بخشیدن مهریه به معنای صرف نظر کردن زوجه از حق قانونی خود است که طبق عقد نکاح به او تعلق می گیرد. طبق قانون مدنی، زن پس از عقد مالک مهریه می شود و می تواند آن را طلب کند یا از آن بگذرد. وقتی زن تصمیم به بخشیدن مهریه می گیرد، این عمل یا از طریق سند رسمی در دفترخانه و یا به صورت سند عادی انجام می شود و به واسطه آن، زن حق مطالبه مهریه را از خود ساقط می کند.
چرا خانم ها مهریه را می بخشند؟
بخشیدن مهریه تحت شرایط و دلایل مختلفی انجام می شود که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
- حل اختلافات زناشویی و تسریع در فرآیند طلاق
- تمایل زن به کسب حقوق دیگر مانند حق طلاق یا حضانت فرزند
- بخشش مهریه در صورت رضایت و توافق دو طرف برای حفظ روابط خانوادگی
- جلوگیری از مشکلات اقتصادی و حقوقی پس از طلاق
- توافق زن و شوهر برای بخشیدن مهریه در قبال واگذاری اموال یا دارایی های دیگر
شرایط قانونی بخشیدن مهریه شامل موارد زیر است (در عکس مشاهده کنید)
مهریه چگونه بخشیده می شود؟
برای بخشیدن مهریه، زن می تواند از چند روش استفاده کند. یکی از این روش ها مراجعه به دفتر اسناد رسمی و تنظیم سند رسمی بخشش مهریه است. در این حالت، پس از امضای سند، مهریه به صورت قانونی بخشیده می شود. روش دیگر، تنظیم سند عادی یا دست نویس است که در آن زن با نوشتن متنی اعلام می کند که مهریه خود را بخشیده است. هرچند این نوع سند در برخی مواقع مشکلات قانونی به همراه دارد، اما همچنان معتبر است. در تمامی روش ها، حضور شاهدان برای جلوگیری از مشکلات آینده توصیه می شود.
مهریه از روش هایی مثل دادگاه و سند رسمی ابرا گردد (بخشیده شود) که در ادامه به آن میپردازیم.
مهریه چگونه از طریق دفترخانه بخشیده میشود؟
یکی از معتبرترین روش های بخشیدن مهریه، مراجعه به دفترخانه و تنظیم سند رسمی است. در این روش، زن با حضور در دفتر اسناد رسمی و ارائه مدارک لازم، طی یک سند رسمی اعلام می کند که مهریه خود را به همسرش بخشیده است. این سند به طور قانونی و رسمی ثبت شده و از لحاظ حقوقی اعتبار بیشتری نسبت به اسناد عادی دارد. پس از تنظیم سند، دفترخانه این بخشش را به دفتر ازدواج اطلاع داده و آن را در قسمت ملاحظات سند ازدواج ثبت می کند. البته توصیه میشود قبل از انجام اقدامات در دفترخانه های رسمی با یک وکیل خانواده یا وکیل مهریه مشورت کنید.
هزینه بخشش مهریه در دفترخانه چقدر است؟
هزینه بخشیدن مهریه در دفترخانه بستگی به تعرفه های تعیین شده از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک دارد. این هزینه شامل هزینه های اداری، حق الزحمه دفترخانه و ثبت رسمی سند می شود. مبلغ این هزینه ها معمولاً متغیر است و بسته به میزان مهریه و نوع سند تنظیمی متفاوت خواهد بود. در برخی موارد، هزینه های مرتبط با تنظیم سند اقرار یا هبه نیز به این مبلغ اضافه می شود.
چه مدارکی برای ابرا مهریه لازم است؟
برای بخشیدن یا ابرا مهریه، زن باید مدارک زیر را در اختیار داشته باشد تا فرآیند قانونی به درستی انجام شود:
- شناسنامه و کارت ملی زن: برای احراز هویت و اثبات مالکیت مهریه
- عقدنامه یا سند ازدواج: به منظور بررسی شرایط مهریه و ثبت رسمی ازدواج
- سند مربوط به مهریه: در صورتی که مهریه به طور جداگانه در سندی مشخص شده باشد
- حضور شوهر: در برخی موارد برای امضای سند بخشش یا ابرا حضور شوهر نیز الزامی است
- سایر مدارک حقوقی: مانند هرگونه اسناد مرتبط با مهریه در صورت وجود
نمونه متن اقرارنامه ابرا مهریه
من، [نام زن]، فرزند [نام پدر]، به اقرار و اقرارنامه، ابراء می نمایم که مهریه من به میزان [مبلغ مهریه] که در عقدنامه من و [نام شوهر] ذکر شده است، توسط شوهرم [نام شوهر] به من پرداخت شده است/بخشیده شده است.
