امکان پس گرفتن اموال توسط پدر
قانون مدنی در ماده ۷۹۵ خود عقد هبه را تعریف نموده و این عقد را از سوی واهب قابل رجوع دانسته است. بدین معنی است که پس از تحقق عقد هبه (که با ایجاب و قبول وپس از آن قبض واقع می گردد) واهب می تواند از هبه رجوع نموده و مال موهوبه را پس بگیرد. اما قانون گذار ما در ماده 803 به طور حصری مواردی را نام برده که در آن که عقد هبه لازم و غیر قابل رجوع است. و بند اول این ماده بیان کرده است که در صورتی که متهب پدر مادر یا اولاد واهب باشد یعنی بخشنده مال و گیرنده مال رابطه والد و فرزندی داشته باشند میتوان از هبه رجوع کرد.
برای مشاوره با وکیل متخصص ملک با شماره 09121574297 تماس بگیرید.
فقهای امامیه در خویشاوندی که واهب اجازه رجوع را به آن ها ندارد اتفاق نظر ندارند و قانون مدنی از بین انبوه اختلاف نظرها فقط پدر و مادر و فرزند واهب را به عنوان استثنایی به اصل رجوع از عقد هبه برگزیده است. نکته مهم درمورد عقد هبه ، قبض است بدین معنا که برای تحقق یافتن عقد هبه حتما باید عین موهوبه در اختیار متهب قرار داده شود و تا پیش از آن عقد هبه هنوز اتفاق نیافتاده است.
قبض به اندازه ای اهمیت دارد که قبض در عقد مزبور شرط تحقق است و ماده ۷۹۸ قانون مدنی هبه بدون قبض را عقد صحیح نمی داند.
بیشتر بخوانید : ملک مفروز چیست
هبه چیست؟
هنگامی که شخص یک مالی را بصورت رایگان به شخص دیگری می دهد، در واقع هبه انجام داده است. این عقد از عقود لازم است و نیاز به ایجاب و قبول دارد و همچنین در دسته ی عقود مجانی است یعنی عوض ندارد. البته موارد استثنائی نیز وجود دارد که می توان در صورت درخواست شخص واهب با درج شرط عوض معوض باشد. در ماده ۷۹۵ قانون مدنی، قانون گذار عقد را تعریف کرده است. براساس این ماده:
هبه در واقع عقدی است که به موجب آن یک شخص مالی را مجاناً به شخص دیگری تملیک میکند وبه تملیک کننده واهب و طرف دیگر را متهب وبه مالی را که مورد هبه است عین موهوبه میگویند.
بر اساس ماده یادشده در این عقد سه رکن وجود دارد:
- واهب: هبه دهنده
- متهب: هبه گیرنده
- عین موهوبه: مال مورد هبه
شرایط واهب
مطابق ماده ۷۹۶، ۷۹۷ قانون مدنی:
- واهب باید برای انعقاد معامله و تصرف ، اهلیت داشته باشد.
- واهب بایددر واقع مالک مالی باشد که می خواهد ان را هدیه کند.
بیشتر بخوانید : هزینه مشاوره ملکی
پاسخ به پرسش طرح شده در خصوص پس گرفتن اموال توسط پدر از فرزند
اگر تنظیم سند به نام فرزندان در قالب سند رسمی باشد، به دلیل اینکه بین طرفین عقد هبه رابطه والد و فرزندی وجود دارد مشمول بند یک ماده 803 قانون مدنی شده .و از موارد هبه غیر قابل رجوع است.و پدر دیگر حقی نسبت به عین موهوبه ندارد و مانند عقود بیع و اجاره ملزم گشته است
مگر اینکه حق فسخی در قرارداد به نفع واهب که در این فرض پدر است،درج شده باشد تا بتواند قرارداد را فسخ نماید.
یا اینکه اگر فرزندان قبض نکرده باشند پدر می تواند به استناد این موضوع که اصلا عقد هبه ای واقع نشده ملک را پس بگیرد چرا که قبض شرط اساسی صحت عقد هبه است که اگر انجام نشود عقد صحیح نیست.
اگر تنظیم سند رسمی به نام فرزندان در قالب سند قطعی غیرمنقول صورت پذیرد در این صورت نیز با توجه به لازم بودن عقد بیع امکان پس گرفتن مال از فرزند وجود ندارد مگر این که حق فسخی برای پدر قرار داده شده باشد و یا این که پدر با ادعای صوری بودن معامله و عدم وجود قصد در انتقال مال مورد معامله به فرزند و اثبات عدم پرداخت ثمن، اقدام به طرح دعوای اعلام بطلان قرارداد کند.
بیشتر بخوانید : افراز ملک چیست
اما اگر تنظیم سند رسمی در قالب عقد صلح باشد، حتی اگر مال به قبض فرزند داده نشده باشد اگر انتقال به صورت مجانی هم واقع شده باشد در این صورت به جهت اینکه عقد صلح عقدی لازم بوده پدر حق پس گرفتن مال مورد صلح قرارگرفته را از فرزند خود ندارد مگر این که حق فسخی برای خود قرار داده باشد.
