جرم قتل عمد و ارکان آن

جرم قتل عمد
آنچه راجب «جرم قتل عمد و ارکان آن» قرار است بخوانید :

قتل عمدی عبارت است از سلب حیات از شخصی به وسیله شخصی دیگر بدون مجوز هیچ قانونی

هر جرمی دارای ۳ عنصراست عنصر قانونی وعنصر مادی و عنصر معنوی می ­باشد، لذا جهت تحقق جرم قتل عمد وجود این ۳ عنصر لازم است. در صورت عدم احراز عنصرهای سه­ گانه مذکور صدور حکم بر قتل عمد وجاهت قانونی ندارد.

 

جرم قتل عمد و انواع آن

انواع قتل با توجه به چگونگی ارتکاب به قتل و همچنین نیت ارتکاب کننده به ۲ نوع قتل عمد و قتل غیر عمد دسته بندی می شود. بر اساس ماده ۲۸۹ قانون مجازات اسلامی قتل به ۳ نوع قتل عمد، غیر عمد و خطای محض تقسیم شده است. در بین این ۳ قتل عمد سنگین ترین مجازات را در پی دارد که جرم قتل عمد به معنای سلب حیات و گرفتن جان شخص دیگری به طور عمدی و ارادی و با سوءقصد است که بدون مجوز قانونی انجام گرفته است.

 

میزان جرم قتل عمد

 

ارکان تشکیل دهنده جرم قتل کدامند؟

هر جرمی ۳ رکن دارد که شامل رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی است. بنابراین برای تحقق جرم قتل عمد لازم است این ۳ رکن وجود داشته باشند. در صورتی که این ارکان سه گانه وجود نداشته باشند، حکم صادر شده بر قتل عمدی، وجاهت قانونی ندارد. در برخی از پرونده ها ممکن است دفاعیات لازم ارائه نشوند و در نتیجه جرم قتل عمد صادر شود.

 

رکن قانونی جرم قتل عمد در قانون مجازات اسلامی

این رکن در ماده ۲۸۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ آماده است و به معنی جنایت بر نفس، عضو و منفعت است که شامل سه مورد عمدی، شبه عمدی و خطای محض است. این عنصر به معنای مجازاتی است که در قانون مصوب برای یک جرم در نظر گرفته شده است.

مواردی که جنایت در آن ها عمدی است شامل موارد زیر است:

  • در مواردی که مرتکب با انجام دادن کاری قصد جنایت بر یک شخص یا اشخاصی مشخص یا غیر مشخص را داشته باشد و عملا نیز این جنایت انجام شود . چه کار ارتکابی موجب به وقوع پیوستن آن جنایت بشود چه نشود.
  • هر وقت مرتکب به صورت عمد اقدامی انجام دهد که موجب جنایت شود. خواه کار ارتکابی به صورت نوعی سبب وقوع آن جنایت بشود خواه نشود.
  • هر وقت مرتکب نیت ارتکاب به جنایت نداشته باشد و کاری را نیز که نسبت به افراد متعارف انجام داده موجب وقوع جنایت نشود، اما در خصوص مجنی علیه به دلایلی مثل ضعف، بیماری، پیری یا هر وضعیت خاص مکانی یا زمانی دیگری موجب به وقوع پیوستن جنایت شود، به شرط آنکه مرتکب نسبت به وضعیت نامتعارف منحنی علیه آگاهی داشته باشد.
  • هر وقت که مرتکب نیت انجام جنایت را داشته باشد، بدون آنکه جمع یا فرد مشخصی هدف او بوده باشند جنایت نیز عملا انجام شود. مانند بمب گذاری در مکان عمومی.
  • هر وقت کسی کاری را انجام آن وظیفه او بوده یا قانون وظیفه خاصی را به عهده او گذاشته باشد، ترک کند و به علت آن جنایتی انجام شود که توانایی انجام آن را داشته است. مانند دایه یا مادری که وظیفه شیر دادن به طفل را برعهده دارند، آن را شیر ندهند یا پرستار و پزشکی که وظیفه خود را ترک می کنند.

این ها مواردی است که دانستن آن ها ضروری است و به شما کمک می کنند. شما می توانید برای آگاهی بیشتر درباره مواردی که جنایت عمد محسوب می شوند، از یک وکیل قتل راهنمایی بگیرید.

 

بیشتر بخوانید : جرم تهدید به قتل و مجازات آن

 

تعریف عنصر مادی جرم قتل یا حکم عمد

عنصر مادی جرم قتل به معنای هر گونه فعل یا ترک فعلی که به موجب ماده 290 قانون مجازات اسلامی منجر به سلب حیات انسان دیگری گردد. موضوع جرم قتل حتما باید انسان باشد و یک انسان زنده ای که مورد حمایت قانون بوده و مهدورالدم نیز نباشد، بنابراین اگر شخصی فرد مهدور الدم را بکشد، قصاص نمی شود.

 

تعریف عنصر روانی جرم قتل

عنصر روانی به معنای قصد ارتکاب جرم است . یعنی فرد در فعل و ترک فعلی که انجام می شود قصد داشته باشد و قصد انجام فعل باید یک فعل مجرمانه باشد، لذا ممکن است فرد قصد انجام فعل را داشته باشد؛ ولی آن فعل، فعل مجرمانه و منجر به قتل نباشد؛ مانند کسی که قصد زدن تیری به پرنده را دارد، ولی اتفاقی به انسان اصابت می کند. در خصوص قتل عمد قانونگذار بر بعضی موارد سوء نیت را مفروض می داند . مانند آن جا که شخصی قصد کشتن شخصی را نداشته است اما کاری که انجام داده و منجر به قتل کسی شده است نوعا کشنده می باشد.

