مفقودی چک؛ راهکار های عملی زمان گم کردن چک بانکی

چک و انواع آن

چک سندی تجاری برای انتقال و جابجایی پول است. این سند تجاری برگه ای مخصوص است که به صورت دفترچه از طرف بانک صادر و به افراد تحویل داده می شود. برگه چک بین همگان اعتبار دارد و می توان از آن به عنوان جایگزینی برای پول استفاده نمود. نکته مهم در رابطه با استفاده از چک این است که فرد به هنگام صدور چک و مبادرت آن باید مبلغ مورد نظر را در حساب خود موجود داشته باشند و مبالغ با یکدیگر متناسب باشند. برای اینکه دارنده چک در وصول چک از طریق بانک با مشکلاتی روبرو نشود، چک صادر شده باید بدون قلم خوردگی بوده و اطلاعات لازم به طور کامل در برگه چک درج شده باشد. در صورت نبود امضای صادرکننده در برگه چک، چک از اعتبار لازم برخوردار نخواهد بود. برای نقد کردن چک نیز کافی است که با در دست داشتن برگه چک به بانک مراجعه شود. بانک نیز در صورت عدم مسدودی حساب و برگشتی چک مبلغ درج شده در آن را وصول می نماید.

وکیل متخصص دعاوی چک

انواع چک

چک انواع مختلفی دارد که شامل موارد ذیل می باشند:

چک عادی

رایج ترین و کاربردی ترین نوع چک، چک عادی است که اعتبار زیادی ندارد و اعتبار آن تنها به اعتبار حساب صادرکننده می باشد. برای افزایش اعتبار چک های عادی باید در سامانه صیاد ثبت شوند.

چک تایید شده

اعتبار چک تایید شده از چک عادی بیشتر است؛ زیرا بانک موجودی وجه چک را در حساب صادرکننده مورد تایید قرار داده است. در صورت تایید بانک، از موجودی حساب به مبلغ درج شده در چک مسدود خواهد شد. مبلغ مسدود شده نیز تنها به دارنده چک پرداخت خواهد شد.

چک تضمین شده بانکی

این مدل چک در صورت تقاضای مشتری از طریق بانک صادر خواهد شد. چک تضمین شده فقط در وجه صادرکننده چک، بانک صادرکننده یا یکی از شعب همان بانک صادر می شود. اعتبار این چک از انواع دیگر بیشتر است زیرا بانک پرداخت وجه مندرج در چک را تضمین می کند.

چک بین بانکی یا رمز دار

چک بین بانکی همانطور که از نامش پیداست به درخواست مشتری و از طرف بانک به دیگر بانک های فعال در سطح کشور صادر می شود. موارد استفاده از این چک این است که شخصی دارایی خود را از بانکی به بانک دیگر انتقال دهد. نکته مهم در مورد چک های بین بانکی این است که دارای رمز هستند.

چک مسافرتی

چک مسافرتی همان چک پول یا تراول است که با درج مبلغ بر روی آن از طریق بانک صادر می گردد.

چک سفید امضا:

چک سفید امضا توسط صادرکننده چک امضا می شود اما سایر اطلاعات مانند مبلغ و تاریخ چک، نام دارنده و سایز مشخصات درج نخواهد شد. دارنده می تواند سایر مشخصات چک را همانطور که می خواهد وارد نماید.

چک مدت دار

این چک ها برای مدت معین صادر می شوند به طوری که تاریخ صدور و تاریخ سر رسید آن ها متفاوت است.

بیشتر بخوانید : انواع قراردادهای بانکی

مراحل اعلام مفقودی چک

همانطور که گفتیم چک سند تجاری معتبری است که حکم پول نقد دارد و هرکس چک صادر شده را به بانک ارائه نماید می تواند آن را وصول نماید؛ بنابراین مراقبت و جلوگیری از سرقت آن حائز اهمیت است. حال اگر به هر دلیلی چک گم شده یا به سرقت برده شود، باید از وصول آن توسط سارق جلوگیری به عمل آورد. برای اعلام مفقودی و جلوگیری از وصول چک توسط دیگران باید مراحل زیر طی شود:

مراجعه حضوری به بانک و ارائه دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک:

پس از مفقود شدن یا سرقت چک به هر دلیلی، صاحب چک ابتدا باید این امر را به بانک اطلاع دهد. به همین منظور نیز باید فرم کتبی درخواست عدم پرداخت چک را تکمیل نمود. با تکمیل این فرم درواقع صاحب چک از بانک می خواهد که از وصول مبلغ چک مذکور خودداری نماید. اعتبار این فرم تا یک هفته خواهد بود که در این مدت نیز حساب متقاضی مسدود می گردد. بعد از ارائه درخواست عدم پرداخت چک، بانک باید هویت دستور دهنده عدم پرداخت را بررسی کند و اگر چک برای وصول به بانک ارائه شد وجهی پرداخت نشود.

