در حالت کلی دلایل اثبات دعاوی حقوقی با ادله اثبات دعاوی کیفری متفاوتند. در دعاوی کیفری زمانی می توان فردی را محکوم نمود که به اندازه کافی سند و مدرک قانع کننده برای اثبات یک ادعا جمع آوری شده باشد. قتل نیز یکی از جرایم کیفری است که نیازمند اثبات است.
قتل به سه دسته قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطای محض تقسیم می شود که مجازات هر کدام نیز متفاوت است. به همین منظور نیز تشخیص اینکه هر قتل در کدام دسته قرار می گیرد اهمیت زیادی دارد. اگر درگیر با پرونده‌های قتل هستید بهترین کسی که شما را در پروسه های قانونی و دادگاه می‌تواند راهنمایی کند یک وکیل قتل خبره است
راه های ثابت کردن قتل
-
اقرار
اقرار در ماده 164 از قانون مجازات اسلامی اینگونه بیان شده است: « اخبار شخص به ارتکاب جرم از جانب خود»؛ بنابراین اقرار راهی برای اعلام چیزی توسط هر فرد می باشد و در صورت اقرار فرد، مسئله ثابت شده و نیازی به اثبات آن نخواهد بود.
در قتل عمد برای اثبات از طریق اقرار، قاتل باید اقرار نماید که مقتول را به قتل رسانده است و در صورت عاقل و بالغ بودن در بیان اقرار اراده و اختیار آزاد باشد.
پس برای اثبات قتل عمد از طریق اقرار، قاتل باید یک بار به قتل اقرار نماید.
-
بینه
در لغت بینه معنای دلیل انکار نشدنی و در اصطلاح حقوقی به معنای شهادت و گواهی است.
شهادت خود بدین معنی است که فردی آنچه را که دیده به ضرر فردی دیگر بیان نماید. شهادت زمانی کاربرد دارد که در اثبات جرم یا جرم قتل زمانی که شکواییه قتل مانند شکواییه در رابطه با قتل عمد تقدیم شود و متهم مسئولیت جرم را نمی پذیرد و ما با استفاده از شهادت شهود عاقل، قتل را اثبات می نماییم.
-
قسامه
یکی دیگر از راه های اثبات جرم قسامه است که در اصطلاح حقوقی به معنی سوگند خوردن می باشد. این روش از فقه گرفته شده و در صورتی که ولی دم مقتول ادعا نماید که فردی قاتل است اما شاهد یا مدارک معتبری برای اثبات وجود نداشته باشد، باید در دادگاه 50 بار قسم بخورد که فرد مورد نظر قاتل است.
در قانون مجازات اسلامی آمده که ادا کنندگان سوگند در دادگاه باید افرادی باشند که احتمال اطلاع آن ها از وقوع قتل و جزئیات آن توجیه پذیر باشد.
روش قسامه برای اثبات قتل آخرین روشی است که مورد استفاده قرار می گیرد.
-
علم قاضی
این روش بدین معنی است که اسناد و مدارک معتبری وجود دارد که قاضی می تواند برای اثبات جرم به آن ها استناد نماید. امروزه و همچنین در گذشته از روش علم قاضی به وفور استفاده می شود زیرا اثبات قتل از طریق دیگر روش ها بسیار دشوار است.
نکات مهم در رابطه با اثبات قتل
- در صورتی که شاکی از مطالبه قسامه از متهم خودداری ورزد و همچنین اقامه قسامه نیز نکند، در جنایات عمدی متهم با تامین مناسب و در جنایات غیر عمدی هم بدون تامین آزاد خواهد شد. اما حق اقامه قسامه و مطالبه آن برای شاکی باقی خواهد ماند.
- به هنگام گرفتن تامین، فرصتی 3 ماهه (حداکثر 3 ماه) به شاکی داده می شود تا نسبت به اقامه قسامه یا مطالبه قسامه اقدام گردد. تامین اخذ شده پس از پایان مهلت رفع اثر خواهد شد.
- اگر شاکی درخواست قسامه از متهم داشته باشد اما ایشان حاضر به قسم خوردن نشود، متهم محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. حال در صورت اقامه قسامه ایشان تبرئه شده و شاکی دیگر نمی تواند با قسامه یا بینه دعوای مورد نظر را علیه ایشان تجدید نماید.
- صاحب حق قصاص یا دیه یا وکیل ایشان، می تواند به اقامه قسامه یا مطالبه قسامه از متهم بپردازد.
- اگر تعدادی از ورثه از متهم اصل اتهام یا برخی خصوصیات آن را نفی کنند، دیگر ورثه حق اقامه قسامه را همچنان نیز خواهند داشت.
- اگر چندین نفر در یک جنایت شریک بوده و لوث علیه همه آن ها باشد، نیازی به اقامه قسامه به صورت مجزا برای هر نفر نیست و تنها اقامه یک قسامه برای اثبات شرکت آن ها در ارتکاب به این جرم کافی است.
- اگر شاکی متعدد باشد، برای همه آن ها باهم، کافی است که یک قسامه اقامه گردد اما اگر متهمان چند نفر باشند، باید برای برائت هر یک از آن ها به صورت مستقل قسامه اقامه شود.
- در صورتی که متهمان چندین نفر باشند، هر یک از آن ها می تواند به نفع دیگری در قسامه شرکت نماید.
- سوگند شاکی چه زن باشد و چه مرد، جزء نصاب به حساب می آید.
- در اقامه قسامه، باید تمامی شرایط و قوانین مقرر در کتاب اول کلیات که به جهت اتیان ذکر شده رعایت می شوند.
- اداکنندگان سوگند باید از افرادی باشند که احتمال اطلاع آن ها بر وقوع جنایت موجه باشد.
- پس از اقامه قسامه توسط متهم، شاکی دیگر نمی تواند علیه متهم دعوا را با بینه یا قسامه تجدید نماید.
- قاضی پیش از اجرای قسامه می تواند برای ادا کنندگان سوگند، مجازات قانونی و مکافات اخروی سوگند دروغ و همچنین جواز توریه را بیان نماید.
