همانطور که می دانید مهریه از حقوق قانونی زن است که مرد نیز موظف به پرداخت آن می باشد. گاهی زن به دلایل متعدد اقدام به بخشیدن مهریه خود می کند. بخشیدن مهریه روش های مختلفی دارد. لازم به ذکر است که امکان رجوه از بخشش مهریه نیز تحت شرایط خاصی وجود دارد. ما در این مقاله سعی کردیم روش های پرداخت و امکان رجوع از هر یک را بررسی کنیم.
منظور از بخشیدن مهریه چیست؟
در زمینه مهریه ممکن است با بحث بخشیدن مهریه مواجه شوید. در ماده 1082 از قانون مدنی آمده است که زن پس از جاری شدن خطبه عقد مالک رسمی مهریه می شود و می تواند هرگونه دخل و تصرفی در آن داشته باشد. حال اگر زن با استفاده از سند عادی یا رسمی، تمام یا قسمتی از مهریه اش را به همسر خود ببخشد، این عمل بخشش مهریه نام دارد. برای آن که زوجه با بخشش مهریه خود ضرر و و زیانی نبیند بهتر است ابتدا با وکیل مهریه مجرب مشورت نماید.
برای اطلاع از قوانین و مقررات مطالبه مهریه با وکیل مهریه در سهروردی(دکتر عبدالمحمد) مشورت نمایید.
روش های بخشیدن مهریه
- روش اول این است که زن طی سند یا نوشته ای اقرار به دریافت مهریه داشته و این نوشته را به مرد داده باشد. در این حالت اگر زمانی از کرده خود پشیمان شود انکار آن دشوار خواهد بود. زیرا ادعای زن انکار بعد از اقرار محسوب شده که در محاکم مسموع نخواهد بود. مثلا اگر زوجین برای بخشیدن مهریه به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و زن نیز اقرار نامه بخشش مهریه را امضا کند، این بدین منظور است که زن مهریه خود را دریافت کرده است و ادعای عدم دریافت مهریه پذیرفته نخواهد شد. اما طبق ماده 1277 قانون مدنی، زن می تواند ثابت کند که اقرار او فاسد یا مبنی بر اشتباه بوده، در این صورت ادعای عدم دریافت مهریه زن پذیرفته خواهد شد. برای اثبات این امر می توان از وکیل مهریه کمک گرفت.
- اگر زوجه ذمه زوج را از مهریه ای که دارد و دریافت نیز نشده، بری کند، که در اصطلاح به آن ابرا گویند، مهریه زن بخشیده می شود. طبق ماده 289 از قانون مدنی: «ابرا عبارت است از اینکه دائن از حق خود به اختیار صرف نظر نماید» و طبق این ماده هنگامی که زن مهریه خود را ابرا می کند دیگر امکان رجوع وجود نخواهد داشت.
- اگر در قالب عقد صلح، مهریه در عوض چیزی صلح شده باشد، دیگر امکان رجوه مهریه به زن وجود نخواهد داشت.
- اگر سند دست نویس یا نوشته ای بین زوجین رد و بدل شود که طی آن میزان مهریه کم یا زیاد شود، بر حسب نظریه شورای نگهبان، این سند شرعی نبوده و ارزش قانونی ندارد، درواقع بلااثر می باشد.
- اگر زن در قالب بذل تمام یا مقداری از مهریه خود را در طلاق خلع ببخشد، در ایام عده زن امکان رجوع از بذل مهریه را خواهد داشت.
- زن مهریه خود را هبه کند، این بدین معنی است که زن طی نوشته ای در دفتر اسناد رسمی یا نوشته عادی مهریه خود را ببخشد. در این حالت نظرات مختلفی وجود دارد. برخی قضات بر این باورند که واهب می تواند به آنچه که بخشیده رجوع نماید البته به شرط باقی ماندن عین آن ها، برخی نیز با توجه به ماده 806 از قانون مدنی بر این باورند که در صورتی که فردی حق خود را به مدیون ببخشد دیگر حق رجوع نخواهد داشت.
