قوانین گرفتن مهریه (در سال 1403)

مهریه، مالی که به موجب عقد نکاح به ملکیت زن در می آید، در شرایط مختلف زندگی مشترک و حتی پس از طلاق می تواند موضوع اختلاف و دعاوی حقوقی شود. با توجه به تغییرات قوانین و پیچیدگی های حقوقی مرتبط با مهریه، آگاهی از حقوق و تکالیف هر یک از زوجین در این زمینه ضروری است. در این مقاله، به بررسی نحوه و شرایط مطالبه مهریه، روش های اجرایی و سایر نکات مهم مرتبط با این موضوع خواهیم پرداخت تا به شما در درک بهتر مهریه و قوانین آن کمک کنیم.

تعریف حقوقی مهریه و در چه صورتی به زن تعلق نمیگیرد؟

مهریه عبارت است از مالی که به موجب عقد نکاح به ملکیت زن درآمده و میتواند در آن تصرف نموده و یا هر زمان که بخواد میتواند آن را مطالبه کند و زوج موظف به پرداخت است.

یکی از سریع ترین راه ها برای مطالبه مهریه مراجعه به دوایر اجرای ثبت اسناد رسمی باشد که در این رابطه زوجه می بایستی اول به دفتر خانه ای که در آن ازدواج نموده و سند ازدواج تنظیم شده است مراجعه کند و بر اساس قانون ،مهریه خود را دریافت کنند.پس از صدور اخطار سر دفتر محترم اسناد رسمی ازدواج پرونده به دوایر اجرای ثبت اسناد رسمی ارسال خواهد شد و اجراییه طبق مدت قانونی در دوایر ثبت صادر می شود و برای زوج ارسال شده و در آخر زن می تواند از این طریق کلیه حقوق مالی خود را وصول نمیاد.

البته در قانون جمهوری اسلامی ایران قوانینی و مواد قانونی وجود دارد که مهریه میتواند به زوجه تعلق نگیرد. که موارد شامل بخشش غیر قابل برگشت مهریه توسط زوجه و سایری مواردی که در مقاله «مواردی که مهریه به زن تعلق نمی گیرد» بررسی کرده ایم.

طبق قانون جدید نحوه اجرای محکومیت های مالی امکان استعلام از ادارات و مراجع دولتی با درخواست کشف اموال مرد میسر بوده و البته مطابق قوانین گذرنامه زوج میتواند همسر خود را تا پرداخت کامل مهریه از کشور ممنوع الخروج کند.

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

روش دیگر به اجرا گذاشتن مهریه،طرح دادخواست حقوقی در دادگاه خانواده محل زندگی زن و یا محل اقامت مرد به وسیله وکیل مهریه یا خود شخص می باشد.

این نوع دعاوی با تامین خواسته برای مهریه ، میتواند کلیه دارایی و اموال منقول و غیر منقول را تا صادر شدن رای قطعی دادگاه بازداشت کند.

این امکان که ما گزارش دقیقی از اموال آقا به دست آوریم از طریق استعلام از بانک ها ،شهرداری ،ادارات ثبت و مراجع دخیل وجود دارد.

درخواست مهریه جزو دعاوی مالی بوده و اگر مهریه سکه طلا باشد ،ملاک دادرسی آن قیمت سکه در زمان تحویل دادخواست مطالبه مهریه می باشد و اگر مهریه به صورت وجه نقد باشد برابر با نرخ شاخص بانک مرکزی محاسبه شده و آن مبلغ ملاک اعتبار خواهد بود.

مطالبه مهریه حتی بدون درخواست طلاق هم امکان پذیر می باشد و زن میتواند حتی در خانه شوهر خود درخواست دریافت مهریه را داشته باشد.
در بحث صیغه موقت (که اکثرا صیغه نامه های ازدواج موقت سند عادی می باشد) در شرایطی که در دفتر ازدواج تنظیم و به صورت رسمی ثبت شده باشد،مهریه مندرج از طریق دادگاه قابل مطالبه می باشد.زوجه در عقد موقت (چه تمکین کرده باشد یا نه و حتی اینکه مدت تمام شده باشد)، حق دارد مهریه خود را مطالبه کند.