شرایط رجوع از هبه
مطابق قانون مدنی ، در صورتی که عقد هبه به صورت صحیح و کامل واقع گردیده باشد ، جز در یکسری مواردی که در قانون استثناء شده است، می تواند ازعقد هبه رجوع نموده و مال مورد هبه را مسترد نماید.
بنابراین ما باید با استثنائاتی که نمی توان در آن ها از هبه رجوع نمود آشنا شویم.
ماده ۸۰۳ قانون مدنی:
بعد از قبض نمودن واهب میتواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند ولی در موارد زیر حق رجوع وجود ندارد.
1-در صورتی که متهب پدر و مادر یا اولاد واهب باشد.
2- در صورتی که هبه معوض باشد و عوض هم داده شده باشد.
3-در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج گردیده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود یا ارادی باشد مثلا مال فروخته شده باشد.
4-در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شودچه تغییر قابل برگشت باشد وچه نباشد.
بیشتر بخوانید : وکیل ملکی تهران
نحوه طرح دعوی برای رجوع از هبه
برای طرح دعوی باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و دادخواستی با موضوع رجوع از هبه طرح کرد. برای پس گرفتن مال توسط واهب باید مدرکی که اثبات کننده ی انعقاد این عقد باشد وجود داشته باشد بنابراین اگر به طور رسمی هبه ثبت شده باشد، واهب مدرک لازم را برای استرداد در اختیار دارد. ولی اگر به طور رسمی ثبت نشده باشد واهب باید ابتدا منعقد شدن عقد را و سپس قبض مال به متهب را اثبات نماید و سپس تقاضای رجوع را طرح نماید.
اگر واهب یا متهب فوت کنند چه شرایطی به وجود می آید؟
در اینجا فوت هریک از ان ها و قبض و عدم قبض مال تاثیر متفاوتی خواهد گذاشت:
فوت واهب یا متهب پیش از قبض مال: عقد باطل شده چون همانطور که گفتیم این عقد قبض شرط اساسی برای انعقاد این عقد است.
فوت واهب یا متهب پس از قبض مال: در اینجا چون مال قبض شده در نتیجه فوت هریک از آن ها تاثیری ندارد ونمی توان رجوع کرد.
بیشتر بخوانید : وکیل سرقفلی تضمینی
آیا هبه به اشخاص محجور صحیح تلقی می شود؟
هبه به اشخاص محجور ازجمله صغیر، سفیه و مجنون صحیح است اما باید ولی آن هاباید قبض نموده وآن مال را تحویل بگیرد. اما اشخاص محجور مجاز به هدیه دادن به دیگران نیستند.
سوالات متداول درباره پس گرفتن ملک از فرزند
آیا می توانم ملک هبه شده به فرزندم را پس بگیرم؟
بله، طبق ماده 803 قانون مدنی ایران، امکان رجوع از هبه وجود دارد مگر اینکه هبه به فرزند صورت گرفته باشد. با این حال در شرایط خاصی مانند ناسپاسی یا خطر جانی و مالی، امکان رجوع وجود دارد.
چه شرایطی برای رجوع از هبه به فرزند وجود دارد؟
رجوع از هبه به فرزند در شرایطی مانند ناسپاسی فرزند، ناتوانی و نیاز والدین، یا سوء استفاده فرزند از ملک هبه شده امکان پذیر است.
آیا وراث می توانند پس از فوت والدین، ملک هبه شده به فرزند را پس بگیرند؟
بله، در صورتی که والدین فوت کنند و هبه به صورت قانونی ثبت نشده باشد، وراث می توانند درخواست بازگشت ملک هبه شده را مطرح کنند.
مالیات هبه ملک به فرزند چگونه محاسبه می شود؟
هبه ملک به فرزند تحت شرایط خاصی از مالیات معاف است، اما در مواردی ممکن است مالیات بر اساس ارزش ملک و قوانین جاری محاسبه شود.
چگونه می توانم اثبات کنم که ملکی به فرزندم هبه کرده ام؟
برای اثبات هبه، می توان از سند هبه نامه رسمی، شهادت شهود یا مدارکی که نشان دهنده قصد هبه کننده است استفاده کرد.
آیا معامله صوری بین پدر و فرزند قابل قبول است؟
معامله صوری که به قصد فرار از دین یا مالیات انجام می شود، قانونی نیست و ممکن است باطل اعلام شود. بنابراین بهتر است معاملات واقعی و با قصد معتبر انجام شود.
آیا می توانم هدیه ای را که به فرزندم داده ام پس بگیرم؟
بله، در شرایط خاصی مانند ناسپاسی فرزند یا نیاز مالی والدین، امکان پس گرفتن هدیه وجود دارد. این موضوع باید به طور قانونی و با ارائه دلایل موجه صورت گیرد.