مراجعه به مرجع قضایی:

همان طور که در پاراگراف قبل گفتیم اعتبار دستور عدم پرداخت تا یک هفته است؛ بنابراین برای افزایش مهلت مقرر در قانون باید ظرف مدت زمان یک هفته از زمان صدور دستور کتبی عدم پرداخت به مرجع قضایی صالح مراجعه و گم شدن چک اطلاع داده شود. ضمن مراجعه به مرجع قضایی باید تشکیل پرونده داد و همچنین از مرجع قضایی گواهی مفقودی چک اخذ گردد. اگر مبلغ چک کمتر از بیست میلیون تومان باشد، مرجع صالح برای رسیدگی به آن شورای حل اختلاف خواهد بود. حال اگر مبلغ چک بیشتر از بیست میلیون تومان باشد مرجع صالح برای رسیدگی به آن دادگاه عمومی است. اگر چک به سرقت برده شود شورای حل اختلاف فارغ از مبلغ آن در صلاحیت رسیدگی به آن نخواهد بود و برا انجام امور باید به دادسرا مرجعه و اقامه دعوا گردد.

ارائه گواهی به بانک:

پس از آن که از مرجع صالح گواهی مفقودی چک دریافت شد، فرد باید گواهی مذکور را به بانک ارائه نماید تا مدت زمان مسدودی حساب ایشان تمدید گردد. اگر در مدت زمان داده شده گواهی گفته شده به بانک تحویل داده نشود، طبق قانون حساب از حالت مسدودی خارج و وصول چک امکان پذیر خواهد شد.

سامانه اعلام سرقت و استعلام چک

برای کاهش مشکلات ناشی از مفقودی چک ها سامانه الکترونیکی ساد 24 پدید آمده که می توان سرقت، استعلام چک و اثبات مفقودی چک را در آن ثبت نمود. با ثبت چک در سامانه ساد 24 می توان از هرگونه نقل و انتقال چک جلوگیری به عمل آورد. هنچنین با ثبت چک مفقودی در این سامانه می توان در کمترین زمان ممکن از وضعیت چک مطلع شد.

بیشتر بخوانید : اسناد مالکیت معارض

در صورت مفقود شدن یا سرقت چک چگونه می توان وجه مندرج در آن را دریافت نمود؟

اگر دارنده چک عادی متوجه مفقودی یا سرقتی بودن چک شود باید ابتدا مفقودی یا سرقتی بودن آن را به مرجع مربوطه اطلاع دهد سپس نیز به اقامه دعوی علیه صادرکننده چک بپردازد.

پس از آن نیز باید اسناد مبنی بر دریافت و مفقود شدن را به دادگاه ارائه دهد و در نهایت دادگاه با بررسی اسناد و مدارک موجود حکم قطعی را صادر خواهد کرد.

بیشتر بخوانید : وکیل بورس و اوراق بهادار

نحوه مجازات اعلام سرقت چک به دروغ

در ماده 14 از قانون صدور چک آمده است که دارنده چک می تواند اقدام به شکایت بر علیه شخصی که دستور عدم پرداخت چک را داده، نماید. حال اگر خلاف این امر ثابت شود دستور دهنده به مجازات مقرر که در ماده 7 از قانون چک آمده محکوم شده و همچنین ملزم به پرداخت خسارات وارد شده به دارنده چک خواهد شد.

میزان مجازات اعلام سرقت چک به دروغ

اگر مبلغ چک کمتر از یک میلیون تومان باشد به حداکثر 6 ماه حبس محکوم خواهند شد.
اگر مبلغ بین یک تا پنج میلیون تومان باشد مجازات بین 6 ماه تا یک سال حبس خواهد بود.
در صورتی که مبلغ چک بیش از پنج میلیون تومان باشد به یک تا دو سال حبس و همچنین ممنوعیت در داشتن دسته چک تا دو سال محکوم خواهند شد.

بیشتر بخوانید : مهلت برگشت زدن انواع چک

اثبات اعلام مفقودی چک به دروغ

اثبات اعلام مفقودی چک به دروغ از طریق روش های زیر امکان پذیر است:

صادرکننده نزد قاضی نسبت به دروغ بودن اعلام مفقودی چک اقرار نماید.
چک های صادر شده نزد صادر کننده موجود باشند.
نوشته ای مبنی بر تحویل چک از طرف صادرکننده به فرد مذکور موجود باشد.
شهادت شهود مبنی بر تحویل چک به دریافت کننده.
تصویر گواهی عدم پرداختی که از بانک اخذ گردیده نشان می دهد که اعلام مفقود شدن چک به دروغ انجام گرفته زیرا اگر دروغ نبود چک وصول می شد.

بیشتر بخوانید : وکیل چک سرقتی