از موضوعات پر کاربرد این عصر در دادگاه‌های خانواده مهریه می‌باشد. یکی از حقوق مالی زن که مرد موظف به پرداخت آن است، مهریه می‌باشد؛ بطوریکه پس از جاری‌شدن خطبه عقد زن مالک مهریه بوده و هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه و دریافت نماید. دریافت مهریه منوط به هنگام طلاق نبوده و در طول زندگی مشترک نیز قابل مطالبه می‌باشد.
بیشتر بخوانید : قوانین مهریه 1402
مهریه و انواع آن
مهریه انواع متفاوتی دارد که عبارت‌اند از:
۱. مهرالمسمی
۲. مهرالمثل
۳. مهرالمتعه
۴. مهرالسنه
در نگاه اول اسامی بالا شاید برای شما تعجب‌آور باشد به همین دلیل نیز ما در این مقاله سعی کردیم به طور مفصل مهریه مهرالمثل را شرح دهیم.
مهریه مهرالمثل چیست؟
اگر هنگام جاری‌شدن خطبه عقد مهریه‌ای تعیین و در سند ازدواج درج نگردد، می‌توان بر اساس عرف و شأن و منزلت خانوادگی و اجتماعی، زیبایی و تحصیلات زن، برای او مهریه معین کرد؛ بطوریکه در ماده ۱۰۹۱ از قانون آمده است که: «برای تعیین میزان مهرالمثل باید وضعیت زن به لحاظ شرافت خانوادگی و وضعیت ایشان نسبت به امثال، اقارب و معمول محل در نظر گرفته شود.»
بیشتر بخوانید : آیا مهریه زندان دارد؟ قوانین زندان مهریه
چگونه می‌توان مهریه مهرالمثل را مطالبه نمود؟
برای دریافت مهریه مهرالمثل باید ابتدا به دادگاه صالح یعنی دادگاه خانواده مراجعه کرده و از این مرجع، مهریه مهرالمثل خود را مطالبه نمایید. سپس قاضی پرونده، ضمن بررسی دادخواست شما، در صورت دارابودن شرایط مهریه مهرالمثل، حکم پرداخت مهرالمثل به زن را صادر می‌کند. پس از صدور حکم، قاضی پرونده را جهت تعیین مهرالمثل به کارشناس دادگستری ارجاع می‌دهد. سپس کارشناسی دادگستری نیز بر اساس موارد تعیین‌کننده، مهرالمثل زن را تعیین نموده و در نهایت نیز مرد موظف به پرداخت مهریه خواهد بود. لازم به ذکر است که پروسه مطالبه مهریه مهرالمثل پیچیدگی‌های زیادی دارد که بهتر است انجام این امور را به وکیل مهریه خبره بسپارید.
بیشتر بخوانید : نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز
مدارک لازم جهت طرح دعاوی مهرالمثل
برای طرح دعوی مطالبه مهرالمثل به مدارک زیر نیاز است:
- کارت ملی و شناسنامه
- کپی سند ازدواج
- کپی سند طلاق
بشیتر بخوانید : مدارک لازم برای اعسار مهریه
قوانین تعلق مهریه مهرالمثل به زن
در پاراگراف قبل مهرالمثل و معنای آن را به طور کامل شرح دادیم. شاید بپرسید مهریه مهرالمثل در چه شرایطی به زن تعلق می‌گیرد؟ باید گفت در برخی مواد قانون مدنی مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد که این موارد برگرفته از فقه اسلامی هستند و عبارت‌اند از:
۱. اگر هنگام جاری‌شدن خطبه عقد مهریه‌ای تعیین نشود و پیش از تعیین مهریه بین زوجین رابطه زناشویی صورت گیرد.
۲. هنگامی که در عقد زوجین عدم مهر شرط شده باشد و سپس پیش از توافق و تراضی بر سر رابطه زناشویی بین آن‌ها صورت گیرد.