آیا می توان ملک هبه شده به فرزند را در شرایط خاص پس گرفت؟
بله، در شرایطی مانند نیاز شدید والدین به ملک یا استفاده نادرست فرزند از ملک هبه شده، امکان رجوع وجود دارد. این موضوع باید از طریق مراجع قانونی پیگیری شود.
شرایط هبه ملک به فرزند چیست؟
هبه ملک به فرزند باید به صورت رسمی و با تنظیم سند قانونی انجام شود. همچنین بهتر است شرایط و ضوابط استفاده از ملک به طور واضح مشخص شود تا در آینده مشکلات حقوقی ایجاد نشود.
آیا می توانم ملکی را که به مادرم هبه کرده ام پس بگیرم؟
رجوع از هبه به والدین به مراتب دشوارتر است و در شرایط خاصی امکان پذیر است. باید دلایل موجهی مانند نیاز مالی یا سوء استفاده مادر از ملک وجود داشته باشد و این موضوع به صورت قانونی پیگیری شود.
یک پاسخ
با سلام و خسته نباشید
در خرداد1400پدر من 500متر زمین از منزل مسکونی خودش که700متر مساحت زمینش بود و سند ثبتیش بنام خودش هست با یک خانه مسکونی نوساز به متراژ150متر که داخلش هست با امتیاز اب و برق(دوتا امتیاز آب و دوتا امتیاز برق داره کلا که یک امتیاز آبش و یک امتیاز برقش به من هبه کرده) و تلفن با دستخط و مهر و شماره نامه یک دفتردار محضر طلاق و ازدواج در حضور دو نفر شاهد و امضا و حضور تمام افراد خانواده با 5شرط به صورت دستونیس به من هبه کرد و بخشید(یعنی 500متر زمین بایک خانه به زیربنا150متر داخلش به من هبه کرد)حدودا4ماه بعدش سکته مغزی کرد و فلج شد و الان تا حدودی حواسش سرجاش هست ولی در کل حواسش مشکل داره.1_اینه که من از پدر و مادرم تا زمانی که زنده هستن تو همین خانه مراقبت و نگهداری کنم و در زمان مریضی انها با هزینه پدرم به مراکز درمانی ببرم و در صورت عذر من این مسئولیت بر عهده بقیه برادرها و خواهرهام میافته و 2_اینکه پدرم یک اتاق به متراژ15متر داخل سهم من (500متری)بنا میکنه برای خودش و مال خودش هست.که این اتاق خودم با متراژ17متر، تقریبا با هزینه و پول پدرم براش بناکردم و 3_اینکه دوتا از برادرهام که از اول هم پیش ما بودند تا دوسال حق دارند داخل منزل من سکونت کنند الان یکیشون که جا و مکانی نداره خودم اجازه دادم که هنوز بمونه ولی دیگری سر موعد مقرر از سهم من خارج شده4_اینکه دیوار جداکننده بین سهم من(500متری)و200متر مجاور نکشم مگر با اجازه پدرم و بعد از پدرم بلامانع هست5_اینکه مغزن اب بتنی که در مرز سهم من و200متر مجاور هست رو تخریب نکنم ولی بعد از پدرم بلامانع هست.
درب ورودی حیاط سهم من(500متری)وهم200متری مجاور ،سمت قسمت من قرار داره و کلیدش بغیر از خودم و برادرم که پیشم هست، دست دوتا برادرای دیگه ام که ازقبل پدرم کلیدرو به انها داده بوده،هست و رفت و امد دارند.ضمن اینکه من از اون تاریخ تا الان 3یا 4تا کار تخریب و بنا با داشتن قرارداد داخل سهم خودم انجام دادم مثل ساخت سرویس بهداشتی نیمه کاره و تخریب نخاله ساختمانی و تغییر داخل نمای ساختمان و …
قبض اب و برق سهم خودم رو خودم پرداخت میکنم از موقعی که برادرم از خانه رفته. ولی از سرویس بهداشتی و از امتیاز اب و برق زمین200متر مجاور هم استفاده میکنم.
میخواستم بدونم این نوشته تا چه اندازه معتبر هست؟ایا بعد از پدرم امکان رجوع از هبه توسط وراث امکان پذیر است؟یا حتی الان رجوع از هبه توسط پدرم؟چون الان دوتا از برادرهام که رفت امد دارند پشیمان شدن از امضایی که کردند و با من سرناسازگاری گذاشتند و میگن ملک مطعلق به پدرم هست.ضمن اینکه سال87 پدرم به بقیه برادرهام هر کدام قطعه زمینی هبه کرده بوده.این200متر باقی مانده هم پدرم با وصیت برای خواهرهام گذاشته.و هم اینکه الان دارم میرم خدمت سربازی و دو ماه خونه نیستم ولی بعد از دوماه اموزشی محل خدمتم نزدیک خونه هست و شبها خونه هستم. طبق شرط اول باید بقیه بیایند برای نگهداری پدر و مادرم ایا راهی وجود داره بتونم سند رسمی بگیرم.اگر بنده رو راهنمایی کنید خیلی ممنون میشم.
خیلی متشکر