من اقرار می کنم که هیچ طلبی از شوهرم در خصوص مهریه ندارم و از این پس، هیچ گونه ادعایی در این خصوص نخواهم داشت.
این اقرارنامه در تاریخ [تاریخ] در دفترخانه [شماره دفترخانه] به امضای من رسید.
امضاء: [امضاء زن]
تاریخ: [تاریخ]
انواع روش های بخشش(ابرا) مهریه
بخشیدن یا ابرا مهریه می تواند از راه های مختلفی انجام شود. در زیر به انواع روش های رایج بخشیدن مهریه اشاره می کنیم:
۱-بخشش مهریه در طلاق توافقی
در طلاق توافقی، زن و شوهر با توافق یکدیگر تصمیم به جدایی می گیرند. در این حالت زن می تواند مهریه خود را به شوهر ببخشد تا روند طلاق سریع تر و با هزینه کمتر پیش برود. این نوع بخشش اغلب به دلیل توافقات دوجانبه و برای حل مسائل مالی بین طرفین صورت می گیرد.
۲-بخشش مهریه با سند عادی
زن می تواند مهریه خود را با تنظیم یک سند عادی به شوهر ببخشد. این سند ممکن است در قالب یک دست نوشته ساده تنظیم شود، اما اعتبار آن نسبت به سند رسمی کمتر است. برای جلوگیری از مشکلات حقوقی، حضور شاهدان و تأیید رسمی این سند توصیه می شود.
اعتبار سند عادی بخشش مهریه
اگرچه بخشش مهریه با سند عادی از نظر قانونی معتبر است، اما ممکن است در دادگاه ها به دلیل نبود تأیید رسمی یا حضور شاهدان با چالش مواجه شود. بهتر است برای اطمینان از اعتبار قانونی آن، سند در دفترخانه ثبت شود.
۳-بخشش مهریه بدون بازگشت (متن بخشش مهریه بدون بازگشت)
در این روش، زن مهریه خود را به طور کامل و قطعی به شوهر می بخشد و هیچ حقی برای بازگشت به مهریه باقی نمی گذارد. این نوع بخشش معمولاً با تنظیم سند رسمی در دفتر اسناد انجام می شود تا از نظر حقوقی غیرقابل بازگشت باشد.
۴-بخشش مهریه به صورت دست نوشته (متن بخشش مهریه روی کاغذ)
در این روش، زن با نوشتن یک دست نوشته ساده اعلام می کند که مهریه خود را بخشیده است. این نوع بخشش مهریه باید حتماً با حضور شاهدان انجام شود تا از نظر حقوقی معتبرتر باشد. در غیر این صورت، ممکن است در آینده به چالش کشیده شود.
۵-بخشش شفاهی مهریه
بخشش شفاهی مهریه، زمانی است که زن به طور شفاهی مهریه خود را به شوهر می بخشد. این روش به دلیل نبود سند مکتوب و رسمی، می تواند در آینده مشکلاتی از نظر اثبات در محاکم ایجاد کند.
۶-بخشش مهریه بدون شاهد
اگرچه از نظر قانونی زن می تواند بدون حضور شاهد مهریه خود را ببخشد، اما این روش ممکن است در آینده مشکلات حقوقی ایجاد کند، زیرا در نبود شاهد، اثبات ادعای بخشش مهریه دشوار خواهد بود.
چرا باید برای بخشش مهریه شاهد حضور داشته باشد؟
حضور شاهد برای اطمینان از قانونی و معتبر بودن بخشش مهریه بسیار مهم است. شاهدان می توانند در صورت بروز هرگونه اختلاف در آینده، صحت و درستی بخشش را تأیید کنند و از ادعاهای بعدی مبنی بر اجبار یا اکراه جلوگیری نمایند.