رضا عبدالمحمد وکیل پایه یک دادگستری،اگر مشکلی در ضمینه دعاوی خانوادگی دارید به ما سر بزنید و مشکل خود را بازگوکنید.

سخنگوی کمیسیون قضائی مجلس خبر از طرح جدیدی مبنی بر حذف زندان برای مهریه هایی که بیش از پنج سکه هستند داد و علت آن را افزایش قیمت سکه و لزوم زندانی نبودن مردان برای کار کردن و پرداخت مهریه بیان کرد، این در حالی است که در شرایط فعلی و با وجود چنین طرح هایی مردان می توانند با درخواست اعسار و تقسیط مهریه برای بدهکاری مهریه به زندان نروند.
متاسفانه در چند سال اخیر شرایط اقتصادی جامعه به گونه ای شده است که پرداخت مهریه برای کسی مقدور نیست.به همین خاطر لزوم چنین طرح هایی احساس می شود اما باید این را در نظر گرفت که همین شرایط برای زنان نیز وجود دارد؛ زنانی که بدون داشتن پشتوانه مالی ناگزیر به دریافت مهریه اند همچنین زنان رها شده که برای گذران زندگی نیازمند همین مهریه هستند و گاها زندانی کردن مردان را بهانه ای برای تسریع پرونده مهریه خود قرار می دهند.

همچنین تضمینی وجود ندارد که با زندانی نشدن مردان مهریه به موقع پرداخت شود، این در حالی است که بنا بر گفته فعالان حقوق زنان چالش های پس از طلاق برای زنان بسیار زیاد است و نمی توان از مشکلات ناشی از نگرفتن مهریه به بهانه “تجارت” مهریه چشم پوشی کرد.

انواع مهریه

1. عندالمطالبه
2. عندالاستطاعه
3. مهرالمسمی
4. مهرالمثل
5. مهرالمتعه

مهریه عندالمطالبه

به بیان ساده تر عندالمطالبه یعنی به محض مطالبه زوجه مرد موظف به پرداخت میشود. عندالمطالبه مهریه ای است که زوجه هر زمان که اراده کند میتواند آن را مطالبه کند و تا زمانی که مرد مهریه را به زن نپردازد زوجه میتواند از حق حبس خود استفاده کند و تمکین نکند. م.۱۰۸۵. زوجه می تواند با مراجعه به اجرای اسناد رسمی مهریه اش را وصول کند و مراجعه به شورای حل اختلاف و دادگاه خانواده نیز برای دادخواست مهریه امکان پذیر است.

مهریه عندالاستطاعه

یعنی زوجه زمانی میتواند مهریه را مطالبه کند و زوج را ملزم به پرداخت کند که استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند یعنی زوج توان پرداخت داشته باشد.

مهرالمسمی

این نوع مهریه با توافق طرفین در هنگام عقد نکاح ذکر میشود در صورت تعیین مهر و قبل از نزدیکی در طلاق نصف مهر به زوجه تعلق میگیرد م.۱۰۹۲. و در مورد فسخ به جهت عنن نصف مهر تعلق میگیرد.

مهرالمثل

در صورت جهل زن به بطلان نکاح و در صورت نزدیکی مهرالمثل تعلق میگیرد. در صورت عدم تعیین مهر با نزدیکی مهرالمثل به زوجه تعلق میگیرد اگر بدون نزدیکی باشد در فسخ به جهت عنن نصف مهرالمثل تعلق میگیرد م.۱۰۸۸

مهرالمتعه

در عقد نکاح در صورت عدم تعیین مهر و قبل نزدیکی در طلاق مهرالمتعه تعلق میگیرد. برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه میشود م.۱۰۹۳ و ۱۰۹۴

نکته: در صورت فسخ نکاح به علت فریب زوجه ،در هیچ فرضی مهر به او تعلق نمی گیرد.