۳. اگر توافقی که بر سر مهرالمسمی داشتند باطل شود. مثلاً زمانی که مهریه مبهم باشد یا تملک نداشته باشد.
۴. درصورتی‌که عقد زوجین از ابتدا باطل بوده و زن نیز از این بطلان بی‌اطلاع باشد و بین زوجین نزدیکی رخ دهد.
بشتر بخوانید : بهترین راه فرار از پرداخت مهریه چیست؟
میزان مهریه مهرالمثل چقدر است؟
باید گفت که در قانون مبلغ مشخصی به‌عنوان مهرالمثل وجود ندارد و طبق ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی، مهرالمثل توسط کارشناس دادگستری و بر اساسشان و منزلت زن، سن، زیبایی، تحصیلات اقارب و اقارن زن و همچنین شرافت و حیث خانوادگی ایشان تعیین می‌گردد.
بیشتر بخوانید : شرایط پرداخت مهریه در طلاق غیابی
احکام فقهی در تعیین مهرالمثل
- بیشتر مراجع بر این عقیده هستند که مهرالمثل تنها در ازدواج دائم به زن تعلق می‌گیرد و در عقد موقت این‌گونه نیست.
- اگر ولی دختربچه مهرالمسمی یا مهریه او را از میزان مهرالمثل بسیار کمتر تعیین کند یا ولی قهری پسربچه مهریه همسر او را از مهرالمثل بسیار بیشتر قرار دهد، برخی فقها دراین‌رابطه بر این عقیده هستند که مهریه تعیین شده باید باطل شده و مهرالمثل جایگزین آن گردد.
احکام حقوقی در تعیین مهرالمثل
- طبق ماده ۱۰۹۰ از قانون مدنی، اگر تعیین میزان مهریه بر عهده زن قرار گیرد، زن نمی‌توان بیشتر از مقدار مهرالمثل تعیین کند.
- طبق ماده ۱۰۸۷ از قانون مدنی، عقد دائم در صورت عدم تعیین مهریه صحیح است؛ اما باید در نهایت مهریه‌ای تعیین گردد. پیش از رابطه زناشویی زوجین می‌توانند بر سر مهریه توافق نمایند. اما اگر قبل از تراضی مهریه، مهریه رخ دهد، مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد.
بیشتر بخوانید : شرایط و روش های بخشیدن مهریه
دیه مهرالمثل چیست و میزان آن چقدر است؟
در قانون مجازات اسلامی در برخی موارد، علاوه بر مجازات آن‌ها مهرالمثل نیز تعیین شده و باید پرداخت گردد. این موارد شامل موارد ذیل می‌باشند:
۱. در صورت کندن یا ازبین‌بردن قسمتی از موی سر زن، باتوجه‌به میزان موی ازدست‌رفته، به‌عنوان دیه مهرالمثل تعیین می‌شود.
۲. در صورت کندن یا ازبین‌بردن تمام موی سر زن با شرط رویش مجدد، به‌عنوان دیه، مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد. تعیین میزان مهرالمثل بر عهده کارشناس دادگستری می‌باشد. حال اگر مهرالمثل تعیین شده از مقدار دیه کامل در همان سال بیشتر باشد، بجای مهرالمثل برای ایشان دیه در نظر گرفته می‌شود.
۳. در صورت زنای به عنف نسبت به دختر باکره، متجاوز باید مجازات اصلی را به همراه مبلغ ارش البکاره که میزان آن توسط قاضی تعیین می‌گردد و همچنین مهرالمثل به دختر پرداخت نماید.
۴. در صورت زنای به عنف نسبت به دختری که باکره نیست، متجاوز باید مجازات اصلی را به همراه مهرالمثل پرداخت نماید.
۵. اگر فرد نابالغ یا مکره افضا شود (یکی‌شدن مجرای ادرار، مدفوع و عادت ماهیانه)، مجازات آن پرداخت کامل دیه و مهرالمثل می‌باشد.