۷-بخشیدن مهریه قبل از طلاق
زن می تواند قبل از انجام مراحل رسمی طلاق، مهریه خود را به شوهر ببخشد. این روش معمولاً برای تسریع در فرآیند طلاق و کاهش هزینه های دادرسی استفاده می شود. در این صورت، زن حق مطالبه مهریه در آینده را از دست می دهد.
۸-بخشش مهریه در ازای حق طلاق (حق طلاق و بخشش مهریه)
زن می تواند در ازای دریافت حق طلاق از شوهر، مهریه خود را ببخشد. این توافق معمولاً به صورت رسمی در دفتر اسناد ثبت می شود تا از نظر حقوقی معتبر باشد.
مزایای بخشیدن مهریه برای گرفتن حق طلاق
یکی از مزایای این روش این است که زن می تواند بدون مواجهه با پیچیدگی های حقوقی، کنترل بیشتری بر فرآیند طلاق داشته باشد و با استفاده از حق طلاق خود به طور مستقل درخواست طلاق دهد.
معایب بخشیدن مهریه برای گرفتن حق طلاق
از معایب این روش، از دست دادن حق قانونی مطالبه مهریه است که ممکن است در آینده مشکلات مالی برای زن ایجاد کند. همچنین، در صورتی که به هر دلیل طلاق صورت نگیرد، زن مهریه خود را از دست داده است.
۹-ابرا مهریه برای گرفتن حضانت فرزند
زن می تواند با بخشیدن مهریه خود به شوهر، حضانت فرزند را به عنوان حق متقابل به دست آورد. این توافق معمولاً برای زنانی است که حاضرند مهریه خود را ببخشند تا حضانت فرزند را دریافت کنند.
۱۰-بخشش مهریه در عقد موقت (صیغه)
در عقد موقت نیز زن می تواند مهریه خود را به شوهر ببخشد. این بخشش به طور قانونی معتبر است و به شرط وجود مدارک مکتوب یا شاهدان قابل اثبات است.لازم به ذکر است که از نظر قانون ازدواج و طلاق مهریه در عقد موقت شرایط خاصی دارد. همچنین نحوه مطالبه مهریه هم در عقد موقت یا صیغه کمی متفاوت تر از ازدواج دائم است.
۱۱-بخشش مهریه در حضور شاهد
بخشیدن مهریه در حضور شاهد از نظر حقوقی محکم تر است و احتمال مشکلات قانونی در آینده را کاهش می دهد. حضور دو شاهد بالغ و عاقل می تواند صحت و درستی بخشش را تضمین کند.
۱۲-بخشش مهریه بدون اجازه پدر
زن برای بخشیدن مهریه خود نیازی به اجازه پدر یا ولی قهری ندارد. زن به عنوان مالک قانونی مهریه می تواند در مورد آن تصمیم بگیرد و بدون نیاز به رضایت پدر آن را ببخشد.
۱۳-بخشش مهریه در طلاق غیابی
در طلاق غیابی، زن می تواند با بخشیدن مهریه خود به دادگاه درخواست طلاق بدهد. این بخشش معمولاً در مواردی انجام می شود که شوهر در کشور حضور ندارد یا امکان پیگیری حقوقی از او دشوار است.
۱۴-ابرا مهریه قبل از عقد و ازدواج
زن می تواند پیش از انجام عقد و ازدواج، با تنظیم سندی مهریه خود را به شوهر ببخشد. این نوع بخشش معمولاً در توافقات مالی پیش از ازدواج یا در چارچوب قراردادهای خاص انجام می شود.
۱۵-بخشش مهریه در خارج از کشور
زن می تواند در خارج از ایران نیز مهریه خود را به شوهر ببخشد. این بخشش باید مطابق با قوانین کشور محل اقامت و همچنین قوانین ایران باشد تا از نظر حقوقی معتبر تلقی شود. البته برای طی کردن بهتر روال قانونی بهتر است مشور های لازم با وکیل مهریه ایرانیان خارج از کشور که هم به قوانین ایران هم به قوانین کشور محل سکونت زوجه تسلط دارد، انجام شود.
۱۶-بخشش مهریه در طلاق خلع
در طلاق خلع، زن می تواند بخشی یا تمام مهریه خود را به شوهر ببخشد تا رضایت او برای طلاق را به دست آورد. این بخشش تا پایان دوران عده قابل بازگشت است و زن می تواند از بذل خود منصرف شود.
