نحوه توقیف اموال برای چک برگشتی

مهمترین سند تجاری چک است که یک وسیله پرداخت فوری نیز محسوب می شود. دارنده چک در صورت عدم وصول چک می تواند اموال صادرکننده آن را توقیف و درنهایت از همان طریق وجه چک را دریافت کند. توقیف اموال برای چک برگشتی شرایط و مراحلی دارد که با کمک وکیل چک می توانید از چالش های این مسیر با موفقیت عبور کنید. جهت انجام اقداماتی برای چک ها فرقی نمی کند که تاریخ چک برای زمان حال یا بصورت موجل باشد، در هر صورت با سر رسید تاریخ، می توان نسبت به وصول چک اقداماتی انجام داد. حال اگر فرد با خالی بودن حساب بانکی شخص صادرکننده چک مواجه شود می تواند نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت وجه چک و توقیف اموال برای چک برگشتی اقدام کند.

مراحل توقیف اموال برای چک برگشتی

طبق قوانین و مقررات چک، برای توقیف اموال در مرحله اول، دارنده چک باید ضمن مراجعه به بانک، موجودی حساب بانکی صادرکننده چک را بررسی کند. در صورت عدم موجودی کافی برای پرداخت چک، باید گواهی عدم پرداخت چک را از بانک دریافت کند. در همین حین بانک نیز مشخصات دارنده چک را در پشت چک ظهرنویسی کرده. و دارنده چک نیز باید گواهی مطابقت امضای صادرکننده را از بانک بگیرد. پس از انجام این مراحل دارنده چک باید به اداره ثبت مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه مطالبه وجه چک برگشتی را به این اداره دهد. موارد بالا درواقع اولین قدم برای توقیف اموال برای چک برگشتی می باشد.

سپس دارایی های صادرکننده چک توسط اداره ثبت بررسی می شود. حال اگر دارایی صادرکننده چک بیش از مستثنیات دین باشد، اموال قابل توقیف برای چک برگشتی توقیف خواهد شد. پس از توقیف، اموال طی مراحلی به فروش رسیده و وجه چک نیز از فروش اموال پرداخت خواهد شد. علاوه بر وجه چک، هزینه حق الاجرا نیز از فروش اموال توقیف شده برای چک برگشتی پرداخت خواهد شد. اگر دارایی صادرکننده چک کافی نباشد، امکان توقیف اموال برای چک برگشتی وجود ندارد. در این زمان پرونده به دادگاه عمومی ارجاع داده می شود و ذینفع باید در دادگاه صالح دادخواست خود را به ثبت برساند.

مراجع صلاحیت دار جهت توقیف اموال برای چک برگشتی

از آنجا که پرداخت وجه چک بصورت آنی است، برای مواقع عدم پرداخت وجه چک قانون ضمانت اجرای خاصی جهت پرداخت آن در نظر گرفته است. نحوه کار توقیف اموال برای چک برگشتی در هر یک از این مراجع متفاوت است که در اینجا به توضیح آن ها می پردازیم:

1. مراجع کیفری

اگر تاریخ چک صادر شده، تاریخ روز باشد، دارنده چک با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت چک، واخواست و ابطال تمبر، با مراجعه به مراجع قضایی (مرجع کیفری و دادسرایی که در محل بانک صادرکننده گواهی عدم پرداخت)، می تواند درخواست حکم جلب یا حکم احضار به دادسرا را تقدیم کند. در هرصورت، در صورت عدم پرداخت وجه چک، چک مورد نظر، چک بلامحل شناخته می شود که این خود جرم محسوب می شود.

دارنده چک می تواند به منظور جلوگیری از فرار شخص به دلیل عدم پرداخت دین خود، در دادسرا دادخواست تنظیم کند. بدینصورت که به روش تأمین خواسته کیفری و بخاطر ورود ضرر و زیان ها، به میزان مبلغ چک از اموال صادرکننده چک را توقیف نماید.