توقیف اموال برای مهریه:

چنانچه زوجه بخواهد از حق قانونی و شرعی خود استفاده کند و شخصا اقدام به مطالبه مهریه کند باید چند نکته را مورد توجه قرار دهد:

چنانچه زوجه اموالی به نام خود داشته باشد و مهریه در سند ازدواج ثبت شده باشد، میتواند با مراجعه به دایره اجرای ثبت با معرفی اموال شوهرش تقاضای توقیف اموال اورا بدهد. اداره اجرای ثبت بعد از درخواست زوجه استعلامی در خصوص اموال زوج میدهد اکر معلوم شد اموالی دارد اقدام به توقیف اموال میکند.

زوجه باید این احتمال را بدهد که قبل از اینکه دایره اجرای ثبت اقدام به توقیف کند،از ترس اینکه زوج اموال را به فروش نرساند باید درخواست صدور قرار تامین خواسته را بدهد. که قانون این حق را در م ۱۰۸ ق آیین دادرسی مدنی برای زوجه قائل شده.که طبق بند ج این ماده دادگاه مکلف به قبول درخواست تامین است. طبق این ماده زن میتواند بدون اینکه هزینه ای بابت خسارت احتمالی بپردازد اقدام به توقیف اموال همسرش را بکند.

با توجه به م. ۲۴ قانون جدید محکومیت های مالی اگر مردی برای تامین مخارج زندگی اش تنها یک تاکسی داشته باشد و از این راه کسب درآمد مبکند نمیتوانیم آن تاکسی راتوقیف کنیم.

اگر زوج هیچ مالی برای توقیف نداشته باشد زن به اداره ثبت اسناد رسمی مراجعه میکند و نامه ای مبنی بر اینکه زوج به نام خود هیچ مالی ندارد دریافت کند. پس از آن برای مطالبه مهریه میتواند به دادگاه خانواده محل اقامت خود یا همسرش مراجعه کند و درخواست مطالعه مهریه را کند.این درخواست در قسمت اجرای احکام مدنی ثبت میشود که چنانچه در آینده زوج اموالی به دست آورد زن امکان توقیف آن هارا داشته باشد. به شرط اینکه تا آن زمان مهریه زن به طور کامل پرداخت نشده باشد.

قبل از بخشنامه جدید، طریقه گرفتن مهریه به دو شکل بود. یکی از روش دادگاه خانواده و دیگری از روش اجرای ثبت. اما بر اساس بخشنامه جدید زوجین نمی توانند مستقیم به دادگاه مراجعه بکنند و اول بایستی از طریق اجرای ثبت اقدام شود.

اجرا گذاشتن مهریه بر طبق قانون جدید:

مطابق بخشنامه جدید نحوه اجرا گذاشتن مهریه به این شکل می باشد:

1.زوجین به دفترخانه ای که ازدواجشان در آنجا ثبت شده مراجعه و درخواست اجرائیه می کنند.

2.اجرائیه صادر می شود و به آدرس طرف مقابل فرستاده می شود و به او ۱۰ روز مهلت داده می شود که مهریه را پرداخت کند که به طور معمول زوج در این مدت زمان مهریه را پرداخت نخواهد کرد.

3.بعد از اینکه مهلت سپری شد و زوج مهریه را پرداخت نکرد زوجه با مدارک به اجرای ثبت مراجعه خواهند کرد و درخواست تشکیل پرونده اجرایی می کنند.

4.در قدم بعدی از دارایی های زوج استعلام گرفته می شود. که در صورت داشتن دارایی دستور توقیف آن صادر خواهد شد.

