آیا بخشش مهریه قابل برگشت است؟
جواب کوتاه به این سوال : «بله، بخشش مهریه قابل برگشت است». اما باید شرایط مختلف را بررسی کرد. در مورد موضوع برگشت پذیری مهریه شرایط و قوانین متعددی وجود دارد که میتواند قابل رجع بودن یا نبودن آن را مشخص کند.
بخشش مهریه به چه معناست؟
به صورت خلاصه بخشش مهریه به معنای این است که زوجه مهریه ( که حق قانونی و شرعی اوست) را به صورت بلاعوض به شوهرش می بخشد. بخشش مهریه میتواند به صورت کتبی، شفاهی یا ضمنی انجام شود. البته باید به این مورد هم اشاره کنیم که بخشیدن مهریه به معنای سلب کامل حق زن از مهریه نیست.
بخشش کتبی مهریه : با امضای یک سند رسمی (برای مثال در دفترخانه اسناد رسمی) یا یک نوشته غیر رسمی (به صورت دست نویس) بخشش مهریه انجام میشود.
بخشش شفاهی مهریه : به صورت شفاهی و در حضور شهود انجام میشود که بعد ها اثبات آن در دادگاه میتواند دشوار باشد.
بخشش ضمنی مهریه : بخشیدن مهریه گاهی اوقات به صورت صریح اعلام نمیشود ولی دادگاه این برداشت را از رفتار زوجه میکند که او مهریه خود را بخشیده است. برای مثال اگر چند سال پس از طلاق زوجه هیچ اقدامی برای مطالبه مهریه نکند دادگاه میتواند این برداشت را داشته باشد که بخشیدن مهریه به صورت ضمنی انجام شده است.
رجوع از بخشش مهریه چیست؟
رجوع از بخشش مهریه به این معناست که زوجه پس از بخشیدن مهریه خود به شوهر تصمیم بر باطل کردن بخشش میکند و دوباره مهریه خود را مطالبه میکند.
در چه صورتی زوجه حق رجوع مهریه بخشیده شده را ندارد؟
مهم ترین مواردی که میتوان به آن اشاره کرد که مهریه بذل شده در این شرایط قابل برگشت نیست، عبارت است از :
بخشش مهریه بدون هیچگونه فشار و اجبار
در این حالت زوجه تصمیم می گیرد مهریه خود را بنا به هر دلیلی بدون هیچ گونه اجبار از سمت زوج یا شخص دیگر ببخشد. در این حالت به موارد زیر باید دقت کنیم :
زوجه باید از حقوق قانونی خود آگاهی کامل داشته باشد.
آینده نگری زوجه
اگر زوجه حس کند که از سمت خانواده خود تحت فشار است باید با یک وکیل مهریه خبره مشورت کند.
گذشت زمان طولانی
قبل از پرداخت به نکات و موارد باید به این موضوع دقت کنیم که هر چقدر مدت زمان گذشت از بخشش مهریه بیشتر باشد، قابل برگشت بودن آن سخت تر میشود. تصمیم گیرنده اصلی در این مورد دادگاه است. چند مورد از شرایطی که دادگاه میتواند قابل رجع بودن یا نبودن مهریه را تعیین کند عبارت است از :
وضعیت مالی زوجه
اگر زوجه در زمان بخشیدن مهریه وضعیت مالی خوبی داشته ولی در حال حاضر که مهریه را مطالبه کرده وضعیت اقتصادی مناسبی نداشته باشد، بنا بر تصمیم دادگاه و قاضی قابلیت برگشت پذیر بودن یا نبودن مهریه مشخص میشود.
سن زوجه
اگر در هنگام بخشش مهریه زوجه جوان بوده و در حال حاضر به دلیل سن بالا توانایی کار را نداشته باشد دادگاه میتواند تصمیم بر رجوع مهریه بگیرد.
شواهد مبنی بر بخشش مهریه تحت فشار
اگر در زمان بخشش مهریه فشار و اجبار بر روی زوجه وجود داشته باشد با توجه به شواهد قاضی میتواند با رجوع مهریه موافقت کند.
فوت یکی از زوجین
در حالت کلی در صورت فوت زوج، مهریه از ارث قابل مطالبه است. اینکه مهریه پس از فوت همسر چه شرایطی و قوانین دارد را در مقاله «مهریه پس از فوت همسر؛ راه و روش های اجرایی» به صورت کامل شرح داده ایم.
در صورت فوت زن، ورثه او فقط در صورتی می توانند مهریه را مطالبه کنند که زن قبل از فوت، مهریه را به طور کامل و بدون قید و شرط به مرد نبخشیده باشد. اگر بخشش مهریه با قید و همراه بوده باشد، ورثه زن می توانند با استناد به این شرط، مهریه را مطالبه کنند.
در صورت فوت مرد، زن فقط در صورتی می تواند مهریه را از ورثه مرد مطالبه کند که زن قبل از فوت مرد، مهریه را به طور کامل و بدون قید و شرط به مرد نبخشیده باشد.
بخشش در قبال عوض
به این معنی است که زوجه بخش یا کل مهریه خود را در عوض دریافت چیزی به زوج می بخشد. این عوض میتواند هر چیزی باشد که زن در قبال بخشش مهریه خود میخواهد. چند مثال را در قسمت پایین قرار داده ایم :
- پول
- ملک
- طلا
- سند
- تعهد انجام یک کار
این نوع بخشش باید به صورت صریح، رسمی و قابل ارزیابی باشد.