۱۷-بخشش مهریه با تهدید
اگر زن تحت فشار یا تهدید مهریه خود را ببخشد، این بخشش از نظر قانونی معتبر نیست. زن می تواند با اثبات تهدید یا اجبار در دادگاه، این بخشش را ابطال کند.
۱۸- ابرا ذمه مهریه
ابرا ذمه مهریه به معنای این است که زن به طور کامل از حق خود نسبت به مهریه صرف نظر می کند و ذمه شوهر را از پرداخت مهریه آزاد می کند. این بخشش غیرقابل بازگشت است و زن پس از آن نمی تواند مهریه را مطالبه کند.
آیا امکان فریب در بخشش مهریه وجود دارد؟
در برخی موارد بله. زوجه ممکن است تحت شرایط فریب یا اطلاعات نادرست اقدام به بخشیدن مهریه خود کند. فریب در بخشش مهریه زمانی رخ می دهد که شوهر با ارائه اطلاعات غلط یا تحت فشار قرار دادن زن، او را به بخشیدن مهریه ترغیب کند. اگر زن بتواند اثبات کند که در زمان بخشیدن مهریه فریب خورده است، این بخشش از نظر قانونی معتبر نبوده و زن می تواند با ارائه دلایل کافی به دادگاه، این بخشش را ابطال کند. برای اطلاعات بیشتر مقاله فریب در بخشش مهریه را مطالعه کنید.
سند بخشش مهریه چگونه ابطال میشود؟
در صورتی که زن پس از بخشیدن مهریه متوجه شود که این کار تحت شرایط فریب، اکراه یا اجبار انجام شده است، می تواند درخواست ابطال سند بخشش مهریه را از دادگاه مطرح کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و شواهد موجود، اگر فریب یا اجبار در فرآیند بخشیدن مهریه اثبات شود، سند را باطل کرده و زن مجدداً می تواند مهریه خود را مطالبه کند.
بذل مهریه به چه معناست؟
بذل مهریه به معنای این است که زن با رضایت کامل، بخشی یا تمام مهریه خود را در شرایطی خاص به شوهر می بخشد. این عمل معمولاً در زمان طلاق خلع انجام می شود، زمانی که زن برای دریافت طلاق حاضر به بخشیدن مهریه خود می شود. بذل مهریه در زمان عده طلاق خلع قابل بازگشت است، یعنی زن می تواند تا پایان عده از بخشش خود منصرف شود و مهریه را دوباره مطالبه کند.
هبه مهریه یعنی چه؟
هبه مهریه به این معناست که زن به طور کامل و بدون انتظار هیچ گونه عوض، مهریه خود را به شوهر می بخشد. هبه مهریه می تواند به صورت رسمی در دفتر اسناد ثبت شود یا به طور عادی و دست نویس انجام گیرد. در برخی موارد، هبه مهریه قابل بازگشت است، البته به شرطی که عین مهریه همچنان موجود باشد. این بخشش برخلاف بذل مهریه، بیشتر به نیت لطف و بدون شرط انجام می شود.
فرق بین بذل و هبه مهریه چیست؟
بذل و هبه مهریه هر دو به معنای بخشیدن مهریه توسط زن است، اما تفاوت هایی میان این دو وجود دارد:
- بذل مهریه: معمولاً در شرایط طلاق خلع انجام می شود و زن بخشی از مهریه خود را در مقابل طلاق به شوهر می بخشد. این بذل مهریه تا پایان دوران عده قابل بازگشت است.
- هبه مهریه: به معنای بخشیدن کامل و بدون انتظار عوض مهریه به شوهر است. هبه می تواند رسمی یا عادی باشد و در برخی موارد، اگر عین مهریه موجود باشد، زن می تواند از هبه بازگردد.
- نیت: بذل بیشتر برای کسب منفعت یا توافقی مانند طلاق انجام می شود، در حالی که هبه بیشتر به نیت لطف و بدون انتظار مقابل است.
صلح مهریه به شوهر از نظر حقوقی به چه معناست و چه شرایطی دارد؟
در برخی موارد، زن می تواند مهریه خود را از طریق عقد صلح به شوهر ببخشد. این عمل حقوقی به معنای این است که زن و شوهر به توافق می رسند که مهریه زن در قبال یک مال یا حق دیگری به شوهر واگذار شود. عقد صلح نسبت به هبه و بذل مهریه معتبرتر و دارای پشتوانه قانونی قوی تری است. در این نوع بخشش، امکان بازگشت وجود ندارد، مگر اینکه در متن صلح نامه به شرایط خاصی اشاره شده باشد.