یکی از روش های وصول چک برگشتی، توقیف اموال برای چک برگشتی از روش تأمین خواسته در مراجع کیفری می باشد. که تنها در موارد زیر امکان پذیر است:

• چک موجل نبوده و به تاریخ روز صادر شده باشد.
• صدور چک به جهت امانت یا ضمانت نباشد.
• عدم سفید امضا بودن چک.
• کمتر از شش ماه از تاریخ صدور چک یا گواهی عدم پرداخت وجه چک گذشته باشد.
• عدم انتقال چک به شخصی دیگر پس از صدور گواهی عدم پرداخت وجه چک.

2. مراجع ثبتی

درصورتی که وجه چک به روش کیفری قابل مطالبه نباشد، باید از طریق مراجع ثبتی اقدام کرد. برای این کار نیز باید هزینه ی اجرای ثبت پرداخت گردد. از طریق مراجع ثبتی می توان اموالی را که بنام صادرکننده چک می باشند معرفی و توقیف نمود. سپس با به مزایده گذاشتن اموال توقیف شده و فروش آن ها یا انتقال سند رسمی به دارنده چک، وجه چک وصول شود.

نکته حائز اهمیت در توقیف اموال برای چک برگشتی از طریق مرجع ثبتی، این است که تنها هنگام عدم صدور گواهی عدم پرداخت وجه چک، امکان پذیر است. گواهی عدم پرداخت وجه چک در مواردی مانند عدم تطابق دست خط و امضای صادرکننده چک با امضا و دست خطر موجود در چک صادر نخواهد شد.

مدارک لازم برای مطالبه چک از طریق اجرای ثبت

• کارت ملی شخص دارنده چک
• اصل و کپی برابر اصل چک و گواهی عدم پرداخت وجه چک
• دریافت و تکمیل تقاضای صدور اجراییه اداره ثبت
• گواهی بانک مبنی بر تطابق امضای درج شده در چک با نمونه امضای موجود در بانک

3. مراجع حقوقی

از آنجا که رسیدگی به پرونده در مراجع قضایی پروسه طولانی مدت و زمانبری دارد، در توقیف اموال برای چک برگشتی تنها زمانی کاربرد دارد که شیوه کیفری و ثبتی امکان پذیر نباشند.

دارنده چک می تواند پیش از اقامه دعوی و تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک برگشتی، با واخواست چک از شیوه تأمین خواسته اموال منقول و غیر منقول صادرکننده چک را توقیف نماید. دارنده چک حتی می تواند طلبی که صادرکننده چک نزد اشخاص سومی دارد را هم به توقیف در آورد. اگر صادرکننده چک پس از تنظیم دادخواست یا اظهارنامه به جهت فرار از دین، اموالی را به دیگری منتقل کند، دارنده چک می تواند از انتقال آن جلوگیری به عمل آورد.

مزیت بزرگ روش حقوقی نسبت به سایر روش ها این است که در روش کیفری و ثبتی توقیف اموال برای چک برگشتی تنها نسبت به صادرکننده چک امکان پذیر است. اما در روش حقوقی نسبت به مسئولین چک نیز امکان پذیر می باشد. و می توان از آن ها نیز درخواست مطالبه وجه چک برگشتی و وصول آن را داشت.

هزینه توقیف اموال برای چک برگشتی

دادگاه برای انجام دعاوی مربوط به توقیف اموال، 3/5 درصد از ارزش یا مبلغ آن را به عنوان هزینه دادرسی دریافت می کند. بدین صورت که ابتدا مبلغی به عنوان تأمین برای جبران خسارت های احتمالی به دادگاه تقدیم می شود. سپس اگر رأی دادگاه به نفع طلبکار صادر شد مبلغ گرفته شده به طلبکار پس داده می شود.

کلام آخر

یکی از راه های مطالبه وجه چک توقیف اموال برای چک برگشتی می باشد. توقیف اموال برای جلوگیری از فرار از دین صادرکننده چک انجام می شود و روش های مختلفی دارد که مفصلاً در مورد آن ها صحبت کردیم.