5.وقتی این مراحل در اجرای ثبت تمام شد اگر دارایی زوج کفایت مهریه را نکرد راهنمایی می شوند که به دادگاه مراجعه کنند و از طریق آن حکم بگیرند زیرا اجرای ثبت مجاز به صدور حکم جلب نیست و به این ترتیب باید مابقی مطالبات را از دادگاه درخواست بکند.

آشنایی با مراحل و قوانین اقدام برای استرداد جهیزیه

مهریه در طلاق توسط مرد:

وقتی مرد تقاضای طلاق می کند باید تمام مهریه زن را بپردازد.

مهریه در طلاق توسط زن:

نوع طلاق در طلاق زوجه، بائن میباشد و زن می بایست در برابر مالی که به شوهر می دهد طلاق دهد و این اموال اکثرا مقداری از مهریه زوجه است که زوجه می پردازد.

مهریه در طلاق توافقی:

پرداخت مهریه در طلاق توافقی منوط به توافق طرفین است. اما با توجه به اینکه نوع طلاق خلع است زوجه باید مقداری از مهریه خود را ببخشد .قانون مبلغ خاصی برای مهریه مشخص نکرده و بستگی به توافق طرفین دارد.

تعیین مهریه در نکاح منقطع الزامی میباشد و عدم تعیین آن موجب بطلان عقد می شود.

مهریه بعد از فوت شوهر:

بعد از اینکه مرد خانواده فوت می کند،تمامی بدهی های او از اموال به جا مانده ( ماترک) پرداخت خواهد شد و ورثه در برابر پرداخت بدهی بیش از اموال به جا مانده مسئولیتی ندارند.به این معنی می باشد که اگر همسر مرد بعد از فوت او طلب مهریه از ماترک بکند اگر اموال به جا مانده از میزان مهریه کمترباشد ورثه شوهر دینی نسبت به پرداخت آن ندارند.

مهریه از خانواده شوهر

زن اجازه این را دارد که یکی از اعضای خانواده شوهر خود را به عنوان ضامن مهریه قرار دهد.این ضمانت از سمت خانواده شوهر می بایستی به صورت رسمی ثبت شود.تمامی اعضا خانواده همسر حتی مادرشوهر میتوانند ضامن شوند ،در نتیجه بعد از فوت همسر از سهم ارث او برداشت کند.پس از اینکه ضمانت به رسمی ثبت شد،زن میتواند مطابق قانون فرد ضامن را تا پرداخت شدن مهریه بازداشت کند.

آشنایی با قوانین حضانت فرزند

سوالات متداول

داشتن وکیل چه کمکی در روند پرونده مهریه میکند؟

داشتن وکیل در پرونده ی مهریه الزامی نیست اما این پرونده پیچیدگی های خاص خود را دارد که حضور یک مشاور متخصص باعث جلوگیر از زیان های احتمالی میشود.

به اجرا گذاشتن مهریه چقدر زمان میبره؟

برای پاسخ به این سوال پرونده باید به صورت تخصصی بررسی شود شرایط مالی آقا و همچنین شروط عقدنامه و .. در این امر تاثیر گذار است.

چطور میتوانیم از اموال و دارایی های زوج اطلاع پیدا کنیم؟

برای این کار ابتدا یک استعلام از دارایی های زوج میگیریم،بعد از آن بررسی میکنیم تا ببینم کدام یک قابل توقیف اموال است. ما برای موکلین استعلام دقیقی از اموال نقد و غیر نقد،منقول و غیر منقول،سهام بورس و اوراق بهادار و غیره زوج را گرفته و در بهترین زمان برای اجراییه ی توقیف اموال اقدام میکنیم.

موسسه حقوقی وکیل رضا عبدالمحمد چه خدماتی را ارائه میدهد؟

علاوه بر بررسی تخصصی پرونده ی شما به صورت جامع ،یک قرارداد واضح و روشن نوشته خواهد شد و وظایف وکیل در آن شرح داده میشود.قدم بعد اقدام اصولی و به موقع برای اجرا گذاشتن مهریه و توقیف اموال است.