بخشش مهریه در قالب قرارداد صلح (تعریف صلح نامه بخشش مهریه و موارد قانونی آن)
در این روش، زن با شوهر توافق می کند که مهریه خود را به طور کامل یا جزئی به وی صلح کند. این صلح می تواند در ازای دریافت مال یا حقوق دیگر از شوهر باشد. پس از تنظیم و امضای صلح نامه، مهریه به صورت رسمی بخشیده می شود و امکان بازگشت آن وجود نخواهد داشت.
مهریه قابل برگشت چیست و چه شرایطی دارد؟
مهریه قابل برگشت به شرایطی اطلاق می شود که زن پس از بخشیدن مهریه خود، تحت شرایط قانونی مشخصی بتواند از بخشش خود برگردد و مهریه را دوباره مطالبه کند. این موضوع به ویژه در بذل مهریه در طلاق خلع دیده می شود، که زن می تواند تا پایان دوران عده از بخشش خود منصرف شود. همچنین، اگر زن مهریه را به صورت هبه کرده باشد و عین مهریه باقی مانده باشد، امکان بازگشت نیز وجود دارد. البته سوالی که شاید در ادامه پیش بیاید این است که «آیا بخشش مهریه قابل برگشت است؟» که کاملا بستگی به شرایط بخشش دارد و جواب کلی برای آن وجود ندارد.
مهریه غیر قابل برگشت یعنی چه؟
مهریه غیر قابل برگشت به مواردی اطلاق می شود که زن مهریه خود را به طور کامل و بدون حق بازگشت ببخشد. بخشش مهریه بدون بازگشت معمولاً در مواردی همچون صلح مهریه یا ابرا رخ می دهد. در این حالت، زن حق مطالبه دوباره مهریه خود را نخواهد داشت و بخشش به صورت نهایی و قطعی انجام می شود.
آیا بعد از بخشیدن مهریه می توان آن را مطالبه کرد؟
بسته به نوع بخشش، پاسخ متفاوت است. اگر مهریه به طور کامل و قطعی ابرا یا هبه شده باشد، امکان بازگشت وجود ندارد. اما اگر در طلاق خلع مهریه بخشیده شده باشد، زن تا پایان دوران عده می تواند از بذل خود منصرف شود و مهریه خود را مطالبه کند. برای اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحه «راهنمای قدم به قدم مطالبه مهریه» رجوع کنید.
آیا زن برای این که مهریه اش را ببخشد ملزم به رعایت کردن شرایط خاصی است؟
بله، زن باید از نظر حقوقی اهلیت داشته باشد و عمل بخشیدن باید به طور کاملاً اختیاری و بدون اجبار صورت گیرد. همچنین، بخشش مهریه در دفتر اسناد رسمی یا با سند معتبر انجام شود.
آیا بخشیدن مهریه روی برگه عادی منع قانونی دارد؟
خیر، بخشش مهریه با سند عادی نیز از نظر قانونی معتبر است، اما بهتر است این عمل با حضور شاهدان انجام شود تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
چه مدارکی برای بخشیدن مهریه در دفتر اسناد رسمی لازم خواهد بود که همراه زن باشد؟
مدارکی مانند شناسنامه و کارت ملی زن و شوهر، سند ازدواج و در برخی موارد حضور شوهر برای امضای سند بخشش لازم است.
آیا بخشیدن مهریه برای گرفتن حق طلاق است؟
در برخی موارد، زن ممکن است مهریه خود را در ازای دریافت حق طلاق به شوهر ببخشد. این توافق باید به صورت رسمی ثبت شود تا از نظر حقوقی معتبر باشد.
آیا برای بخشش مهریه اجازه پدر لازم است؟
خیر، زن نیازی به اجازه پدر یا ولی قهری برای بخشیدن مهریه ندارد. زن به عنوان مالک مهریه می تواند به طور مستقل تصمیم بگیرد.
آیا دست نوشته بخشش مهریه اعتبار دارد؟
بله، دست نوشته مهریه از نظر قانونی اعتبار دارد، اما بهتر است با حضور شاهدان امضا شود تا در آینده مشکلات قانونی به وجود نیاید.