بیشتر بخوانید : نحوه به اجرا گذاشتن مهریه
کلام آخر
مهریه انواع مختلفی دارد که هر کدام در شرایط متفاوتی به زن تعلق می‌گیرند. یکی از انواع مهریه مهرالمثل است. مهرالمثل در صورتی به زن تعلق می‌گیرد که پیش از جاری‌شدن خطبه عقد مهریه‌ای برای ایشان تعیین نشده و پس از عقد نیز پیش از وقوع نزدیکی بین زوجین مهریه معین نگردد. مطالبه مهریه مهرالمثل پیچیدگی‌های زیادی دارد که بهتر است از وکیل مهریه مجرب کمک بخواهید. گروه حقوقی رضا عبدالمحمد آماده ارائه خدمات حقوقی در زمینه خانواده و مهریه می‌باشد.
بیشتر بخوانید : مهریه چقدر زندان دارد؟
سؤالات متداول
میزان مهرالمثل به چه صورت تعیین می‌شود؟
مهرالمثل توسط کارشناس رسمی دادگستری و بر اساس مواردی مانند سن، زیبایی، تحصیلات اقارب و اقارن زن و همچنین شان، منزلت خانوادگی و اجتماعی زن تعیین می‌گردد.
نحوه مطالبه مهرالمثل به چه صورت می‌باشد؟
برای مطالبه مهرالمثل باید دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کرده و سپس قاضی پرونده ضمن بررسی پرونده صدور حکم، پرونده را جهت تعیین میزان مهرالمثل به کارشناس دادگستری ارجاع می‌دهد. پس از تعیین آن نیز مرد موظف به پرداخت مهریه تعیین شده می‌باشد.
مهرالمثل چیست؟
مهرالمثل نوعی از مهریه است که مقدار آن بر اساس وضعیت و شرایط زن، خانواده‌اش، و عرف جامعه تعیین می‌شود. این نوع مهریه معمولاً در صورتی که میزان مهریه در عقد نکاح مشخص نشده باشد، محاسبه می‌گردد.
نحوه محاسبه مهرالمثل چگونه است؟
مهرالمثل بر اساس عواملی مانند وضعیت اجتماعی و اقتصادی زن، تحصیلات، شغل، و سایر ویژگی‌های او محاسبه می‌شود. همچنین عرف محل زندگی و خانواده نیز در تعیین مقدار مهرالمثل تأثیرگذار است.
مهرالمثل چقدر است؟
مقدار مهرالمثل بستگی به شرایط و ویژگی‌های زن و خانواده‌اش دارد و نمی‌توان مقدار ثابتی برای آن تعیین کرد. این مقدار می‌تواند از چند سکه تا مقدار بیشتری باشد که بر اساس عرف و شرایط جامعه تعیین می‌شود.
حکم مهرالمثل چیست؟
بر اساس ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی ایران، اگر در عقد نکاح مهریه تعیین نشده باشد یا مهریه به درستی تعیین نشده باشد، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود.
آیا دیه مهرالمثل وجود دارد؟
خیر، دیه مهرالمثل وجود ندارد. دیه و مهرالمثل دو مفهوم جداگانه هستند. دیه مربوط به خسارت‌های بدنی است در حالی که مهرالمثل مربوط به مهریه زن در نکاح است.
زنی که مهریه ندارد چه حقوقی دارد؟
اگر در عقد نکاح مهریه تعیین نشده باشد، زن مستحق مهرالمثل است. این موضوع بر اساس ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی ایران تعیین شده است.
آیا زن می‌تواند بدون تعیین مهریه ازدواج کند؟
بله، زن می‌تواند بدون تعیین مهریه ازدواج کند. در این صورت، پس از ازدواج زن مستحق مهرالمثل خواهد بود.
مهرالمثل در اسلام چیست؟
در اسلام، مهرالمثل مهریه‌ای است که بر اساس شرایط و ویژگی‌های زن و با توجه به عرف جامعه تعیین می‌شود. این نوع مهریه زمانی مطرح می‌شود که مهریه در عقد نکاح مشخص نشده باشد.
