگ بنده سال 85 فوت شدن، عموم دو هفته زودتر از پدربزرگم و عمه ام هم سال 90 فوت کردن اما همون زمان هم وصیت کرده بودن که ارثیه نمیخوان. الان میخوا ارثیه رو تقسیم کنن، بچهای عمه درخواست ارث دارن، حالا با این وجود که عمه گفته ارثی نمیخوام، به بچهای عمه و عمو ارثی تعلق می گیره؟
سلام . اگر خانمی از ازدواج اولش 3 فرزند، دو دختر و یک پسر داشته باشه و سپس مجددا ازدواج کنه و از ازدواج دومش فرزندی نداشته باشه، در صورت فوت خانم به شوهر دوم چقدر ارث می رسه؟