زمانی که فردی مرتکب جرم قتل می‌شود، اگر این قتل از نوع قتل عمد باشد که با قصد و آگاهی مرتکب انجام گرفته باشد، مجازات آن قاتل بر طبق قانون مجازات اسلامی قصاص است. قصاص در دو نوع قصاص عضو و قصاص نفس تقسیم‌بندی می‌شود که قصاص نفس زمانی اعمال می‌شود که جرم قتل عمد محقق شده باشد و قاتل هیچ یک از عوامل رافع مسئولیت کیفری را نداشته باشد.
حتی اگر تمام شرایط اعمال قصاص فراهم باشد، اما در صورت وجود موارد سقوط قصاص که در قانون مجازات اسلامی برشمرده شده است، قصاص اعمال و اجرا نخواهد شد. مهم‌ترین موارد سقوط قصاص عفو ولی دم و پرداخت دیه توسط قاتل هستند؛ بنابراین حتی اگر حکم قصاص برای قاتل صادر شود، در صورت وجود هر یک از موارد سقوط قصاص، اجرای آن ممکن نخواهد بود.
گذشت ولی دم
گذشت ولی دمبا صدور حکم قصاص برای فرد مقتول، اجرای آن باید صورت پذیرد، اما درصورتی‌که یکی از موارد سقوط قصاص وجود داشته باشد، مجازات قصاص اعمال نخواهد شد. یکی از این موارد، گذشت ولی دم است. ولی دم یا اولیای دم کسانی هستند که از مقتول ارث می‌برند یا همان ورثه مقتول به استثنا زوج و زوجه. منظور از گذشت ولی دم این است که اولیای دم مقتول را به‌صورت رایگان و مجانی ببخشند و در مقابل، شرطی گذاشته نشود.
اولیای دم می‌توانند قاتل یا مرتکب را در هر مرحله از مراحل دادرسی و شروع به رسیدگی تا صدور حکم ببخشند. به طور مثال، اگر مردی همسر خود را بکشد و مقتول دارای یک پدر و مادر و برادر باشد، پدر و مادر مقتول که دارای حق قصاص هستند می‌توانند قصاص قاتل را بخواهند. در غیر این صورت، می‌توانند در هر مرحله از مراحل دادرسی از قاتل گذشت کنند.
گذشت مقتول
از دیگر مواردی که باعث سقوط مجازات قصاص می‌شود، گذشت فرد مقتول است. به‌عبارت‌دیگر، اگر مقتول یا فردی که توسط دیگری کشته شده است، اگر پیش از مرگ خود درصورتی‌که جرم قتل از نوع عمدی بوده، از مرتکب گذشت نماید، مجازات جرم قتل عمد که قصاص است، از فرد قاتل ساقط می‌شود. به‌عبارت دیگر، اگر مقتول قبل از مرگ، قاتل را از قصاص نفس عفو کند، دیگر اولیای دم مقتول حق قصاص قاتل را ندارند، حتی بعد از فوت مقتول نیز نمی‌توانند درخواست قصاص قاتل را از مراجع قضایی داشته باشند، به دلیل آنکه مقتول قبل از مرگ خود این حق را ساقط کرده است.
به طور مثال، اگر فردی دیگری را بکشد، قبل از اینکه مقتول به قتل برسد، می‌تواند قاتل را به‌خاطر جرم قتل و کشتن او ببخشد. در این صورت، قصاص از قاتل ساقط می‌گردد و اولیای دم نمی‌توانند فرد قاتل را قصاص کنند.
فوت قاتل
فوت قاتل بر طبق قانون مجازات اسلامی از جمله مواردی است که موجب عدم اجرای و سقوط مجازات قصاص می‌شود. به این صورت که اگر قاتل در قتل از نوع عمد فوت کند، دیگر قصاص و دیه از قاتل ساقط می‌گردد و اولیای دم مقتول نمی‌توانند از اموال قاتل دیه مطالبه نمایند.
زمان مرگ قاتل و علت مرگ قاتل، تأثیر اعمال یا عدم اعمال مجازات قصاص ندارد. درهرصورت، از عوامل سقوط مجازات، فوت قاتل است. در واقع در صورت تحقق جرم قتل عمد با وجود فوت قاتل، مجازات قصاص ساقط می‌گردد، اما در برخی موارد که در قانون بیان شده، مجازات قصاص اعمال نمی‌شود، از جمله:
– اگر قاتل پدر یا جد پدری فرزند یا نوه خود را بکشد
– اگر مقتول دیوانه یا مجنون باشد و قاتل فرد عاقلی باشد
– اگر قاتل مست باشد و خود را به قصد کشتن مست نکرده باشد
– اگر قاتل دیوانه یا نابالغ باشد
درهرصورت، وجود هریک از موارد فوق، جرم قتل عمد را مستوجب مجازات قصاص نمی‌داند.
چرا باید از وکیل قتل استفاده کنیم؟
در مواردی که فردی مرتکب جرم قتل عمد شود، وجود یک وکیل مدافع از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این شرایط، مجازات قاتل بر اساس قانون مجازات اسلامی، قصاص است، اما حتی اگر تمام شرایط اعمال قصاص فراهم باشد، موارد سقوط قصاص که در قانون ذکر شده، می‌تواند سبب عدم اجرای این مجازات شود.
مهم‌ترین موارد سقوط قصاص، عبارت‌اند از:
- گذشت ولی‌دم: اولیای دم مقتول می‌توانند در هر مرحله از دادرسی، قاتل را ببخشند و از اجرای قصاص صرف‌نظر کنند.
- گذشت مقتول: اگر مقتول قبل از فوت خود، قاتل را ببخشد، دیگر اولیای دم حق قصاص را نخواهند داشت.
- فوت قاتل: اگر قاتل در جریان قتل عمد فوت کند، مجازات قصاص و دیه از او ساقط می‌گردد.
در چنین شرایطی، استفاده از خدمات یک وکیل قتل می‌تواند بسیار مفید باشد. وکیل می‌تواند موارد سقوط قصاص را بررسی کرده و در صورت وجود هریک از این موارد، از اجرای مجازات قصاص جلوگیری نماید. همچنین، وکیل می‌تواند در مذاکره با اولیای دم برای گذشت و پرداخت دیه به‌عنوان جایگزین قصاص، نقش مؤثری ایفا کند؛ بنابراین استفاده از خدمات یک وکیل قتل می‌تواند در موارد قتل عمد، به حفظ حقوق متهم و جلوگیری از اجرای مجازات قصاص کمک کند. برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.
