در دین اسلام، قتل عمدی یک مسلمان توسط فرد کافر، مجازات قصاص را در پی دارد. آیات قرآنی و روایات اسلامی، به صراحت بر این مطلب تأکید دارند. با این وجود، شرایط و موارد خاصی برای اجرای این قصاص وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. قانون مجازات اسلامی ایران نیز در ماده 302، بر اساس آموزههای شریعت اسلام، شرط اعمال قصاص را برابری در دین و عقل میان قاتل و مقتول دانسته است؛ بنابراین درصورتیکه قاتل کافر و مقتول مسلمان باشد، امکان اجرای قصاص وجود خواهد داشت.
با این حال، باید توجه داشت که این امکان تنها در شرایط خاصی میسر است. به طور مثال، درصورتیکه کافر به طور عمد مسلمانی را به قتل برساند و اولیای دم، خواستار اجرای قصاص باشند، آنگاه قصاص کافر بر مسلمان جایز خواهد بود. همچنین در مواردی که قاتل کافر مرتد باشد، نیز میتوان به اجرای قصاص اقدام نمود. در مجموع، اگرچه قصاص مسلمان در برابر کافر، به دلیل نابرابری در دین، امکانپذیر است، اما این امر تنها در شرایط خاص و با رعایت موازین شرعی و قانونی امکانپذیر است؛ لذا ضروری است که افراد در این خصوص، به احکام شرعی و قانونی مرتبط آگاهی داشته باشند.
آیا مسلمان در برابر کافر قصاص میشود؟
مفهوم قصاص به معنای اعمال مجازات مشابه با جرم ارتکابی است که در مورد جنایات عمدی بر نفس، اعضا و منافع افراد اعمال میشود. قانونگذار برای اعمال قصاص، شرایطی را در نظر گرفته است. نخست اینکه، مرتکب نباید پدر یا از اجداد پدری مجنی علیه باشد. همچنین مجنی علیه باید عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد. اما نکته قابل توجه این است که درصورتیکه مجنی علیه مسلمان باشد، مسلمان نبودن مرتکب، مانع قصاص نخواهد بود؛ بنابراین مسلمان در برابر کافر قصاص میشود.
با این وجود، در مواردی که مجنی علیه کافر مستأمن، معاهد یا ذمی باشد، باز هم قصاص بر مرتکب مسلمان ثابت میگردد؛ زیرا در این حالت، عدم برابری در دین، سبب سقوط قصاص نمیشود. درمجموع، قانونگذار با درنظر گرفتن این شرایط و ملاحظات، به این نتیجه رسیده است که مسلمان در برابر کافر قصاص میشود و این امر مانعی ندارد.
قصاص مسلمان در برابر کافر از نظر فقها
در شرع، برخی از فقها معتقدند که مسلمان در هیچ شرایطی در ارتکاب جنایت عمدی بر کافر و قتل او، کشته و قصاص نمیشود. این دسته از فقها استناد خود را بر آیه نفی سبیل قرآن استوار میدانند که مقرر میدارد “لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا” (سوره نسا – آیه 141)، به معنای اینکه خداوند برای کافران، نسبت به مسلمانان، راه و سلطهای قرار نمیدهد. با استناد به این آیه، برخی فقها حقی برای اولیای دم کافر بر تقاضای قصاص مرتکب مسلمان نمیبینند که این مسئله خلاف قاعده لاضرر و لا ضرار فی الاسلام است و با نفس عدالتخواهی دین اسلام تناقض دارد.
با این حال، در مواردی که نمیتوان حکم مسالهای را در شرع مقدس یافت، باید به قرآن مراجعه کرد. قرآن در آیه 31 سوره اسراء میفرماید “و من قتل مظلوما، فقد جعلنا، لولیه سلطانا”؛ یعنی هرکس به ناحق کشته شود، وارث او را حجت قرار دادیم. همچنین در آیه 32 سوره مائده میفرماید “من قتل نفسا بغیر نفس، او فساد فی الارض، فکانما قتل الناس جمیعاً و…”. بر اساس این آیات قرآنی، خداوند در هیچ کجا کافر بودن مرتکب را موجب مجاز دانستن قتل او توسط دیگری، ولو شخصی که در دین بالاتر از او بوده، یعنی مسلمان، قرار نداده است.
از سوی دیگر، امام علی (ع) نیز در نامه 53 نهج البلاغه میفرمایند: “ظلم به کافری که درصدد آزار مسـلمانان نباشـد، حـرام اسـت.” بر اساس این فرمایش نیز هیچ مسلمانی مجوز آزار عمدی بر کافری که درصدد آزار مسلمانان نیست را ندارد و در صورت ارتکاب، مسئول خواهد بود.
بنابراین، بر اساس آیات قرآن و فرمایش امام علی (ع)، شرع نیز همانند اصل برابری و رعایت عدالت است و جان انسانها، فارغ از دینشان، محترم است. در ادامه، حکم قانونی قصاص مسلمان در برابر کافر از نظر قانون مجازات اسلامی توضیح داده خواهد شد.
حکم قانونی قصاص مسلمان در برابر کافر
در خصوص حکم قانونی مسئله قصاص مسلمان در برابر کافر، قانون مجازات اسلامی در ماده 310 به تعیین تکلیف پرداخته است. این ماده در مورد ارتکاب جنایت عمدی غیرمسلمان بر مسلمان و بالعکس، حکم قانونی را مشخص کرده است. ماده 310 قانون مجازات اسلامی مقرر میدارد: “هرگاه غیرمسلمان، مرتکب جنایت عمدی بر مسلمان، ذمی، مستأمن و معاهد شود، حق قصاص ثابت است. در این امر، تفاوتی میان ادیان، فرقهها و گرایشهای فکری نیست”. بنابراین بر اساس این ماده قانونی، درصورتیکه غیرمسلمان مرتکب جنایت عمدی بر مسلمان، ذمی، مستأمن و معاهد شود، حق قصاص برای مجنیعلیه یا اولیای دم ثابت است.
با این حال، در ادامه همین ماده آمده است: “اگر مسلمان، ذمی، مستأمن و معاهد، بر غیرمسلمانی که ذمی، مستأمن و معاهد نیست جنایتی وارد کند، قصاص نمیشود. در این صورت مرتکب، به مجازات تعزیری مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات»، محکوم میشود؛ بنابراین، در مواردی که مسلمان، بر غیرمسلمانی که در شمار ذمی، مستأمن و معاهد نیست، جنایت عمدی مرتکب شود، قصاص ثابت نیست و مرتکب به مجازات تعزیری محکوم خواهد شد.
در مجموع، قانون مجازات اسلامی در این زمینه با شرع همراستا است و در موارد مشخص شده، قصاص مسلمان در برابر کافر را جایز میداند.
استفاده از وکیل قتل
قوانین قصاص پیچیده هستتد و شما آگاهی بالایی در برابر قانون ندارید، شما میتوانید با مشاوره گرفتن از یک وکیل قتل از قوانین آشنایی بیشتری پیدا میکنید. برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