 

جرم قتل عمد

 

مجازات جرم قتل عمد چیست؟

مجازات جرم قتل عمد در اصل قصاص است. اگر مردی عمدا به قتل رساندن مرد دیگری کند، اولیای دم مقتول می توانند از مقام قاضی درخواست قصاص قاتل را کنند. در صورتی که مردی به قتل عمد زنی اقدام کند، اولیای دم مقتول برای درخواست قصاص قاتل لازم است نصف دیه را پرداخت کنند.

از دیگر مجازات های این جرم، دیه و حبس است. مجازات دیه در صورتی برای قاتل صادر می شود که اولیای دم مقتول به جای قصاص قاتل به گرفتن دیه با هم توافق کنند. مجازات حبس نیز زمانی اعمال می شود که کسی شاکی قاتل عمدی نباشد، اولیای دم مقتول به قاتل رضایت دهند و یا قاتل بنابر هر دلیلی مانند پرداخت دیه قصاص نشود در این صورت قاتل به ۳ الی ۱۰ سال حبس محکوم می شود.

در مورد مجازات حبس باید گفت که در صورتی که کار قاتل موجب ایجاد اختلال در جامعه شده باشد یا مجازات نکردن قاتل موجب جری شدن سایرین بشود، قاتل به مجازات حبس تعزیری محکوم می شود.

باید گفت که مباحث کیفری به ویژه مبحث قتل بسیار پیچیده هستند. تنظیم لوایح  و طرح دعوی اشتباه ممکن است به روند رسیدگی به پرونده آسیب بزند و دیگر تصحیح کردن آن به هیچ وجه ممکن نباشد. به همین دلیل توصیه می شود قبل از هر اقدامی با یک وکیل قتل در مورد امور مربوطه و اقدامات لازم مشورت کنید.

 

مجازات قتل عمد در قانون مجازات اسلامی

مطابق ماده ۳۸۱ قانون مجازات اسلامی، مجازات قتل عمد در صورت وجود شرایط قانونی و مطالبه ولی دم قصاص است. درصورتی که فردی مرتکب قتل عمد گردد اما هیچ شاکی ای نداشته باشد یا اولیای دم گذشت نمایندو تقاضای قصاص نکنند و یا به هر علت دیگری قصاص در واقع انجام نشود، مجازات جرم قتل، 3تا10 سال حبس خواهد بود. باید متذکرگردید که اولیای دم می توانند تقاضای قصاص نکنند و در عوض درخواست دیه کنند و یا از هر دو مجازات یعنی قصاص و دیه گذشت نموده و بخشش کنند.

 

حکم قاتل زیر ۱۸ سال در قتل عمد چیست؟

به صورت کلی بر طبق مواد ۸۸ تا ۹۱ قانون مجازات اسلامی در خصوص حکم قتل عمد بین نوجوانان  نابالغ زیر ۱۸ سال و افراد بالغ زیر ۱۸ سال تفاوت هایی وجود دارد. نوجوانان غیر بالغ با توجه به سن آن ها به مجازات و اقدامات تربیتی و تامینی اطفال و نوجوانان محکوم می شوند.

از جمله مجازات و اقدامات تربیتی و تامینی می توان به تسلیم کردن به والدین یا هرکسی که دادگاه صلاح بداند، اخطار، تذکر و اخذ تعهد، نصیحت توسط قاضی، انجام خدمات عمومی رایگان، نگه داری در کانون اصلاح و تربیت، اقامت در منزل و پرداخت جریمه نقدی اشاره کرد.

اگر افراد بالغ زیر ۱۸ سال مرتکب قتل شوند، در صورتی که ماهیت جرم ارتکابی را ندانند یا در رشد عقل آن ها شک وجود داشته باشد، قاضی می تواند بسته به سن آن ها حکم به مجازات و اقدامات تربیتی و تامینی کند در غیر این صورت دادگاه می تواند برای نوجوان بالغ زیر ۱۸ سال حکم قصاص صادر کند.

 

نحوه مطالبه دیه در جرم قتل عمد یا قصاص؟

همانطور که پیشتر گفته شد، مجازات اصلی قتل عمد قصاص نفس قاتل است؛ اما درصورتی که اولیای دم گذشت کنند، می توانند به جای درخواست قصاص تقاضای دیه نمایند در مجازات قتل عمد اگر قصاص به هر دلیلی امکان پذیر نبوده باشد حکم به دیه تبدیل می شود. مبلغ دیه در هر سال توسط رئیس قوه قضاییه مشخص می شود.

 

اگر برای پرونده خود به وکیل قتل نیاز دارید می توانید برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۱۵۷۴۲۹۷ تماس بگیرید.

آیا این مطالب به شما کمک کرد؟

میانگین امتیاز این مقاله 0 / 5. تعداد کسانی که امتیاز داده اند : 0

اولین امتیاز دهنده این مقاله باشید.

دکتر رضا عبدالمحمد
دکتر رضا عبدالمحمد

وکیل پایه یک دادگستری به شماره پروانه ٢٨٣٥٦
عضو اتحادیه بین المللی وکلای دادگستری(IBA)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سه × 1 =