داور نام خداوند متعال است و عادل و پادشاه نیز نامیده می شود. در فرهنگ فارسی، داوری معادل حکمیت است و به معنای داوری و میانجی گری بین دو یا چند نفر است و در خارج از دادگاه رسیدگی شود و در شرایط خاصی پرونده ختم شود.
مفهوم حقوقی داوری
مفهوم حقوقی داوری عبارت است از حل و فصل اختلافات بین اصحاب دعوا در خارج از دادگاه توسط اشخاص حقوقی یا حقیقی طرفین منتخب. داوری به این معناست که طرفین دعوا به میل خود به جای رسیدگی به پرونده خود در دادگستری، توسط داوران منتخب خود توافق کنند. طبق ماده ۴۵۴ آیین دادرسی مدنی تمامی افرادی که اهلیت اقامه دعوا را دارا هستند رضایت یکدیگر اعم از اینکه اختلاف در دادگاه مطرح شده باشد یا خیر و در هر مرحله از رسیدگی به داوری یک یا چند نفر مراجعه کنند. با توجه به اینکه قرارداد مبنای داوری است و رای داور در حدود قرارداد معتبر است و داور فقط در حدود این قرارداد صلاحیت داوری را دارد، نمی‌تواند حکمی صادر کند که از اختیارات طرفین متفاوت باشد. اگر مبنای رای داور موضوع قرارداد باشد درست است، اما اگر رای داور خارج از موضوع قرارداد باشد، مشکوک است. گروه حقوقی رضاعبدالمحمد همراه شما در تمامی دعاوی حقوقی ابطال رای داوری با بهترین وکیل ملکی خواهد بود
مطالب مرتبط با ابطال رای داوری
۱- فسخ قرارداد
۲-اثبات مالکیت
۳-الزام به تنظیم سند رسمی ملک
ابطال رای داوری مستند قانونی ابطال رأی داوری ماده 489 قانون آیین دادرسی مدنی است که به موجب آن رأی داوری در موارد زیر فاقد اعتبار بوده و قدرت اجرایی ندارد. در صورتی که اختلاف مطرح شده اول در دادگاه در جریان بوده و از آن طریق به داوری ارجاع شود، رسیدگی به دعوای ابطال رای داور هم در صلاحیت همین دادگاه است و چنانچه طرفین بدون مراجعه به دادگاه و با توافق یکدیگر به داوری رجوع کنند، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد، صالح به رسیدگی به دعوای ابطال رای داور هم می باشد .
مهلت طرح دعوای ابطال رای داور چقدر است؟
اشخاص مقیم ایران طی 20 روز از تاریخ ابلاغ رای داور قادر هستند جهت ابطال رای صادرشده اقدام به طرح دعوا کنند. این مهلت زمان برای اشخاص مقیم خارج کشور، دو ماه از تاریخ ابلاغ رای می باشد.
- حکم خلاف قانون ایجاد کننده حق است:
اگر رأی داور خلاف قانون ایجاد کننده حق باشد یعنی رأی داور مغایر با قانون ماهوی باشد رأی داور قابل اجرا نیست و باطل است. برای مثال در صورتی که رای داور مبنی بر صحت قرارداد مجنون صادر شود رای باطل است. لازم به ذکر است که این تنها مورد ماده 489 قانون آیین دادرسی مدنی است که جنبه ماهوی دارد. - داور در موردی که موضوع داوری نیست حکم داده است:
همانطور که دادگاه خارج از اراده نمی تواند رسیدگی و صدور رأی کند، رأی داور نیز خارج از موضوع قرارداد باطل بوده، اعتباری ندارد و قابل اجرا نیست. - رای داوری پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده است:
طبق ماده 458 قانون آیین دادرسی مدنی در صورت تعیین داور، موضوع و مدت داوری نیز باید تعیین و اعلام گردد.
در قانون آیین دادرسی مدنی مواد ۴۵۴ تا ۵۱۰ به موضوع داوری تخصیص داده شده که برخی از آن مواد صراحتا موارد بطلان رأی داوری را ذکر کرده اند و بعضی هم به قابلیت عدم استناد به رأی داوری به منظور عدم رعایت تشریفات قانونی لازم در رابطه با صدور و ابلاغ رأی اشاره کرده اند که در ادامه آن ها را مشخص کرده ایم .
بند 1) موارد اعتراض به رأی داوری داخل در مهلت زمان قانونی: در این موارد می بایست مهلت زمان مقرر قانونی به منظور اعتراض مورد توجه و رعایت شود، این موارد در ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی به شکل حصری به این ترتیب بیان شده است.
- رأی صادر شده مغایر با قوانین موُجِد حق باشد.
- داور در رابطه با مطلبی که موضوع داوری نمیباشد رأی صادر کرده باشد.
- داور خارج از محدوده اختیار خود رأی صادر کرده باشد . در این شرایط تنها قسمتی از رأی که خارج از اختیارات داور میباشد ابطال خواهد شد.
- رأی داور بعد از پایان مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد.
- رأی داور با آنچه در دفتر املاک و یا میان طرفین دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده است و دارای اعتبار قانونی میباشد مغایرت داشته باشد.
- رأی از سوی داورانی صادر شده باشد که مجاز به صدور رأی نبوده باشند.
- قرارداد رجوع به داوری فاقد اعتبار بوده باشد.
در برخی از قراردادها اعم از قراردادهای ملکی مانند مشارکت در ساخت و یا … مرسوم است که شخص یا اشخاصی را بعنوان داور در زمان بروز اختلاف نظر میان طرفین قرارداد، مشخص خواهند کرد تا در بینشان داوری کرده و نظر خود را ارائه نمایند. رأی داور یا داوران همانند دادگاه لازم الاجرا می باشد و قابل تجدیدنظر خواهی در مراجع بالاتر نیست. تنها حالتی که رأی داور ابطال خواهد شد، هنگامی است که توسط دادگاه رای به ابطال داوری صادر شود. فردی که رأی داوری بر علیه او صادر می شود قادر است طی مدت 20 روز پس از ابلاغ رای داور، ابطال رأی داوری را از دادگاه صالح درخواست کند.
هر کدام از طرفین که رأی داوری بر علیه او صادر شده باید دادخواست خود را بر علیه طرف دیگر طرح کند. دادگاهی که دعوا را به داوری ارجاع داده و یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را داشته، صلاحیت رسیدگی به این دعوا را هم خواهد داشت.