- زن برای دریافت، ابرا یا هبه مهریه خود نیازی به اجازه پدر یا جد پدری خود ندارد. اما برخی دفاتر اسناد رسمی اصرار به حضور نزدیکان درجه 1 زن دارند که آن هم برای مصلحت اندیش شرایط خود و زن می باشد.
شرایط لازم برای بخشش مهریه
زن برای بخشیدن انواع مهریه در دفترخانه یا طی سند عادی باید شرایطی را دارا باشد. در غیر اینصورت این بخشش قانونی نخواهد بود. این شرایط عبارتند از:
- رضایت کامل زن
- دارای اهلیت بوده و صغیر نباشد ( حداقل 18 سال سن داشته باشد)
- به لحاظ عقلی و معیشت مالی در سلامت کامل باشد.
مراحل بخشیدن مهریه در دفتر اسناد رسمی
زن مالک مهریه می باشد به همین منظور نیز بخشیدن مهریه منع قانونی برای او نخواهد داشت. برای بخشش مهریه بصورت رسمی باید مراحل زیر طی شود:
1. ابتدا با در دست داشتن مدارک لازم به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه نماید. اگر زن با بخشیدن مهریه قرار است حق طلاق را دریافت کند یا مالی از طرف مرد به ایشان منتقل شود، در این حالت حضور مرد نیز الزامی خواهد بود.
2. سند تنظیم شده در دفترخانه برای بخشیدن مهریه دارای چندین محتوا شامل هبه، اقرار، ابرا ، ذمه و … است. حال اگر قصد اقرار داشته باشدی باید اقرارنامه رسمی تنظیم شود.
3. پس از امضای متن بخشش مهریه، مهریه بخشیده خواهد شد. در این زمان دفترخانه نامه ای به دفتر ازدواجی که خطبه عقد زوجین در آنجا خوانده شده، فرستاده و سپس دفتر ازدواج در قسمت ملاحظات مسئله بخشیدن مهریه را ذکر نماید.
بخشیدن مهریه با استفاده از سند عادی
بخشیدن یا ابرا مهریه معمولا در دفتر اسناد رسمی و بصورت رسمی صورت می گیرد. بدینصورت که زن ضمن حضور در دفتر اسناد رسمی، با استفاده از یکی از روش های بخشیدن مهریه، اقدام به بخشش آن خواهد کرد. اما قانون گذار چیزی در مورد بخشیدن مهریه بصورت رسمی مقرر نکرده است. بنابراین با سند عادی نیز می توان مهریه را بخشید که ارزش قانونی نیز دارد. اما بهتر است که دو شاهد عاقل و بالغ سند مذکور را امضا نمایند تا از بروز مشکلات در آینده جلوگیری شود.
مدارک لازم جهت بخشیدن مهریه
یکی از روش های بخشیدن مهریه، بخشش طی سند یا نوشته عادی است که در این حالت به مدارک نیازی نیست. اما گتهی زن در دفتر اسناد رسمی اقدام به بخشیدنه مهریه خود می کند، در این حالت زوجین به مدارک زیر نیاز خواهند داشت:
- شناسنامه و کارت ملی زوجین
- سند ازدواج یا عقدنامه
حال اگر زن پس از بخشیدن مهریه، مبلغ آن یا حق طلاق را از مرد در دفتر اسناد رسمی دریافت نکند، پدر زوج باید در اقرار نامه رسمی این مسئله را تایید نماید.
آنچه در مقاله شرایط و روش های بخشیدن مهریه خواندیم:
در مطالب بالا روش های بخشیدن مهریه، مراحل و مدارک مورد آن را بطور کامل شرح دادیم. لازم به ذکر است که برای آنکه ضمن بخشیدن مهریه مشکلی برای زن ایجاد نگردد، می توان از وکیل مهریه کمک گرفت تا بدون بروز هیچگونه مشکلی زن بتواند مهریه خود را ببخشد.