اینکه بخشی از مهریه یا کل مهریه چگونه بخشیده میشود را در مقاله «بخشش یا ابرا مهریه» کامل مورد بررسی قرار داده ایمک
بخشش مهریه در زمان طلاق توافقی
اگر زوجه در هنگام طلاق توافقی به صورت رسمی اعلام کند که مهریه خود را بخشیده است در این صورت این مهریه با قابل برگشت نیست و زوجه نمیتوان برای رجوع آن اقدام کند.
بخشیدن مهریه در صورت عدم ثبت ازدواج رسمی
مهریه در صورت بار قانونی دارد که نکاح ثبت شده باشد. البته مهریه در ازدواج موقت شرایط و قوانین مخصوص خود را دارد. در صورت عدم ثبت ازدواج بخشش مهریه قابل قبول نیست و نمیتوان آن را بخشید یا حتی از بخشش آن رجوع کرد.
عدم وجود عقد رسمی : در صورت عدم ثبت ازدواج به صورت رسمی، از نظر قانونی هیچ عقدی بین زن و مرد وجود ندارد و در این صورت مهریه نیز وجود ندارد.
عدم اثبات رابطه : در صورت عدم ثبت ازدواج اثبات رابطه زن و مرد و تعهدات آنها نسبت به یک دیگر کار بسیار دشواری است.
شرایط پس گرفتن مهریه بخشیده شده
در شرایط زیر زوجه میتواند مهریه بخشیده شده را پس بگیرد یا به اصطلاح قانونی رجوع از بخشش مهریه را انجام دهد :
وجود شرط در بخشش مهریه
اگر زوجه در هنگام بخشش مهریه شرطی را برای باز پس گرفتن مهریه گذاشته باشد بعد از تحقق شرط میتواند مهریه خود را مطالبه کند برای مثال اگر در هنگام بخشش مهریه این شرط را قرار دهد که «مهریه خود را میبخشم اما در صورت جدایی و طلاق حق مطالبه مهریه را دارم». در صورت جدایی و طلاق مهریه قابل مطالبه خواهد بود.
وجود فریب یا اجبار در ابرا مهریه
اگر زن تحت فشار یا اجبار یا تهدید یا وعده های دروغین مهریه خود را بخشیده باشد با اثبات این موضوع در دادگاه میتواند میتواند بخشش مهریه با باطل کند.
عدم اجرای تعهدات از سمت زوج
در برخی موارد زن مهریه خود را در قبال انجام یک سری تعهدات به زوج میبخشد. در صورت عدم انجام تعهدات توسط شوهر بخشش مهریه باطل میشود. برای مثال اگر زن مهریه خود را در ازای خرید خانه ای از طرف شوهر بخشیده باشد اما شوهر به تعهد خود عمل نکرده باشد زن میتواند مهریه خود را مطالبه کند.
برای رجوع بخشش مهریه باید چه فرآیند های قانونی را طی کنیم؟
۱-مشاوره با وکیل مهریه
مهم ترین قدم مشاوره با یک وکیل مهریه خبره است. وکیل میتواند به شما در درک حقوقتان، پروسه های قانونی، جمع آوری مدرک، تنظیم دادخواست و پیگیری پرونده کمک کند. برای مشاوره با وکیل مهریه با شماره 09121574297 تماس بگیرید.
۲-تهیه مدارک
مدارک مورد نیاز برای طرح دعوی بخشش مهریه :
- سند ازدواج و طلاق در صورت وجود
- سند بخشش مهریه
- شواهد و مدارک دیگر
- گواهی عدم پرداخت مهریه
۳-طرح دعوی در دادگاه خانواده
- تنظیم دادخواست(برای مشاهده نمونه دادخواست بخشش مهریه کلیک کنید)
- تعیین وقت رسیدگی
- ارائه مدارک
- استماع دفاعیات زوج
۴-صدور حکم
- حکم دادگاه
- حکم به نفع زوجه
- حکم به نفع زوج
۵-تعلل در اجرای حکم
در صورت صدور حکم به نفع زوجه، زوج (شوهر) باید مهریه را طبق مقررات قانونی به زن پرداخت کند. در صورت تعلل در پرداخت، زن می تواند با درخواست اجرای حکم، مالی و اموال شوهر را مصادره کند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله راه های توقیف اموال برای مهریه مراجعه کنید.
سوالات متداول درباره قابل برگشت بودن بخشش مهریه
آیا زوجه میتواند مهریه خود را ببخشد؟
بله، زوجه می تواند مهریه خود را ببخشد. اما بخشش مهریه، باید با آگاهی کامل و رضایت آزاد و بدون اجبار انجام شود.
زن با بخشیدن مهریه به هیج عنوان دیگر نمی تواند آن را پس بگیرد ؟
درست است که زن با بخشیدن مهریه به طور کامل و بدون قید و شرط، حق آن را از دست می دهد و دیگر نمی تواند آن را پس بگیرد. اما باید دقت کنیم که بخشیدن مهریه باید کاملا آگاهانه و بدون هیچ اجبار یا فریب باشد.
آیا بذل یا هبه مهریه قابل رجوع است؟
بله، بذل مهریه (بخشیدن مهریه) در برخی شرایط قابل رجوع است. در قانون، بذل مهریه به معنای سلب کامل حق زن از مهریه نیست و در شرایط خاص، زن می تواند حق خود را مطالبه کند.
در صورت پشیمانی از صلح مهریه، میتوان مهریه را پس گرفت؟
بله، در برخی شرایط ممکن است زن بتواند پس از صلح مهریه، آن را پس بگیرد. صِلح مهریه به معنای توافق بین زن و شوهر برای کاهش یا بخشیدن بخشی از مهریه است.
